Φωνή της λογικής και της σταθερότητας χαρακτήρισε την Άγκελα Μέρκελ ο Κυρικάκος Μητσοτάκης, κατά τις κοινές τους δηλώσεις μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου. «Άδικη ίσως κάποιες φορές, όμως καθοριστική», πρόσθεσε.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στα χρόνια της Μέρκελ στην εξουσία της Γερμανίας, λέγοντας πως έχει προσφέρει πολλά στην πατρίδα της και την Ευρώπη. Όπως είπε, η συνάντηση αυτή είναι ξεχωριστή γιατί είναι η τελευταία με την δημόσια ιδιότητά της.
Αναφέροντας πως είναι ο όγδοος πρωθυπουργός της Ελλάδας που την υποδέχτεαι, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως η σημερινή Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που γνώρισε η Μέρκελ την τελευταία δεκαετία. «Δεν είναι πλέον εστία κρίσης και ελλειμμάτων αλλά ένα σύγρχονο ευρωπαϊκό κράτος που προχωρά στη δυναμική ανάπτυξη», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως αυτό αναγνωρίζεται και από τη Γερμανία.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε πως ούτε η Ευρώπη ούτε η Ελλάδα έφτασαν εύκολα στο ξέφωτο της τρίτης δεκατίας του 21ου αιώνα. «Και οι δύο δοκιμάστηκαν από λάθος αποφάσεις που επέστρεψαν εναντίον τους μεταμφιεσμένες σε λαϊκισμό και δημαγωγία», είπε χαρακτηριστικά.
«Παραδεχθήκατε με γενναιότητα ότι ζητήσατε πολλά από τους Έλληνες»
«Άλλωστε και εσείς η ίδια παραδεχθήκατε με γενναιότητα ότι ζητήσατε πολλά από τους Έλληνες τις ώρες που εκείνοι βίωναν την τρικυμία της οικονομικής τους κρίσης», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «ούτε η τυφλή ευρωπαϊκή τυφλότητα ούτε τα φθηνά δήθεν εθνικά συνθήματα άντεξαν».
«Η Ευρώπη απέδειξε ότι οι μεγάλες αποφάσεις την τοποθετούν πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας, ενώ και η Ελλάδα μπόρεσε να μετατρέψει σε ωριμότητα τα λάθη και τα τραύματα μιας περιόδου», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης, υποστηρίζοντας ότι έτσι η κοινοτική αλληλεγγύη και ο αληθινός πατριωτισμός βγήκαν νικητές στο τέλος.
Αναφερόμενος στο 2015, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι η Μέρκελ κόντρα στους κορυφαίους υπουργούς της αρνήθηκε τον εξοστρακισμό της Ελλάδας από την Ευρώπη. «Μια μεγάλη επιλογή που είχε τη δικιά της υπογραφή», είπε, προσθέτοντας ότι τι βάρος των πολιτικών αποφάσεων κρίνεται πάντα στη ζυγαριά της αναγκαιότητας.
Η «μάχη του covid είχε και χρώμα γαλανόλευκο»
«Και έτσι η Ευρώπη των αυστηρών δημοσιονομικών πλαισίων εξελίχθηκε στην Ευρώπη της κοινής υγειονομικής άμυνας», συνέχισε χαρακτηρίζοντας γενναία την αλλαγή στάσης της Μέρκελ για το ζήτημα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σχολιάζοντας τη μάχη κατά της πανδημίας, ο πρωθυπουργός ανέφερε πως η «μάχη του covid είχε και χρώμα γαλανόλευκο. «Η Ελλάδα εισηγήθηκε το πιστοποιητικό, οργάνωσε πρόγραμμα εμβολιασμού, πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ευρωπαϊκού Ταμείου», εξήγησε, προσθέτοντας ότι στο μεταξύ η Ελλάδα κατάφερε να φέρει την οικονομία της «σε τροχιά υγείας, σε τροχιά προόδου».
