Aυτός ο μήνας σηματοδοτεί την 50ή επέτειο από το τέλος του συστήματος Bretton Woods, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον ανέστειλε τη σύνδεση του δολαρίου ΗΠΑ με το χρυσό. Πλησιάζουμε επίσης στην 20ή επέτειο από την απομάκρυνση των Ταλιμπάν από την εξουσία στο Αφγανιστάν από τις δυνάμεις του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Τώρα που οι Ταλιμπάν επικράτησαν ξανά, θα πρέπει να εξετάσουμε εάν η νίκη τους επί της ισχυρότερης στρατιωτικής δύναμης και μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου θα έχει επιπτώσεις στο δολάριο και στον ρόλο του στον κόσμο.
Είναι δελεαστικό να απορρίψουμε την αποτυχία της Αμερικής στο Αφγανιστάν ως ασήμαντη για το δολάριο. Αλλωστε, το νόμισμα ξεπέρασε την πτώση της Σαϊγκόν το 1975 και την καταστροφή στο Ιράκ μετά την αμερικανική εισβολή το 2003. Γιατί αυτή η φορά να είναι διαφορετική; Η απάντηση εξαρτάται από τις προσδοκίες σχετικά με την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας και τη συμπεριφορά της Κίνας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για να κατανοήσετε τις προοπτικές του δολαρίου, εξετάστε τρεις βασικούς λόγους για τους οποίους το τρέχον σύστημα λειτουργεί. Πρώτον, οι περισσότερες χώρες δεν επέλεξαν εκείνες να διαπραγματεύονται ελεύθερα τα νομίσματά τους έναντι του δολαρίου.
Δεύτερον, οι λίγες χώρες που είχαν αρκετή οικονομική ισχύ για να επηρεάσουν το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα – η Ιαπωνία, η Γερμανία και, πιο πρόσφατα, η Κίνα – πήραν συνειδητή απόφαση να μην το κάνουν.
Τέλος, η Κίνα ήταν εδώ και καιρό απρόθυμη να επεκτείνει την επιρροή του ρενμίνμπι στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αντ’ αυτού, η Κίνα έχει κατά καιρούς δηλώσει ότι θα προτιμούσε μια παγκόσμια νομισματική τάξη που θα επικεντρωνόταν περισσότερο στα SDR, το αποθεματικό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η αξία του οποίου βασίζεται σε ένα καλάθι πέντε νομισμάτων (δολάριο ΗΠΑ, ευρώ, ρενμίνμπι, γεν και στερλίνα).
Ενώ ο κόσμος έχει φτάσει στην 20ή επέτειο από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ, το ΔΝΤ θα εργαστεί για την πενταετή αναθεώρηση της σύνθεσης και της αποτίμησης του καλαθιού των ειδικών τραβηχτικών δικαιωμάτων – SDR. Στον βαθμό που η προσπάθεια αυτή αυξάνει το μερίδιο του κινεζικού νομίσματος ρενμίνμπι στο καλάθι των SDR, αυτό θα ληφθεί ως σημάδι ότι το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα εξελίσσεται αργά αλλά αναπόφευκτα. Ακριβώς όπως το αυξανόμενο μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία υποδηλώνει την ανάγκη για μια θεμελιώδη επανεξισορρόπηση, το μερίδιο του ρενμίνμπι στο καλάθι των SDR δεν μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται χωρίς αυτή η αύξηση να σημαίνει κάτι για το μέλλον του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
O Jim O’ Neill Jim είναι πρώην πρόεδρος της Goldman Sachs Asset Management και πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας. Είναι πρόεδρος της Chatham House
