Η Κύπρια Επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου και η Ιταλίδα Σάντρα Γκαλίνα βρίσκονται στη δίνη του κυκλώνα για τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στους εμβολιασμούς. Ο δημoσιογράφος Βασίλης Τσακίρογλου στο «Πρώτο Θέμα» αναλύει που αρχίζουν και που τελειώνουν οι ευθύνες της κάθε μιας και ποιος ο ρόλος της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Σε μία πρώτη ανάγνωση, καμία από τις δύο κυρίες δεν φαίνονται να αποτελεί ιδανική επιλογή, προκειμένου να διαχειριστεί μια τόσο κρίσιμη και σύνθετη υπόθεση όσο η προμήθεια εμβολίων κατά της COVID-19 για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μεν Στέλλα Κυριακίδου, ως επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας τροφίμων της Ε.Ε. είναι μια Κύπρια ψυχολόγος. Η δε επικεφαλής διαπραγματεύτρια με τις φαρμακοβιομηχανίες Σάντρα Γκαλίνα, είναι μια Ιταλίδα τεχνοκράτης με επαγγελματική ειδίκευση στις μεταφράσεις και τη διερμηνεία, ως πολύγλωσση. Βεβαίως δεν είναι αμελητέο ότι η Σάντρα Γκάλινα εργάζεται στην Ε.Ε. από το 1988 και διαθέτει σχεδόν 20ετή πλούσια εμπειρία από προηγούμενες υψηλής σημασίας διαπραγματεύσεις, όπως η EU-Mercosur, η οποία καθορίζει τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ενωμένης Ευρώπης και χωρών της Νότιας Αμερικής. Ωστόσο τόσο η Γκαλίνα όσο και η Κυριακίδου βρίσκονται στη δίνη ενός κυκλώνα αμφισβήτησης και επικρίσεων για τους χειρισμούς τους, εξαιτίας των οποίων η Ε.Ε. έχει βρεθεί στη δεινή θέση να συγκρούεται με τις φαρμακοβιομηχανίες, να υπολείπεται σε ποσότητα εμβολίων και να παρουσιάζει εικόνα αποδιοργάνωσης και σύγχυσης, ενώ η πανδημία σαρώνει σε κρούσματα και θανάτους. Μοιραία, οι δύο κυρίες φέρουν πολύ μεγάλο μέρος της ευθύνης για τους όρους των συμφωνιών που υπέγραψαν για λογαριασμό της Ε.Ε. Με βασική αιχμή την έμφαση που δόθηκε στη χαμηλή τιμή των φαρμάκων και τη δέσμευση ευθύνης για ενδεχόμενες παρενέργειες των εμβολίων παρά σε παράγοντες όπως η ταχύτητα παράδοσης επαρκών ποσοτήτων. Η αλήθεια, όμως, δεν είναι τόσο ξεκάθαρη και ακόμη λιγότερο η «ενοχή» της Κυριακίδου και της Γκαλίνα.
Στην ηλεκτρική καρέκλα
Πέρα από οποιοδήποτε άλλο, ουσιαστικό ή τυπικό προσόν, το κυρίαρχο στοιχεία στο βιογραφικό της Στέλλας Κυριακίδου είναι ότι έχει παλέψει με τον καρκίνο. Και έχει θριαμβεύσει – και μάλιστα δύο φορές. Ένα αξιοθαύμαστο κατόρθωμα το οποίο, σύμφωνα με την κρατούσα εντύπωση στις Βρυξέλλες, έδωσε στην κυρία Κυριακίδου το προβάδισμα για το αξίωμα της Επιτρόπου έναντι των υπολοίπων υποψηφίων.