Οι εθνικές προκλήσεις
Δεν ήταν ένας εύκολος δρόμος, αναγνώρισε τονίζοντας ότι συχνά διασταυρώθηκε με εθνικές προκλήσεις, πότε με ασύμμετρες επιθέσεις (όπως στον Έβρο και το Αιγαίο) και πότε με ανοιχτές κρίσεις (επιθετικότητα Τουρκίας πέρυσι). «Μια ένταση που δυστυχώς διαρκεί με στόχο την Ευρωπη και ολόκληρη τη Δύση», είπε, αναφέροντας τη σταθερή θέση της Μέρκελ υπέρ του διαλόγου και της εκτόνωσης των εντάσεων.
«Κι εγώ αγωνίζομαι για να κρατώ πάντα ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας. Συχνά η δυτική ψυχραιμία ενθαρρύνει την τουρκική αυθαιρεσία. Είναι καιρός οι ευρωπαϊκές αρχές να μετουσιωθούν σε ευρωπαϊκή πρακτική» είπε ο κ. Μητσοτάκης και συμπλήρωσε πως «η Ελλάδα θέλει μόνο φίλους. Επιθυμεί τις καλές σχέσεις, ασφαλώς και με τους γείτονές μας, με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας. Δεν ανέχεται όμως απειλές. Η θέση μου είναι σαφής και κρυστάλλινη».
Σε άλλο σημείο, και απαντώντας σε ερώτηση, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε πως αυτό που θα ζητήσει από το διάδοχο της κ. Μέρκελ δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από το να γίνουν σεβαστές οι αποφάσεις του ευρωπαϊκού συμβουλίου για την Τουρκία. «Υπάρχουν δύο επιλογές. Η μία είναι η επιλογή της συνεργασίας και ο δεύτερος είναι ο σκληρός που προβλέπει κυρώσεις αν η Τουρκία συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά» είπε.
«Δεν θα κουραστώ να το λέω. Η δική μου πόρτα είναι πάντα ανοικτή για εποικοδομητικό διάλογο. Προϋποθέτει τη μείωση των αχρείαστων εντάσεων. Δεν γίνεται να στέλνει στον ΟΗΕ επιστολή με την οποία να αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών. Υπάρχει διαρκής τουρκική προκλητικότητα. Δεν μπορούμε να κάνουμε συζήτηση στη λογική δύο κρατών στο κυπριακό», συμπλήρωσε, τονίζοντας πως θα συνεχίσει να αγωνίζεται για έναν διάλογο ειλικρινή και για σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού όπως απαιτούν οι σχέσεις γειτόνων.
Σχολιάζοντας τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, ο πρωθυπουργός υποστήριξε πως αφορούν εξ ορισμού και την Ευρώπη. «Υπάρχει άμεση αντανάκλαση», όπως είπε. «Κανείς δεν επιδιώκει την οριστική ρήξη σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Τα όρια έχουν τεθεί με απόλυτη σαφήνεια» σημείωσε στη συνέχεια και ανέφερε πως «Ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Ελλάδα τείνει χείρα φιλίας και η Ελλάδα πρώτη θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην περίπτωση που αισθάνεται ότι καθ’ οιονδήποτε τρόπο ότι παραβιάζονται», πρόσθεσε.
Το μεταναστευτικό
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση για το ζήτημα μετανάστευσης και του ασύλου, ο πρωθυπουργός αναγνώρισε ότι «ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να έχουμε κοινή ευρωπαϊκή θέση στο ζήτημα μετανάστευσης και του ασύλου», διευκρινίζοντας ότι «Η Γερμανία δεν είναι μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης». «Πρέπει να φυλάμε τα σύνορά μας πιο αποτελεσματικά και δεν θα δεχθούμε την εργαλειοποίηση απελπισμένων ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς» συμπλήρωσε, αναφέροντας πως αυτό που έγινε στον Έβρο δεν μπορεί να επαναληφθεί. «Δυστυχώς επαναλήφθηκε στη Λευκορωσία», είπε χαρακτηριστικά.
