Η μακροχρόνια σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς αναζωπυρώθηκε καθώς οι ισραηλινά αεροσκάφη χτυπούν τη Λωρίδα της Γάζας και Παλαιστίνιοι μαχητές εκτοξεύουν εκατοντάδες ρουκέτες στο εβραϊκό κράτος.
Η απειλή να επαναληφθεί ο πόλεμος στη Γάζα του 2014, όταν σκοτώθηκαν περισσότεροι από 2.000 Παλαιστίνιοι και 73 Ισραηλινοί, κυρίως στρατιώτες, είναι πλέον πραγματική.
Εκκλήσεις από όλον τον πλανήτη καλούν και τις δύο πλευρές να ρίξουν τους τόνους και να αποφύγουν μια σύγκρουση που θα εξυπηρετήσεις τους σκληροπυρηνικούς σε κάθε στρατόπεδο, σκορπώντας τελικά περισσότερη δυστυχία και στις δύο πλευρές.
Όταν μιλάνε τα όπλα, η εγχώρια πολιτική διαμάχη του Ισραήλ συνήθως σιωπά, αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι New York Times εξηγώντας πως όταν η χώρα βρίσκεται στο χείλος του πολέμου, συνήθως η αντιπολίτευση συσπειρώνεται γύρω από την κυβέρνηση.
Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη αυτή τη φορά, τονίζουν οι NYT.
Καθώς η σύγκρουση με τη Γάζα προκάλεσε περισσότερους θανάτους και καταστροφές την Τετάρτη – και καθώς μια έντονη έξαρση αραβο-εβραϊκής σεκταριστικής βίας έπληξε πόλεις μέσα στο Ισραήλ – ο βασικός αντίπαλος του Μπενιαμίν Νετανιάχου κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για την απειλή του χάους στο οποίο βυθίζεται η χώρα, υποστηρίζοντας ότι εργάζεται για να τον εκδιώξει.
Για τους Ισραηλινούς, οι χειρότερες εκδηλώσεις βίας σε επτά χρόνια θα πρέπει να καταστρέψουν τον ισχυρισμό του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι η κατοχή της Δυτικής Όχθης και η πολιορκία της Γάζας δεν έχουν συνέπειες για την ασφάλεια του Ισραήλ, αναφέρουν οι Financial Times.
Ο Νετανιάχου έχει περάσει μια δεκαετία προσπαθώντας να πείσει τους ψηφοφόρους ότι το Ισραήλ μπορεί να παραμείνει ασφαλές και να απολαύσει υγιείς διεθνείς σχέσεις χωρίς να κάνει παραχωρήσεις στους Παλαιστινίους. Είναι μια στρατηγική που του επέτρεψε να γίνει ο παλαιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, ενώ οδηγούσε τη χώρα προς τα δεξιά, εξηγούν οι FT.
Τον βοήθησαν οι ήπιες αντιδράσεις των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών στο θέμα της Δυτικής Όχθης, καθώς και τα κράτη του Αραβικού Κόλπου που συνεργάστηκαν με το Ισραήλ για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα για την αντιμετώπιση του Ιράν, συνεχίζουν οι FT.
Η απόφαση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να εξομαλύνουν τους διπλωματικούς δεσμούς με το Ισραήλ πέρυσι επισημοποίησε το χειρότερο μυστικό της Μέσης Ανατολής. Οι λεγόμενες «συμφωνίες του Αβραάμ» – το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο ακολούθησαν τα ΗΑΕ.
Ο Γιαΐρ Λαπίντ ο κεντρώος ηγέτης της αντιπολίτευσης, δήλωσε ότι τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας «δεν μπορούν να αποτελέσουν δικαιολογία για τη διατήρηση του Νετανιάχου και της κυβέρνησής του στη θέση του. Αντιθέτως, έγραψε σε μια δήλωση που δημοσίευσε στο Facebook. «Είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο πρέπει να αντικατασταθεί το συντομότερο δυνατό».
Σε κρίσιμη φάση η πολιτική σκηνή στο Ισραήλ
Η κλιμακούμενη κρίση, στην οποία δεκάδες έχουν σκοτωθεί σε αεροπορικές επιδρομές και πυραύλους, έχει έρθει σε μια κρίσιμη στιγμή στην ισραηλινή πολιτική.
Πριν από λίγες μέρες, ο Νετανιάχου, ο οποίος δικάζεται για διαφθορά και δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση μετά από τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις σε δύο χρόνια, φαινόταν έτοιμος να χάσει την εξουσία μετά από 12 συνεχόμενα χρόνια στην εξουσία.
Ο Λαπίντ έχει την ευκαιρία να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση την οποία θα μπορούσε να διοικήσει με πλειοψηφία και ψήφο εμπιστοσύνης στο Κοινοβούλιο. Οι πιθανοί συνεργάτες του συνασπισμού είναι μια διαφορετική ομάδα μικρών κομμάτων με συγκρουόμενες ατζέντες και ιδεολογίες, και έχει προθεσμία μέχρι τις 2 Ιουνίου για την ολοκλήρωση του έργου.
