Σε άρθρο μου που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες πριν τις Βουλευτικές εκλογές ανέφερα ότι: ‘Στην τελική ευθεία της προεκλογικής υπάρχει μια ασυμμετρία καθόσον αφορά τη δυνατότητα των πολιτικών δυνάμεων να αυξήσουν τα ποσοστά τους. Ορισμένα ψηφοδέλτια έχουν περισσότερες πιθανότητες άντλησης από την τεράστια δεξαμενή της αδιευκρίνιστης ψήφου.’ Αυτό το είχα επισημάνει πολύ πιο νωρίς, από τον περασμένο Ιανουάριο / Φεβρουάριο όταν οι πολιτικές δυνάμεις άρχισαν να ανακοινώνονται τα ψηφοδέλτιά τους.
Με είχε εκπλήξει το γεγονός ότι ορισμένα κόμματα –για πολλούς και διαφορετικούς λόγους– δεν συμπεριέλαβαν στα ψηφοδέλτια τους αριστίνδην υποψηφίους που θα είχαν τη δυνατότητα, ως καταξιωμένες προσωπικότητες, να ξεπεράσουν τα κομματικά όρια και να προσελκύσουν ένα σημαντικό αριθμό ψηφοφόρων από την τεράστια δεξαμενή της αδιευκρίνιστης ψήφου. Το μισό περίπου εκλογικό σώμα εμπίπτει στην μεγάλη αυτή κατηγορία και συμπεριλαμβάνει τους ψηφοφόρους που δηλώνουν αποχή, ανένταχτοι, αναποφάσιστοι ή που χαρακτηρίζονται από μεγάλη κινητικότητα.
Το αποτέλεσμα των Βουλευτικών εκλογών επιβεβαίωσε πλήρως την αρχική μου αυτή εκτίμηση. Πλειάδα αριστίνδην υποψηφίων από αρκετά κόμματα πέτυχαν εκλογή ή έφτασαν πολύ κοντά στο να εκλεγούν. Σε αρκετές περιπτώσεις αριστίνδην υποψήφιοι άφησαν πίσω τους ακόμη και γνωστά κομματικά στελέχη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση όπου ένας αριστίνδην υποψήφιος για λίγες μόνο δεκάδες σταυρούς δεν κατάφερε να στερήσει την έδρα από ένα καταξιωμένο κομματικό στέλεχος που θεωρείτο φαβορί στην επαρχία του όσον αφορά τον συγκεκριμένο εκλογικό συνδυασμό.
Ιδανικά, ο καταρτισμός των ψηφοδελτίων πρέπει να γίνεται με βάση τα εξής κριτήρια: σύνθεση νέων και παλαιών στελεχών, ικανοποιητικό αριθμό καταξιωμένων προσωπικοτήτων ως αριστίνδην υποψήφιοι και ισόρροπη αντιπροσώπευση γυναικών και ανδρών. Βεβαίως το αποτέλεσμα των Βουλευτικών εκλογών δεν πρέπει να το εξετάσουμε μόνο μέσα από το φακό της σύνθεσης των ψηφοδελτίων.
Μεταξύ άλλων, το προεκλογικό πρόγραμμα, η επικοινωνιακή στρατηγική και οι έξυπνες / τακτικές κινήσεις τις τελευταίες κρίσιμες μέρες επίσης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα. Στις πρόσφατες Βουλευτικές υπήρξαν αδυναμίες, κενά και παραλείψεις και έγιναν αρκετά λάθη που επηρέασαν αρνητικά τη δυναμική της προεκλογικής επιφέροντας σημαντικό πολιτικό κόστος σε κάποια κόμματα. Ο αυθορμητισμός, η απώλεια ψυχραιμίας και οι χαρακτηρισμοί εναντίον των πολιτικών αντιπάλων ποτέ δεν βοηθούν. Η αντιπαράθεση πρέπει να γίνεται πάντοτε με επιχειρήματα.
Ένας φίλος υποψήφιος Βουλευτής, βλέποντας ότι τα πράγματα ήταν οριακά, με ρώτησε τι άλλο θα μπορούσε να κάνει τις τελευταίες μέρες για να διασφαλίσει την εκλογή του. Του πρότεινα δύο συγκεκριμένες δράσεις. Προφανώς έκρινε ότι δεν ήταν απαραίτητες αφού δεν τις υλοποίησε. Τελικά δεν κατάφερε να εκλεγεί με μικρή διαφορά από τον βασικό αντίπαλο και συνυποψήφιό του. Η κάλπη δεν συγχωράει τα λάθη.
Περίπου 10 μέρες πριν τις Βουλευτικές εκλογές είχα επίσης σημειώσει σε άρθρο μου ότι: ‘Ο αντίκτυπος των Βουλευτικών εκλογών θα είναι τόσο μεγάλος που θα επηρεάσει και τις προσεχείς δημοτικές εκλογές, ακόμη και τις προεδρικές του 2023.’ Τελικά το αποτέλεσμα των Βουλευτικών έχει αντίκτυπο όχι μόνο στις προσεχείς δημοτικές εκλογές και τις προεδρικές του 2023 αλλά και στην εκλογή του Προέδρου της Βουλής.
Πέραν των πιο πάνω, υπάρχουν και αρκετοί άλλοι λόγοι που μπορούν να εξηγήσουν την αύξηση ή την μείωση στα ποσοστά των κομμάτων στις 30 Μαΐου. Όμως για μια εις βάθος ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χώρος και δεν είναι της ώρας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κάλπη δεν παίζει ζάρια – το εκλογικό σώμα κρατάει το σκορ.
Συμπερασματικά: 1. Οι προεκλογικές εκστρατείες δεν έπεισαν τους ψηφοφόρους – το ποσοστό της αποχής ανήλθε στο 34,27%, το υψηλότερο ποσοστό αποχής σε βουλευτικές εκλογές την τελευταία εικοσαετία. 2. Οι αριστίνδην υποψήφιοι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Τα δεδομένα αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη σε εκλογικές αναμετρήσεις στο μέλλον – αρχής γενομένης από τις προσεχείς Δημοτικές / Κοινοτικές εκλογές όπου το ήθος, η αποτελεσματικότητα και η εγγύτητα αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα ως κριτήρια ψήφου.
Ενόψει των προεδρικών του 2023, για δύο εν δυνάμει υποψήφιους ο προεκλογικός έχει ήδη αρχίσει. Το χτίσιμο της εικόνας ‘image building’ και το ‘political branding’ επιτυγχάνονται σταδιακά και σε βάθος χρόνου.
Νίκος Γ. Σύκας
Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
