Οι τιμές των οικιών κατέγραψαν αύξηση 0,2% σε τριμηνιαία βάση, ενώ οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 1,2%. Παρόμοια είναι και η εικόνα σε ετήσια βάση, αφού οι τιμές των οικιών αυξήθηκαν οριακά κατά 0,2% ενώ οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 2,5% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, η αύξηση που παρατηρείται στις τιμές ανά τύπο κατοικίας φαίνεται να αντανακλά την ενισχυμένη προτίμηση αγοραστών και επενδυτών για τα διαμερίσματα σε σχέση με τις οικίες στις περισσότερες επαρχίες της Κύπρου, ενώ στη Λεμεσό και τη Λάρνακα φαίνεται να υπάρχει περισσότερη κινητικότητα όσο αφορά και στις μικρότερες οικίες.
Τα στοιχεία της Κεντρικής δείχνουν ανάκαμψη του Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚ) σε τριμηνιαία βάση μετά από δύο συνεχόμενα τρίμηνα μειώσεων. Ο ΔΤΚ (οικίες και διαμερίσματα) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 κατέγραψε τριμηνιαία αύξηση, έπειτα από μειώσεις δύο συνεχόμενων τριμήνων. Συγκεκριμένα, κατέγραψε τριμηνιαία αύξηση 0,5% σε σχέση με μείωση 0,2% το τέταρτο τρίμηνο του 2020, ενώ σε ετήσια βάση κατέγραψε αύξηση 0,9% σε σχέση με 0,8% το προηγούμενο τρίμηνο.
Σύμφωνα με επαγγελματίες της αγοράς ακινήτων, στις πλείστες επαρχίες παρατηρείται αυξημένη ζήτηση από εγχώριους αγοραστές κυρίως για διαμερίσματα και οικίες μικρότερου μεγέθους και αξίας από ότι στο παρελθόν. Αυτό πιθανόν να οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε αγοραστές που επιθυμούν να επωφεληθούν από το κρατικό σχέδιο επιδότησης επιτοκίων για αγορά πρώτης κατοικίας ή σε αγοραστές οι οποίοι επιθυμούν να αγοράσουν εξοχικές κατοικίες αλλά και επενδυτές που αγοράζουν με σκοπό να ενοικιάσουν (buy-to-let). Από την άλλη, παρατηρείται μειωμένο ενδιαφέρον για πολυτελή ακίνητα στις παραλιακές περιοχές λόγω της κατάργησης του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.
Μεταβολές του γενικού δείκτη τιμών κατοικιών
Ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών (οικίες και διαμερίσματα) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021, σημείωσε τριμηνιαία αύξηση, μετά από δύο συνεχόμενα τρίμηνα μειώσεων. Συγκεκριμένα, ο Δείκτης κατέγραψε τριμηνιαία αύξηση 0,5% το πρώτο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με μείωση 0,2% το τέταρτο τρίμηνο του 2020. Η άνοδος του Δείκτη οφείλεται κυρίως στην αύξηση κατά 1,2% στις τιμές διαμερισμάτων, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Οι τιμές των οικιών αυξήθηκαν οριακά κατά 0,2% την ίδια περίοδο.
Σε ετήσια βάση παρουσιάζεται σταθεροποίηση στις αυξήσεις των τιμών των κατοικιών στο 0,9 % το πρώτο τρίμηνο του 2021 από 0,8% το τέταρτο τρίμηνο του 2020. Η διαφοροποίηση μεταξύ των δύο υποκατηγοριών του ΔΤΚ συνεχίστηκε. Συγκεκριμένα, οι τιμές των οικιών κατά το υπό εξέταση τρίμηνο κατέγραψαν μικρή αύξηση 0,2%, ενώ οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 2,5%, συνεχίζοντας όμως την επιβραδυνόμενη τους πορεία.
Από την αρχή της πανδημίας, η αγορά ακινήτων φαίνεται να διανύει μία περίοδο αναπροσαρμογής η οποία ενδεχομένως να οφείλεται στη μετατόπιση των προτιμήσεων αγοραστών και επενδυτών προς τα διαμερίσματα ή οικίες μικρότερου εμβαδού και αξίας. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι η κινητικότητα της εγχώριας αγοράς, η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτική, στηριζόμενη παράλληλα από τα κίνητρα που δόθηκαν από το κράτος σε ότι αφορά στην επιδότηση επιτοκίων για αγορά νέας κατοικίας, συνέβαλαν ώστε να συγκρατηθούν οι μειώσεις στις τιμές των ακινήτων λόγω μειωμένης ζήτησης κατά την πανδημία και σε αρκετές περιπτώσεις να παρατηρούνται ακόμη και μικρές αυξήσεις.
