Ελλείψεις εργατικού δυναμικού αρχίζουν να διαφαίνονται στις αναπτυγμένες οικονομίες, καθώς οι επιχειρήσεις που ανοίγουν εκ νέου μετά τα lockdowns της πανδημίας προσπαθούν να επαναπροσλάβουν γρήγορα εργαζόμενους, μια εξέλιξη που απειλεί να αυξήσει τα μισθολογικά κόστη για τις επιχειρήσεις.
Οι πιέσεις είναι εμφανέστερες στις ΗΠΑ, όπως υποδηλώνουν τα οικονομικά στοιχεία. Η Jennifer McKeown, της εταιρείας συμβούλων Capital Economics, δήλωσε πως υπάρχουν «ήδη ξεκάθαρες ενδείξεις ελλείψεων εργατικού δυναμικού στις αμερικανικές επιχειρηματικές έρευνες», με τις κενές θέσεις εργασίας να αυξάνονται και τους υπάλληλους να εργάζονται για περισσότερες ώρες απ’ ότι συνήθιζαν στο παρελθόν.
Στην Ευρώπη η ανεργία έχει αρχίσει να μειώνεται, και στο Λονδίνο και στο Βερολίνο, όπως και στις αμερικανικές πόλεις, τα μπαρ και τα εστιατόρια δυσκολεύονται να καλύψουν τις κενές θέσεις –εγείροντας ερωτήματα ως προς το αν θα πρέπει να αυξηθούν οι μισθοί προκειμένου να προσελκύσουν εργαζόμενους.
Αλλά με την αμερικανική οικονομία να εξακολουθεί να υπολείπεται κατά περίπου 10 εκατ. θέσεις εργασίας έναντι της προ πανδημίας τάσεως, και με 5 εκατ. εργαζόμενους σε αναστολή στη Γαλλία και τη Γερμανία μόνο στο τέλος του α’ τριμήνου, οι εργοδότες θα πρέπει θεωρητικά να μπορούν να βρουν ανθρώπους που θέλουν να επιστρέψουν στη δουλειά.
Στις ΗΠΑ, ορισμένοι πολιτικοί και οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως ένας συνδυασμός γενναιόδωρων επιδομάτων ανεργίας, ανησυχιών για θέματα υγείας και προβλημάτων στη φροντίδα των παιδιών, ενδέχεται να κρατούν τους ανθρώπους μακριά από το εργατικό δυναμικό.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εργοδότες λένε πως βρίσκουν πως πολλοί πολίτες της ΕΕ έχουν φύγει και ορισμένοι είναι απρόθυμοι να αποχωριστούν τη σχετική ασφάλεια της αναστολής σύμβασης εργασίας για να πάνε σε μια νέα δουλειά, μέχρις ότου αρθεί η απειλή των περαιτέρω lockdowns.
Ακόμα και στην ευρωζώνη, όπου οι οικονομίες βρίσκονται σε ένα πρώιμο στάδιο ανοίγματος, οι τελευταίες επιχειρηματικές έρευνες υποδηλώνουν πως γίνεται όλο και πιο δύσκολο να προσλάβουν προσωπικό.
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο εάν αυτό είναι η αρχή μιας αύξησης των μισθών. Στις ΗΠΑ, ο τριμηνιαίος Δείκτης Κόστος Απασχόλησης έδειξε το μεγαλύτερο άλμα μισθών των τελευταίων 14 ετών το α’ τρίμηνο του 2021, αλλά δεν έχει προλάβει τα γεγονότα και μπορεί να είναι ευμετάβλητος. Στην ευρωζώνη και στο Ηνωμένο Βασίλειο οι μετρήσεις της ανάπτυξης των μισθών έχουν στρεβλωθεί από τον μεγάλο αριθμό των χαμηλόμισθων εργαζόμενων που εξακολουθούν να μη δουλεύουν και από τις μειώσεις στις ώρες εργασίας λόγω των αναστολών και των προγραμμάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας.
«Αν οι ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό που είναι εμφανείς στα πρόσφατα στοιχεία δεν επιλυθούν, τότε η ανάπτυξη μισθών (στις ΗΠΑ) θα εκτιναχθεί. Η ζήτηση για εργατικά χέρια εκτινάσσεται», ανέφερε ο Ian Shepherdson της εταιρείας συμβούλων Pantheon Macroeconomics. Αλλά, πρόσθεσε, μέρος της πίεσης μπορεί να αποδειχθεί προσωρινό, ιδιαίτερα όταν ανοίξουν και πάλι τα σχολεία και τα επιδόματα ανεργίας σταματήσουν να είναι τόσο γενναιόδωρα.
«Κανένας δεν γνωρίζει με σιγουριά αν αυτοί οι άνθρωποι έχουν αποχωρήσει από το εργατικό δυναμικό. Άρα κανένας δεν γνωρίζει στα σίγουρα αν θα επιστρέψουν», σημείωσε.