Η αιματοχυσία κάνει τις προσπάθειες του Λαπίντ για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπόθεση τόσο ευκολότερη όσο και πιο δύσκολη, αναφέρουν οι NYT.
Οι επικριτές του Νετανιάχου έχουν πλέον περισσότερους λόγους να θέλουν να τον δουν να αποχωρεί, δεδομένου ότι αναγνωρίζουν τις αμέλειες και τις αποτυχίες που οδήγησαν στην τρέχουσα κρίση.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή, όπως υποστηρίζουν οι αναλυτές, η βία έχει υπογραμμίσει τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των κομμάτων του στρατοπέδου κατά του Νετανιάχου, τα οποία εκτείνονται στο πολιτικό φάσμα από τα αριστερά προς τα δεξιά. Και η αρχική ορμή των συνομιλιών για τον εναλλακτικό συνασπισμό επιβραδύνθηκε από το ξέσπασμα της βίας, δίνοντας στους υποστηρικτές του Νετανιάχου περισσότερο χρόνο για να τους σαμποτάρει.
«Είναι δύσκολο να διαπραγματευτείς ενώ ρουκέτες εκτοξεύονται»
«Το καθιστά πολύ, πολύ δύσκολο να διαπραγματευτείς ενώ ρουκέτες εκτοξεύονται και το ρολόι χτυπάει», δήλωσε ο Reuven Hazan, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. «Οι διαπραγματεύσεις που ήταν αρκετά περίπλοκες για να ξεκινήσουν γίνονται όλο και πιο περίπλοκες, κάτι που παίζει υπέρ του Νετανιάχου», εξηγεί.
Ένα από τα κλειδιά για έναν πιθανό συνασπισμό κατά του Νετανιάχου κατέχει ο Μανσούρ Αμπάς, ο ηγέτης ενός μικρού, αραβικού ισλαμικού κόμματος, γνωστού ως Ραάμ, που επί του παρόντος διατηρεί την ισορροπία στο Κοινοβούλιο.
Ιστορικά, τα αραβικά κόμματα βρίσκονταν στο περιθώριο της ισραηλινής πολιτικής. Τα κυρίαρχα κυβερνητικά κόμματα ήταν απρόθυμα να βασιστούν σε αραβικές ψήφους στο Κοινοβούλιο, δεδομένης ιδίως της εστίασης του Ισραήλ σε θέματα ασφάλειας σε μια εχθρική και ασταθή περιοχή. Και οι Άραβες νομοθέτες δεν ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε κυβερνήσεις και να μοιραστούν την ευθύνη για τις στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ και την κατοχή της Δυτικής Όχθης.
Η παράμετρος Αμπάς
Ο Αμπάς σχεδίαζε να αλλάξουν όλα αυτά. Αφού οι διαπραγματεύσεις με τον Νετανιάχου απέτυχαν, στράφηκε στη συνεργασία με τον Λαπίντ. Στη συνέχεια, καθώς οι εντάσεις κορυφώθηκαν στην Ιερουσαλήμ την περασμένη εβδομάδα, με αποκορύφωμα τη στρατιωτική σύγκρουση, ο Αμπάς ανέστειλε επίσημα τη συμμετοχή του Ραάμ στις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, αλλά δεν απέκλεισε την υποστήριξη μιας εναλλακτικής κυβέρνησης, σε αντάλλαγμα οφέλη για την αραβική μειονότητα του Ισραήλ, που αποτελεί περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού.
«Αφού εξαφανιστεί η φωτιά, δεν θα υπάρχει άλλη επιλογή από το να επιστρέψουμε στις πολιτικές διαπραγματεύσεις για να σχηματίσουμε κυβέρνηση», δήλωσε την Τετάρτη σε συνέντευξη στην αραβική υπηρεσία του ισραηλινού δημόσιου ραδιοφώνου. «Έχουμε μια πραγματική ευκαιρία να συμπληρώσουμε έναν σημαντικό ρόλο στην ισραηλινή πολιτική για την κοινωνία μας», είπε.
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η κλιμάκωση της βίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, θα δημιουργήσει νέα εμπόδια στη συμμετοχή του Αμπάς σε έναν συνασπισμό.
Εφόσον υποστηρίξει μια κυβέρνηση που περιλαμβάνει δεξιούς Ισραηλινούς θα γίνει δυσκολότερο να το αποδεχτεί μεγάλο μέρος της εκλογικής του περιφέρειας και η δεξιά πτέρυγα που είναι κατά του Νετανιάχου θα πιεζόταν σκληρά, σε αυτήν την εξαιρετικά φορτισμένη ατμόσφαιρα, για να σχηματίσει μια κυβερνητική εξάρτηση σχετικά με την υποστήριξη των Αράβων και να προσχωρήσουν στη λίστα επιθυμιών του Αμπάς για ένταξη στον συνασπισμό.