«Η καγκελάριος έχει δίκιο να λέει ότι η Τουρκία μπορεί να είναι σύμμαχός μας αλλά πρέπει να κάνει περισσότερα στην εξάρθρωση των κυκλωμάτων διακίνησης. Έχουμε πλήρη εικόνα του τι συμβαίνει στο Αιγαίο» είπε ο πρωθυπουργός και συνέχισε: «Είχαμε ένα τραγικό ναυάγιο τις προάλλες. Αυτά πρέπει να σταματήσουν και μπορούν να σταματήσουν με τη συνεργασία της Τουρκίας. Οι χώρες στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης σηκώνουν μεγάλο βάρος. Η σοβαρή και στιβαρή φύλαξη των συνόρων είναι προϋπόθεση για να κρατήσουμε ζωντανό και το Σένγκεν».
«Η λιτότητα δεν μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα»
Ζητήματα που αφορούν τις εθνικές προκλήσεις, όπως είπε ο πρωθυπουργός, είναι τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τη νέα ηγεσία της Γερμανίας, τονίζοντας πως πρόθεση της ελληνικής πλευράς είναι να διευρνθούν οι πολύ δυναμικές επαφές μεταξύ των δύο χωρών, αντιμετωπίζοντας παράλληλα και τις όποιες εκκρεμότητες. «Κυρίως όμως ας σχεδιάσουμε μαζί το μέλλον μιας ανεξάρτητης και ισχυρής Ευρώπης», είπε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στην αναθεώρηση του ευρωπαϊκού συμφώνου σταθερότητας, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι «η λιτότητα δεν μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα», χαρακτηρίζοντας μάλιστα τη φράση αυτή της Μέρκελ «χρήσιμη παρακαταθήκη για το νέο σύμφωνο.
«Θα γίνουν παρεμβάσεις στους πολύ αυστηρούς τυπικούς κανόνες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα ξεχάσουμε τι σημαίνει δημιοσιονομική πειθαρχία. Η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα από το 2023 να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν πρέπει να εκληφθεί η συζήτηση αυτή ως άδεια να επιστρέψουμε σε κακές συνήθειες του παρελθόντος. Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε τους σημαντικούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Εφόσον το κάνουμε αυτό, αυξάνονται οι πιθανότητες στο μέλλον, κάτι που δημιουργήθηκε με αφορμή την πανδημία, να αποκτήσει ενδεχομένως πιο μόνιμα χαρακτηριστικά», δήλωσε αργότερα ο πρωθυπουργός απαντώντας σε σχετική ερώτηση κατά τη διάρκεια των δηλώσεων.
Αναφερόμενος στο γαλλογερμανικό σύμφωνο και τη συνθήκη αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής Ελλάδας-Γαλλίας, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι μπορούν να συγκροτήσουν πρόπλασμα ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. «Το μέλλον προβλέπεται συναρπαστικό και για την Ελλάδα, και για τη Γερμανία και για την Ευρώπη. Θα βηματίσουμε με το αγαπημένο ρήμα της καγκελαρίου, “προσπαθώ”», συμπλήρωσε.
Αντίο με Γκαίτε
Κλείνοντας τις δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Σας υποδέχομαι με χαρά και σας αποχαιρετώ με σεβασμό. Η Αθήνα θα σας περιμένει και ως φίλη. Στη νέα σας πορεία μην ξεχνάτε τα λόγια του Γκαίτε: “Από όλους τους λαούς οι Έλληνες ονειρεύονται το όνειρο της ζωής με τον πιο όμορφο τρόπο”».
Μέρκελ: Όποιος γνωρίζει από πολιτισμό δεν μπορεί να αφήσει απ’ έξω την Αθήνα
Από την πλευρά της η Άγκελα Μέρκελ σημείωσε πως «όποιος γνωρίζει από πολιτισμό δεν μπορεί να αφήσει απ’ έξω την Αθήνα και την Ελλάδα», σημειώνοντας ότι δεν θα είναι η τελευταία επίσκεψή της στην Ελλάδα.
