«Μουδιασμένη» -έπειτα από σχεδόν δύο μήνες- η επαναλειτουργία του λιανεμπορίου, με τους καταστηματάρχες να ανεβάζουν ρολά προσδοκώντας να μη χρειαστεί να τα ξανακατεβάσουν σύντομα και τους καταναλωτές να πραγματοποιούν τις αγορές τους με νευρικότητα. Ταυτόχρονα, ο αποκλεισμός των εμπόρων της Θεσσαλονίκης, της Αχαΐας και της Κοζάνης από αυτό το υβριδικό και ιδιότυπο άνοιγμα συνθέτουν μια νέα μορφή λιανεμπορίου πολλών ταχυτήτων.
Η κινητικότητα στην αγορά την πρώτη μέρα της επαναλειτουργίας κινήθηκε σε αναμενόμενα επίπεδα, με το αποτύπωμα να είναι μάλλον θετικό. «Η εικόνα την πρώτη μέρα ήταν καλή. Ο κόσμος κατέβηκε στην αγορά. Δεν περιμέναμε κοσμοσυρροή. Η κατάσταση στο κέντρο ήταν καλύτερη σε σχέση με τα συνοικιακά καταστήματα, ενδεχομένως γιατί ο κόσμος συνδύασε αγορές με βόλτα» αναφέρουν στη «Ν» καταστηματάρχες.
Παράλληλα, χθες ήταν ένα πρώτο stress test στην προσαρμοστικότητα των καταναλωτών στα νέα πρότυπα αγορών που ορίζει η πανδημία. Η περιορισμένη διάρκεια στα ραντεβού για αγορές μέσα στο κατάστημα, που κυμαίνονταν από 15 έως 30 λεπτά, και ο «κόφτης» στον επιτρεπόμενο αριθμό των ατόμων μέσα στο κατάστημα, δημιούργησε νευρικότητα στους καταναλωτές, παράγοντας που εκ των πραγμάτων επηρεάζει την ψυχολογία αγορών. Πιο έντονο ήταν το φαινόμενο στα καταστήματα ένδυσης, υπόδησης, ενώ πιο εύκολες χαρακτηρίστηκαν οι αγορές σε άλλα καταστήματα, όπως καλλυντικά, ηλεκτρονικά είδη, βιβλία κ.λπ. καθώς οι επιλογές ήταν πιο στοχευμένες.
Από πλευράς των επιχειρηματιών, πέρα από την προσπάθεια απόλυτης τήρησης των μέτρων προστασίας, δύο είναι τα βασικά ζητήματα στα οποία εστιάζουν: στην αναγκαιότητα στήριξης της ρευστότητας του λιανεμπορίου, αλλά και στην ανησυχία έναντι στο ενδεχόμενο να ξαναμπεί «λουκέτο» στο λιανικό εμπόριο έπειτα από λίγες εβδομάδες. «Υπάρχει ανασφάλεια. Δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση σε ό,τι αφορά την πορεία εξάπλωσης της πανδημίας, με αποτέλεσμα το ενδεχόμενο νέου lockdown να παραμένει. Υπό το πρίσμα αυτό είναι τρομερά δύσκολο όχι μόνο να προβλέψει κανείς την πορεία της κατανάλωσης, αλλά και να οργανωθεί, να παραγγείλει το εμπόρευμά του για τη νέα σεζόν. Μέχρι στιγμής η μόνη διέξοδος είναι τα self test και οι εμβολιασμοί» αναφέρουν στη «Ν» εκπρόσωποι του κλάδου ένδυσης.
Επισημάνσεις φορέων
Σε αυτό το πλαίσιο, τη στήριξη της επανεκκίνησης του εμπορίου, όπως συνέβη με τον κλάδο της εστίασης, ήτοι με άμεση επιδότηση κεφαλαίου κίνησης, ζητεί η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) σε επιστολή της στους υπουργούς Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα και Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη. Η ΕΣΕΕ σημειώνει ότι χρειάζεται παροχή άμεσης ρευστότητας για την επανεκκίνηση των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου που παρέμειναν επί μακρόν κλειστές με κρατική εντολή, με την πρότασή της να προβλέπει ποσό ενίσχυσης 7% επί του κύκλου εργασιών του ΚΑΔ της επιχείρησης. Όπως επισημαίνει η Συνομοσπονδία, σύμφωνα με τις έρευνες του ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ, το βασικό κεφάλαιο αγοράς νέων εμπορευμάτων της προσεχούς σεζόν μπορεί να ανέλθει μέχρι και το 46% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Ταυτόχρονα όμως, όπως υποστηρίζει, οι μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις έχουν σωρεύσει από την αρχή της πανδημίας τεράστια αποθέματα (στοκ) εμπορευμάτων της περασμένης σεζόν, υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, τα ασφαλιστικά ταμεία, το Δημόσιο και χρέη προς τα πιστωτικά ιδρύματα. Επιπρόσθετα, τονίζει ότι τα αλλεπάλληλα κλεισίματα έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση ειδών στους περιορισμένους χώρους των επιχειρήσεων, γεγονός που τις επιβαρύνει και με αυξημένα κόστη αποθήκευσης. Για τους λόγους αυτούς η ΕΣΕΕ προτείνει την υλοποίηση δράσης, ανάλογης με αυτήν που εξαγγέλθηκε για την εστίαση, η οποία να στοχεύσει στην ομαλοποίηση της αγοράς και να συμβάλει στην αποτροπή «λουκέτων» και απολύσεων στο ελληνικό εμπόριο την επόμενη μέρα της πανδημίας.