«Αν οι αντίθετες ιδεολογίες σήμαινε ότι είχαν ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη τους», δήλωσε ο καθηγητής Hazan για τα διάφορα κόμματα που προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να συνεργαστούν για να εκδιώξουν τον Νετανιάχου, «τώρα έχουν και τα δύο χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη τους».
Ο Mohammad Darawshe, του Κέντρου Ισότητας και Κοινόχρηστης Εταιρείας στο Givat Haviva, ένας οργανισμός που προωθεί εβραϊκές-αραβικές σχέσεις, δήλωσε ότι η τάση μεταξύ των αραβικών κομμάτων ήταν «για μια νέα πολιτική δέσμευση».
Όσο περισσότερο συνεχιστεί η συνομιλία για τον συνασπισμό, και όσο χειρότερη γίνεται η βία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αύξησης των διαφωνιών μεταξύ των αριστερών, δεξιών και αραβικών πλευρών του αντι-Νετανιάχου μπλοκ, όπως είπε. «Η πόλωση αυξάνεται», είπε, «όχι μόνο μεταξύ των πολιτικών αλλά και μεταξύ των βάσεών τους».
Καθώς η σύγκρουση εντείνεται, ο Νετανιάχου προσπάθησε να προβάλει την εμπιστοσύνη και να διαλύσει την ιδέα ότι καταρρέει η κατοχή του στην εξουσία.
«Αν κάποιος πίστευε ότι δεν θα υπήρχε μια ενωμένη, ισχυρή και ισχυρή ηγεσία εδώ λόγω κάποιου προβληματισμού ή άλλου, ήταν λάθος», είπε κατά τη διάρκεια επίσκεψης την Τετάρτη στο Acre, μια μικτή εβραϊκή-αραβική πόλη στο βόρειο Ισραήλ.
«Είμαστε εδώ», είπε. «Εργαζόμαστε με όλη μας τη δύναμη για να προστατεύσουμε το Ισραήλ, έξω από τους εχθρούς και μέσα από τις ταραχές», σημείωσε.
Μήπως η κρίση λειτουργεί ως ευκαιρία για τον Νετανιάχου;
Όμως η κρίση θα μπορούσε να βοηθήσει τον Νετανιάχου να κερδίσει τους αντιπάλους που είχαν υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας να μην μπουν σε κυβέρνηση υπό την ηγεσία του, δήλωσε από την πλευρά του ο Μίτσελ Μπαράκ, πολιτικός αναλυτής.
«Ο Νετανιάχου είναι ακριβώς εκεί που θέλει να είναι, στη μέση μιας μεγάλης κρίσης όπου δεν θέλετε να αλλάξετε τον πρωθυπουργό ή τον υπουργό Άμυνας», συνέχισε.
«Κανένα πολιτικό κόμμα ή πολιτικός δεν θα λογοδοτεί τώρα για τυχόν υποσχέσεις εκστρατείας λόγω της κατάστασης», πρόσθεσε ο Μπαράκ. «Όλα είναι ανοιχτά».
Ένας από τους κύριους αντιπάλους του Νετανιάχου, ο Μπένι Γκαντζ, ο υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης, και ένας άξονας για κάθε πιθανό εναλλακτικό συνασπισμό, αυτή τη στιγμή είναι απασχολημένος στην επίβλεψη της στρατιωτικής εκστρατείας στη Γάζα σε στενό συντονισμό με τον Νετανιάχου, τον μακροχρόνιο εχθρό του.
Ορισμένοι αναλυτές εικάζουν ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να βοηθήσει τον Νετανιάχου να πείσει τον Γκαντζ να παραμείνει στο πλευρό του και τελικά να τον βοηθήσει να κρατήσει το αξίωμά του.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας συνασπισμού που επετεύχθησαν από τους δύο άνδρες πέρυσι, κατά τη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας, ο Γκαντζ έπρεπε να αναλάβει ως πρωθυπουργός τον Νοέμβριο. Αυτή η συμφωνία διαλύθηκε λόγω κρίσης του προϋπολογισμού, που οδήγησε στις εκλογές του Μαρτίου, αλλά ο συνασπισμός τους παραμένει σε ισχύ.
«Πρέπει να διαχειριστούν έναν πόλεμο μαζί όταν δεν μπορούσαν να τηρήσουν μια συμφωνία συνασπισμού ή να συμφωνήσουν για έναν προϋπολογισμό», δήλωσε η Dahlia Scheindlin, πολιτικός σύμβουλος.
«Όσο πλησιάζουμε στον πλήρη πόλεμο, τόσο πιο εύκολο είναι να κάνουμε μια νόμιμη υπόθεση ότι δεν μπορείς να αλλάξεις κυβέρνηση στη μέση του πολέμου», πρόσθεσε.