Μεταβολές τιμών ανά επαρχία
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών σε τριμηνιαία βάση σημείωσε αυξήσεις στις επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας και Αμμοχώστου, ενώ οι τιμές κατοικιών μειώθηκαν στη Πάφο και παρέμειναν σταθερές στη Λευκωσία. Συγκεκριμένα, στη Λεμεσό καταγράφηκε αύξηση 1,5%, στη Λάρνακα 0,6% και στην Αμμόχωστο 0,1%. Αντίθετα στην Πάφο σημειώθηκε μείωση της τάξης του 0,6%.
Όσον αφορά τις ετήσιες μεταβολές στους δείκτες τιμών κατοικιών ανά επαρχία, καταγράφηκε αύξηση σε όλες τις επαρχίες εκτός της επαρχίας Πάφου. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 0,2%, στην Αμμόχωστο 0,3% και στη Λάρνακα 0,7%. Σημαντική αύξηση παρατηρείται στη Λεμεσό, όπου ο δείκτης αυξήθηκε κατά 2,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Αντίθετα, στην Πάφο οι τιμές συνεχίζουν την καθοδική τους πορεία, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2% σε ετήσια βάση.
Σε τριμηνιαία βάση, οι τιμές των οικιών κατέγραψαν μειώσεις σε όλες τις επαρχίες εκτός της Λεμεσού και Λάρνακας. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία, Πάφο και Αμμόχωστο μειώθηκαν κατά 0,4%, 1,5% και 0,6%, αντίστοιχα. Αντίθετα, στη Λεμεσό και τη Λάρνακα οι τιμές των οικιών αυξήθηκαν κατά 1,6% και 0,3%, αντίστοιχα. Σε ετήσια βάση, οι τιμές μειώθηκαν σε όλες της επαρχίες εκτός στη Λεμεσό, όπου αυξήθηκαν κατά 2,7%. Συγκεκριμένα, οι τιμές οικιών στη Λευκωσία μειώθηκαν κατά 0,9%, στη Λάρνακα κατά 0,8% και στη Πάφο κατά 1,6%. Στην Αμμόχωστο οι τιμές μειώθηκαν οριακά, κατά 0,1%.
Οι τιμές των διαμερισμάτων σε τριμηνιαία βάση κατέγραψαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες, μετά από τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 0,5%, στη Λεμεσό 1,1%, στη Λάρνακα 1,9%, στην Πάφο 2,2% και στην Αμμόχωστο 3%. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζεται και σε ετήσια βάση, όπου οι τιμές των διαμερισμάτων σημείωσαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες με εξαίρεση την Πάφο όπου μειώθηκαν κατά 3%, σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Ενδεικτικά, στη Λευκωσία οι τιμές αυξήθηκαν κατά 2,2% και στην Αμμόχωστο κατά 3,2%. Στη Λεμεσό οι τιμές διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 3,4% σε σύγκριση με αύξηση 3,5% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Στην επαρχία Λάρνακας σημειώθηκε σημαντική αύξηση και σε ετήσια βάση στις τιμές των διαμερισμάτων κατά 6% σε σχέση με την αύξηση 5,6% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο.
Και αυτό το τρίμηνο, όπως και το προηγούμενο, αποδεικνύεται ότι παρά την αβεβαιότητα που σχετίζεται με την πανδημία, οι τιμές των κατοικιών συνεχίζουν να καταγράφουν αυξήσεις ή σχετικά μικρές μειώσεις. Όπως έχει αναλυθεί και σε προηγούμενα δελτία, αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη ζήτηση από εγχώριους αγοραστές. Συγκεκριμένα, πέρα από την επαρχία Λευκωσίας η οποία παραδοσιακά στηρίζεται στην εγχώρια αγορά, σύμφωνα με επαγγελματίες της αγοράς διαφαίνεται και μια τάση προς τις παραλιακές περιοχές, και ιδιαίτερα στην περιοχή της ελεύθερης Αμμοχώστου, για την αγορά εξοχικής κατοικίας. Αντίθετα στην Πάφο, η ζήτηση από εγχώριους αγοραστές δεν φαίνεται να είναι επαρκής ούτως ώστε να αντισταθμίσει την μείωση στο ενδιαφέρον ξένων αγοραστών και επενδυτών, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται στην καθοδική πορεία των τιμών κατοικιών στην εν λόγω επαρχία.