«Οι σχέσεις Γερμανίας – Ελλάδας ήταν αρκετά ζωντανές θα έλεγα. Οι δυσκολίες ήταν δεδομένες όταν επρόκειτο για τη σταθερότητα του ευρώ και εγώ προσωπικά είχα απόλυτη επίγνωση για την υπερβολική επιβάρυνση που σήμαινε αυτό και την πρόκληση που σήμαινε αυτό για τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Καταφέραμε στο τέλος να βρούμε μια κοινή πορεία, έναν κοινό βηματισμό για να μείνει η Ελλάδα μέλος της ΕΕ» είπε.
«Μόλις ολοκληρώθηκε, ουσιαστικά έκλεισε αυτή η φάση, είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια τεράστια άλλη πρόκληση που ήταν το μεταναστευτικό που ξεκίνησε το 2015. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να μοιραζόμαστε ευθύνες και νομίζω ότι και το Σύμφωνο ΕΕ-Τουρκίας είναι παράδειγμα που μας δείχνει ότι μπορούμε να συνεργαστούμε και σε αυτή την περίπτωση να συνεργαστούμε και με την Τουρκία. Γνωρίζω τον μεγάλο αριθμό των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα όταν πρόκειται για τη συνεργασία με την Τουρκία. Συζητήσαμε και χθες και σήμερα εντατικά ότι θα πρέπει να ισχύουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό αλλά δύσκολο να βρίσκομαι απαντήσεις και λύσεις μέσω του διαλόγου» πρόσθεσε.
«Ξέρω ότι απαίτησα πολλά από τους Έλληνες»
Για τις σχέσεις Ελλάδας-Γερμανίας η Μέρκελ είπε πως «στην πανδημία και σε διμερές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δείξαμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε πολύ στενά. Ήμουν απόλυτα πεπεισμένη γι’ αυτό και γι’ αυτό στήριξα ολόψυχα το Ταμείο Ανάκαμψης. Γιατί ήταν πολύ σημαντικό για την ανάκαμψη από την πανδημία και κυρίως για εκείνες τις χώρες που ήταν υποχρεωμένες να προβούν σε μεγάλο αριθμό μεταρρυθμίσεων και επλήγησαν στη συνέχεια από την πανδημία, να μπορέσουν χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία, να προβούν σε μακρόπνοες επενδύσεις, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε προβλήματα το μέλλοντος, όπως κλιματική αλλαγή, βιωσιμότητα, βιοποικιλότητα».
«Θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη συνεργασία με την Ελλάδα διότι λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, της γειτνίασης της με την Τουρκία, οι προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης είναι τεράστιες. Μπορεί πολλά να μάθει κανείς και να διδαχθεί από την Ελλάδα και ο ένας από τον άλλο και πολλές συζητήσεις οδήγησαν σε πολύ καλές λύσεις» πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση για το 2015, η ίδια ανέφερε πως «τότε ήμασταν όλοι εξαιρετικά σοκαρισμένοι για το πόσο ευάλωτο ήταν το ευρώ από το σπεκουλάρισμα απέξω και αυτό έπληξε τις χώρες που είχαν μεγαλύτερο χρέος και δεν είχαν εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις. Εγώ δεσμεύτηκα πάντα στη διατήρηση της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ».
Συνεχίζοντας αναγνώρισε και πάλι ότι απαίτησε πολλά από τους Έλληνες, κάτι που είπε αρχικά κατά τη συνομιλία που είχε με νέους Έλληνες στο Ινστιτούτο Γκαίτε. «Από την άλλη υπήρξαν και διαφορετικές κυβερνήσεις που θεώρησαν πολλές μεταρρυθμίσεις ως δυνατές. Στη σημερινή εποχή οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι τόσο αμφισβητήσιμες όπως το παρελθόν. Είμαστε μια ήπειρος που έχει ένα γηράσκοντα πληθυσμό, έχουν μεγάλη υπερχρέωση και μας επιτρέπεται μεγαλύτερη ελαστικότητα και αυτή η συζήτηση ήταν που είχα με τον Μητσοτάκη τάσσεται υπέρ της καινοτομίας και εκεί μπορούμε να βρούμε κεφάλαια. Αλλά δεν πρέπει να είμαστε ευάλωτοι στις αγορές. Η ευελιξία του συμφώνου δεν είναι καθορισμένου. Δείξαμε και με το Ταμείο Ανάκαμψης ότι μπορούμε να βρούμε τις λύσεις. Τα επόμενα χρόνια μπορούμε να δουλέψουμε στην καινοτομία», είπε.