«Θα πρέπει να αποφευχθούν περαιτέρω αστοχίες και ανισορροπίες στη λήψη των μέτρων στήριξης της πραγματικής οικονομίας που δημιουργούν το αίσθημα της αδικίας στον εμπορικό κόσμο. Το νέο ξεκίνημα της αγοράς δεν είναι εύκολο, ούτε δεδομένο, και περιμένουμε ότι η Πολιτεία θα σταθεί δίπλα μας με κάθε μέσο» ανέφερε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας.
Για ενθαρρυντικά πρώτα μηνύματα από τη χθεσινή επαναλειτουργία της αγοράς κάνει λόγο σε ανακοίνωσή του ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ), σημειώνοντας ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις υποδέχθηκαν τους καταναλωτές τηρώντας απόλυτα τα μέτρα υγειονομικής προστασίας. «Η επαναλειτουργία της αγοράς στην Αθήνα είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε, ώστε άμεσα να ανακοινωθεί το ίδιο και για τις υπόλοιπες περιοχές και κλάδους. Οι πρώτες ώρες δείχνουν εξαιρετική ωριμότητα και σοβαρότητα από όλους» ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΣΑ Σταύρος Καφούνης, σημειώνοντας ότι οι καταστηματάρχες είχαν θετική ψυχολογία, ήταν απόλυτα ικανοποιημένοι από το άνοιγμα των καταστημάτων τους, χωρίς όμως όπως είναι φυσικό να αναμένουν από την πρώτη μέρα μεγάλη καταναλωτική κίνηση. Η αγωνία τους, σημειώνει ο ΕΣΑ, επικεντρώθηκε στα μέτρα στήριξης, στην έλλειψη ρευστότητας και στην αντιμετώπιση των τεράστιων οφειλών που θα έχουν να αντιμετωπίσουν την επόμενη μέρα. Το σημαντικότερο αίτημα όλων όμως ήταν να μην κλείσουν ξανά έως το τέλος της κρίσης.
«Κηδειόχαρτα» στην Πάτρα
Έντονη είναι η δυσαρέσκεια των εμπόρων σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κοζάνη που ενώ ετοιμάστηκαν με αγορές εμπορευμάτων για την περίοδο του Πάσχα, οδεύοντας προς την επανεκκίνηση της αγοράς, βρέθηκαν αντιμέτωποι με σκληρό απαγορευτικό λειτουργίας. Με μία συμβολική κίνηση διαμαρτυρίας οι έμποροι της Πάτρας άνοιξαν τα καταστήματά τους χθες, κολλώντας κηδειόχαρτα που γράφουν «είμαστε ζωντανοί-νεκροί, λυπούμαστε που δεν μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε». Όπως άλλωστε είχαν προειδοποιήσει, ανέβασαν τα ρολά στα μαγαζιά τους, άναψαν τα φώτα, χωρίς όμως προσωπικό και χωρίς να εξυπηρετούν τους καταναλωτές. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, περίπου δύο στα 10 καταστήματα συμμετείχαν στην κινητοποίηση.
Την ίδια στιγμή με κοινή επιστολή προς τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας και Εσωτερικών η Ομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας Πελοποννήσου, Νοτιοδυτικής Ελλάδος, Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Ιθάκης (ΟΕΕΣΠ) ζητεί από την κυβέρνηση να πάρει πίσω την απόφασή της και να επιτρέψει τη λειτουργία των καταστημάτων, καθώς και οριζόντια ενίσχυση 5.000 ευρώ σε όλες τις επιχειρήσεις, όπως προτάθηκε από τον περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας. «Όλο αυτό το διάστημα διεκδικούμε ρεαλιστικά μέτρα στήριξης του κλάδου μας με στόχο την επιβίωσή μας, την ανάκαμψή μας και την αποφυγή νέων λουκέτων. Συνεργαζόμαστε έναν χρόνο τώρα με όλους τους φορείς και βάζουμε πλάτη ώστε να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Είμαστε όλοι αποφασισμένοι να προβούμε σε νέες μορφές αντιδράσεων και κινητοποιήσεων γιατί το ποτήρι ξεχείλισε» τονίζει η Ομοσπονδία στην επιστολή.