Η Heidi Shierholz, διευθύντρια πολιτικής στο Economic Policy Institute, υποστηρίζει πως οι μισθοί στον κλάδο φιλοξενίας και αναψυχής στις ΗΠΑ απλώς επιστρέφει στην προ πανδημίας και είναι απίθανο να οδηγήσουν σε ευρύτερες πιέσεις επειδή παραμένουν πολύ χαμηλότερα σε σχέση με μισθούς άλλων τομέων.
«Δεν υπάρχουν πολλές αποδείξεις πως η ‘καυτή’ αγορά εργασίας των τομέων αναψυχής και φιλοξενίας ετοιμάζεται να βάλει φωτιά και την υπόλοιπη οικονομία… οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού που οδηγούν σε επιτάχυνση μισθών σε αυτόν τον τομέα, δεν έχουν τόσο μακρύ ‘μοχλό’ ώστε να πιέσουν προς τα πάνω τους μισθούς παντού», έγραψε πρόσφατα σε blog.
Άλλοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως οι πιέσεις μισθών είναι πραγματικές στις ΗΠΑ, αλλά θα αποδειχθούν πιο αδύναμες και παροδικές αλλού, ιδιαίτερα στην ευρωζώνη.
Ο Holger Schmieding, οικονομολόγος της Berenberg, ανέφερε πως αυτό οφείλεται εν μέρει στις διαφορές στα συστήματα διαπραγμάτευσης μισθών. Σημείωσε πως οι μισθοί τείνουν να προσαρμόζονται πιο αργά στις μεταβολές στην οικονομική ανάπτυξη στις ευρωπαϊκές χώρες όπου πολλοί εργαζόμενοι καλύπτονται από κλαδικές μισθολογικές συμβάσεις.
Σε κάποιες χώρες, οι μισθοί είναι συνδεδεμένοι με τον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους, κάτι που σημαίνει πως οι αυξήσεις θα είναι μικρές το 2021. Στη Γερμανία, οι κλαδικές μισθολογικές συμφωνίες που έκλεισαν «υπό τη σκιά της ύφεσης» θα διαρκέσουν δυο χρόνια, άρα ακόμα και μια ισχυρή ανάκαμψη στον κλάδο δεν θα εμφανιστεί για αρκετό καιρό στους μισθούς, σύμφωνα με τον Schmieding. «Ηδη προβλέπεται συγκράτηση στους μισθούς για το επόμενο έτος».
Επιπλέον, οι εργοδότες τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην ευρωζώνη μπορεί να έχουν να επιλέξουν από μια μεγάλη δεξαμενή εργατικών χεριών. Η οικονομική αδράνεια έχει αυξηθεί παντού, αλλά η McKeown υποστηρίζει πως στις ΗΠΑ πολλοί εργαζόμενοι που είχαν αφήσει την αγορά εργασία επέλεξαν να συνταξιοδοτηθούν μόνιμα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην ευρωζώνη, τουλάχιστον ορισμένοι από τους εργαζόμενους σε αναστολή θα μπορούσαν να απολυθούν όταν λήξουν οι επιδοτήσεις μισθού και ξανα-εισέλουν στην αγορά εργασίας.
O Nick Kounis, οικονομολόγος της ABN Amro, είπε πως υπάρχει «πολλή κρυμμένη ανεργία (στην ευρωζώνη). Άρα μόλις υποχωρήσει κάποια από την αστάθεια που προκαλεί η πανδημία, είναι πιθανό να έρθουμε αντιμέτωποι με κάτι παρόμοιο: έναν πληθωρισμό χαμηλότερο του στόχου σταθερότητας τιμών της ΕΚΤ» που είναι κάτω, αλλά κοντά, στο 2%.
Τελικά, η προοπτική για τους μισθούς στις αναπτυγμένες οικονομίες θα εξαρτηθεί από τη δύναμη των ανακάμψεών τους –και την έκταση των μέτρων τόνωσης που θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν τους επόμενους μήνες οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες.
Για την ευρωζώνη ιδιαίτερα, ο Schmieding προειδοποιεί πως η ισχυρότερη ανάπτυξη μισθών θα έρθει μόνο όταν το μπλοκ φτάσει σε πλήρη απασχόληση –κάτι ου εκτιμά πως θα χρειαστεί ενάμισι με δυο χρόνια για να συμβεί.
Αντιθέτως, όπως είπε, «οι ΗΠΑ βρίσκονται σε δημοσιονομική υπερδραστηριότητα. Η οικονομία των ΗΠΑ θα υπερθερμανθεί πολύ πριν συμβεί αυτό στην ευρωζώνη».
ΠΗΓΗ: euro2day.gr