Η Τουρκία φιλοξενεί 3,5 εκατ. πρόσφυγες
Αναφερόμενη στην Τουρκία, σημείωσε ότι «τα περισσότερα προβλήματα Ελλάδας – Τουρκίας είναι προβλήματα μεταξύ ΕΕ – Τουρκίας. «Και στο πλαίσιο της ΕΕ υπάρχει ενότητα», ανέφερε, προσθέτοντας ότι παρά τα πολλά για τα οποία μπορώ να κριτικάρω την Τουρκία, φιλοξενεί 3,5 εκατ. πρόσφυγες.
«Δηλαδή η Τουρκία δέχεται ότι οι άνθρωποι αυτοί θα είναι καλύτερα αν βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τις χώρες τους και πάνω σε αυτό βασίζεται η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Δεσμεύτηκα στο να οδηγηθούμε σε κάτι που βοηθάει και εμάς αλλά βοηθάει και την Τουρκία. Γιατί θα πρέπει να υποστηριχθεί και η Τουρκία και αυτό ισχύει και στην περίπτωση των Αφγανών προσφύγων. Συμμεριζόμαστε αυτές τις ανησυχίες διότι δεν θέλουμε διακινητές να φέρνουν ανθρώπους και να τους εργαλειοποιούν. Πιστεύω ότι έχουμε απόλυτα ενιαία στάση στην ΕΕ και δεν φοβάμαι ότι δεν θα βρίσκουμε ενιαία στάση» είπε για τις αιτιάσεις που κάνουν λόγο για ίσες αποστάσεις της Γερμανίας απέναντι σε Ελλάδα και Τουρκία.
«Ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους για να πετύχει πολιτικούς στόχους»
Συνεχιζοντας έκρινε ότι «η Ελλάδα πέτυχε εξαιρετικά αποτελέσματα όταν ασκήθηκε πίεση στα εξωτερικά σύνορα», ενώ αναφερόμενη στην πρόεδρο της Τουρκίας είπε ότι «ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους για να πετύχει πολιτικούς στόχους».
«Δεν πρέπει να κάνουμε διαχωρισμό, η ΕΕ έχει ευθύνη για χρήματα του κόσμου που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Η ευθύνη δεν μπορεί να δημιουργηθεί και να καταλήξουμε να στηρίζουμε λαθρεμπόρους και διακινητές και να φτάνουν σε εμάς άνθρωποι με οικονομική δυνατότητα και όχι πρόσφυγες. Το πρόβλημα που έχουμε σήμερα είναι ότι είναι τόσοι οι παράνομοι μετανάστες που δεν είμαστε σε θέση, δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε τα άτομα που χρειάζονται τη βοήθειά μας. Η φύλαξη των εξωτερικών μας συνόρων είναι υπόθεση κάποιων χωρών, γι΄αυτό υπάρχει και η Frontex για υποστήριξη, και η Ελλάδα πέτυχε εξαιρετικά αποτελέσματα όταν ασκήθηκε πίεση στα εξωτερικά σύνορα και είπα ότι ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους για να πετύχει πολιτικούς στόχους. Το ίδιο κάνει και ο Λουκασένκο. Χρησιμοποιεί τους ανθρώπους ως μοχλό πίεσης. Ως ΕΕ δεν μπορούμε να κάνουμε σαν να μην υπάρχει το πρόβλημα. Όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, δεν έχουμε φθάσει ακόμη σε αυτό το σημείο», είπε.