Πρόστιμο στο Notos
Στο μεταξύ, πρόστιμο 8.000 ευρώ επιβλήθηκε στο πολυκατάστημα Notos, στο κέντρο της Αθήνας, διότι λειτούργησε παρά το γεγονός ότι δεν προβλεπόταν το άνοιγμα εμπορικών κέντρων και πολυκαταστημάτων στις περιοχές της Ελλάδας που είναι στο «βαθύ κόκκινο». Στο σημείο μετέβη η Αστυνομία, προκειμένου να κλείσει το πολυκατάστημα. Το πρόστιμο των 8.000 ευρώ αφορά τόσο την επιχείρηση (5.000 ευρώ) όσο και τον υπεύθυνο (3.000 ευρώ).
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), η οποία εκδόθηκε το απόγευμα του Σαββάτου και ρυθμίζει αναλυτικά το υβριδικό άνοιγμα του λιανεμπορίου, στις περιοχές πολύ αυξημένου κινδύνου (σ.σ. «βαθύ κόκκινο») διατηρείται η αναστολή της λειτουργίας όσων καταστημάτων λειτουργούν με συμφωνίες τύπου shops in a shop (σ.σ.: πολυκαταστήματα). Επίσης, κλειστά οφείλουν να παραμείνουν τα εμπορικά κέντρα, τα εκπτωτικά καταστήματα και τα εκπτωτικά χωριά, εξαιρουμένων των φαρμακείων και των σούπερ μάρκετ, τα οποία λειτουργούν υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν ανεξάρτητη είσοδο για τους καταναλωτές. Αντίθετα, στις περιοχές αυξημένου κινδύνου (σ.σ.: «κόκκινο») επιτρέπεται η λειτουργία όλων των παραπάνω με το καθεστώς του click inside.
Ποιοι εξαιρούνται από την παράταση των περιορισμών
Διευκρινίσεις σχετικά με την αναστολή της δραστηριότητας των εμπορικών καταστημάτων στις περιφερειακές ενότητες Θεσσαλονίκης, Αχαΐας και Κοζάνης βάσει της πρόσφατης Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 1308) παρέχει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το αρμόδιο υπουργείο, στην κατηγορία αυτών (των επιχειρήσεων) δεν συμπεριλαμβάνονται α) η λειτουργία επιχειρήσεων τηλεπικοινωνιών, αποκλειστικά κατά το σκέλος που αφορά στην επισκευή συσκευών, την εξόφληση λογαριασμών και την ανανέωση υπολοίπου, β) τα καταστήματα οπτικών/ακουστικών βαρηκοΐας κατόπιν ραντεβού, γ) τα καταστήματα πώλησης περουκών και ποστίς κατόπιν ραντεβού και δ) τα περίπτερα, τα οποία μπορούν να λειτουργούν επί 24ώρου.
Οι επιχειρήσεις που, κατά τη δημοσίευση της προαναφερθείσας ΚΥΑ, έχουν πολλαπλές δραστηριότητες, συνεχίζουν τη λειτουργία τους μόνο ως προς δραστηριότητες που δεν καταλαμβάνονται από τις περ. του σημείου 25 της παρ. 1β του άρθρου 1 της ως άνω απόφασης και υπό τις εξής προϋποθέσεις:
α) η πώληση εντός καταστήματος επιτρέπεται μόνο για προϊόντα που σχετίζονται άμεσα με τον κλάδο της οικοδομής,
β) η προσέλευση των επαγγελματιών-αγοραστών γίνεται με τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων περί μάσκας, χρήσης απολυμαντικού κατά την είσοδο και τήρησης ελάχιστης απόστασης ενάμισι μέτρου,
γ) κατά την είσοδο στο κατάστημα οι επαγγελματίες-αγοραστές επιδεικνύουν έγγραφο, από το οποίο αποδεικνύεται η επαγγελματική τους ιδιότητα,
δ) επιτρέπονται πωλήσεις μόνο με έκδοση τιμολογίου και όχι με απόδειξη λιανικής πώλησης,
ε) η αναλογία επαγγελματιών-αγοραστών στον χώρο έκθεσης των επιχειρήσεων είναι 4:200 (άτομα/τ.μ.) και μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός τα 20 άτομα,
στ) στα σημεία τιμολόγησης τηρείται απόσταση ενάμισι (1,5) μέτρου μεταξύ των πελατών και μεταξύ υπαλλήλων και πελατών,
η) απαγορεύεται η παρουσία μη επαγγελματία αυτοτελώς ή ως συνοδού άλλου επαγγελματία.