Μεταβολές άλλων σχετικών δεικτών
Το ενδιαφέρον των εγχώριων αγοραστών για ακίνητα και η στήριξη που προσφέρουν στην αγορά φαίνεται να επιβεβαιώνεται από διάφορους δείκτες του τομέα των ακινήτων και της οικονομίας, όπως τα πωλητήρια έγγραφα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), ο αριθμός των πωλητήριων εγγράφων για ακίνητα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 , παρουσίασε μικρή ετήσια μείωση 0,3% σε σχέση με μείωση 15,8% την ίδια περίοδο του 2020. Μείωση 33% σημειώθηκε στη ζήτηση από ξένους επενδυτές ενώ η ζήτηση από εγχώριους αγοραστές αυξήθηκε κατά 25,2%. Επίσης, το μερίδιο των εγχώριων αγοραστών ως ποσοστό του συνόλου των συναλλαγών αυξήθηκε από 56,1% το πρώτο τρίμηνο του 2020 σε 70,5% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021. Η μείωση στις αγορές από ξένους ήταν αναμενόμενη τόσο λόγω περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, όσο και λόγω του τερματισμού του ΚΕΠ που ίσχυσε από τον Νοέμβριο του 2020.
Σύμφωνα με τις Νομισματικές Στατιστικές της ΚΤΚ τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας το πρώτο τρίμηνο του 2021 αυξήθηκαν κατά 38,5% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 (€228,2 εκ. σε σχέση με €164,8 εκ. το πρώτο τρίμηνο του 2020). Αντίθετα, τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας έχουν μειωθεί κατά 13,9% το υπό εξέταση τρίμηνο συγκριτικά με το τέταρτο τρίμηνο του 2020 (€228,2 εκ. σε σχέση με €265,0 εκ. το τέταρτο τρίμηνο του 2020). Σύμφωνα με τη δημοσίευση Νομισματικών και Χρηματοοικονομικών Στατιστικών2 της ΚΤΚ το επιτόκιο οικιστικών δανείων3 κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στο 2,15%, από 2,13% το τέταρτο τρίμηνο του 2020 και εξακολουθεί να παραμένει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Στο ίδιο Διάγραμμα φαίνεται και η συνεχιζόμενη αύξηση της ζήτησης δανείων για οικιστικούς σκοπούς το τέταρτο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όπως καταγράφεται από την Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουαρίου 20214 . Η ένδειξη αυτή επιβεβαιώνεται και από τα προηγούμενα στοιχεία των Νομισματικών Στατιστικών της ΚΤΚ.
Ο αριθμός εγκεκριμένων αδειών οικοδομής για τα οικιστικά ακίνητα, ο οποίος θεωρείται πρόδρομη ένδειξη για την οικοδομική δραστηριότητα, σημείωσε ετήσια αύξηση της τάξης του 1,8% τους πρώτους δύο μήνες του 2021. Μικρές μειώσεις παρατηρήθηκαν επίσης κατά την υπό εξέταση περίοδο τόσο στο εμβαδόν όσο και στην αξία ανά τετραγωνικό μετρό των αδειοδοτημένων κατοικιών. Ενδεικτικά, η αξία ανά τετραγωνικό μέτρο των αδειοδοτημένων κατοικιών μειώθηκε από €1,05/τ.μ. τους πρώτους δύο μήνες του 2020 σε €1,01/τ.μ. την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Επιπρόσθετα, το εμβαδόν ανά άδεια που εκδόθηκε τους πρώτους δύο μήνες του 2021 μειώθηκε σε 313 τ.μ. σε σχέση με 322 τ.μ. τους πρώτους δύο μήνες του 2020.
Σύμφωνα με τις Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας (ΕΟΣ) του πρώτου τριμήνου του 2021, η πορεία του τομέα παρουσιάζει σημαντική αύξηση, μετά την τριμηνιαία μείωση που είχε καταγράψει το προηγούμενο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, ο δείκτης προσδοκιών για τις τιμές ακινήτων τους επόμενους τρεις μήνες έφθασε κατά μέσο όρο στο 0,23 το πρώτο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με -2,77 το τέταρτο τρίμηνο του 2020. Αντίθετα, ο δείκτης προσδοκιών εργοδότησης στον κατασκευαστικό τομέα για τους επόμενους τρεις μήνες συνέχισε να παρουσιάζει αρνητικό πρόσημο για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο και έφθασε το -3,87 σε σύγκριση με -3,17 το τέταρτο τρίμηνο του 2020.
Εν κατακλείδι, παρά τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν στη χώρα το πρώτο τρίμηνο του 2021 λόγω της πανδημίας και τον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, η αγορά ακινήτων παρουσιάζεται ανθεκτική. Η αυξημένη ζήτηση από Κύπριους, η οποία οφείλεται εν μέρει λόγω της κρατικής επιδότησης των επιτοκίων για τα στεγαστικά δάνεια, φαίνεται να εξισορροπεί την παρατηρούμενη μείωση στη ζήτηση από ξένους αγοραστές. Οι Κύπριοι αγοραστές εκδηλώνουν την προτίμηση τους σε διαμερίσματα και οικίες μικρότερου μεγέθους και αξίας, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται και στις αυξήσεις τιμών στους συγκεκριμένους τύπους κατοικίας, σε όλες τις επαρχίες.