Είναι πολύ πιθανόν ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Δεκέμβριο του 2019, όταν ανακοίνωσε την τελική της επιλογή είχε κυρίως κατά νου να προωθήσει το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, αξιοποιώντας ως σύμβολο δύναμης και νίκης την προσωπικότητα της κυρίας Κυριακίδου. Αντί γι’ αυτό όμως, η επέλαση της πανδημίας έφερε αιφνιδιαστικά την πρώην βουλευτή του κεντροδεξιού ΔΗ.ΣΥ. στην πρώτη γραμμή ενός μετώπου εντελώς διαφορετικού απ’ ό,τι θα μπορούσε οποιοσδήποτε να περιμένει: τη μάχη με τον κορωνοϊό και την εξασφάλιση εμβολίων για τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Η ίδια έχει περιγράψει την αναπάντεχη τροπή στη σταδιοδρομία της ως «ταινία επιστημονικής φαντασίας» Η κυρία Κυριακίδου δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι θα γινόταν πρωταγωνίστρια στον πόλεμο Ευρώπης – AstraZeneca για τα εμβόλια. Το γεγονός ότι είναι Κύπρια, κατάγεται δηλαδή από μια χώρα με πληθυσμό μικρότερο, π.χ., από μια πόλη όπως η Κολονία, την κάνει να φαίνεται ακόμη πιο αδύναμη.
Όταν η Ε.Ε. ανέλαβε το καθήκον να λύσει κεντρικά το ζήτημα των εμβολίων, η Φον ντερ Λάιεν έκρινε ότι η Κυριακίδου δεν χρειαζόταν ενίσχυση από κάποιο επιστημονικό συνεργάτη, ενδεχομένως από έναν επιδημιολόγο. Γι’ αυτό και η πρόεδρος της Κομισιόν τοποθέτησε στο πλευρό της επιτρόπου τη Σάντρα Γκαλίνα, λόγω της προϋπηρεσίας της στον εμπορικό κλάδο της Ε.Ε>, αλλά και της φήμης της ως σκληρής διαπραγματεύτριας.
Η «Σιδηρά Κυρία»
Προτού ριχτεί στη μάχη με τις βιομηχανίες-κολοσσούς τον Ιούλιο του 2020, η κυρία Γκαλίνα δεν είχε ασχοληθεί ποτέ με τον φαρμακευτικό τομέα. Έως και μερικές ημέρες πριν από την εσωτερική της μετάθεση στην επιτροπή SANTE, με τον τίτλο της γενικής διευθύντριας, κατείχε το αξίωμα της αναπληρώτριας γενικής διευθύντριας Γενικού Εμπορίου της Ε.Ε. Στις Βρυξέλλες βρέθηκε λόγω της ευχέρειας και των σπουδών της στις γλώσσες. Καθώς έχει γεννηθεί στη Βενεζουέλα από Ιταλούς γονείς, χειρίζεται τα ισπανικά και τα ιταλικά ως μητρικές της γλώσσες. Επιπλέον, μιλά αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, πορτογαλικά και ιαπωνικά, συν τα φουρλάν, μια ιταλική διάλεκτο η οποία θεωρείται ξεχωριστή, αν και μειονοτική γλώσσα.
Στην πράξη η κυρία Γκαλίνα υποκατέστησε πλήρως την επίτροπο Υγείας, εξ ου και όποτε ανέκυπτε ανάγκη ενημέρωσης των θεσμικών οργάνων για τις εξελίξεις στη διαπραγμάτευση, η κυρία Κυριακίδου δεν εμφανιζόταν ποτέ. Μόνο εσχάτως βγήκε στο προσκήνιο, προσπαθώντας να επιδείξει την πυγμή και την αυστηρότητα που αρμόζει στη θέση της.
Έτσι δικαιολογούνται εκφράσεις του τύπου «η τακτική του ‘όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε’ (first come, first served) μπορεί να λειτουργεί σε συνοικιακό κρεοπωλεία , όχι σε συμφωνίες με προκαταβολές εκατομμυρίων ευρώ», τι οποίες χρησιμοποιεί η κυρία Κυριακίδου στην κόντρα με την AstraZeneca. Κατ’ ουσίαν, όμως, ούτε αυτή ούτε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς είχαν ανάμειξη στη διαμόρφωση των όρων και τη σύναψη των τελικών συμφωνιών με τις φαρμακοβιομηχανίες.
Η κυρία Γκαλίνα παίρνει τις εντολές απευθείας από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και το επιτελείο της, όπου και λογοδοτεί. Συνεπώς, εάν κάποια πρέπει να απολογηθεί για το εάν το σημερινό χάος οφείλεται στη δυστοκία των διαπραγματεύσεων που έκανε η Γκαλίνα το καλοκαίρι, αυτή θα πρέπει να είναι η πρόεδρος της Κομισιόν. Διότι δική της προτεραιότητα ήταν η επιμονή για μείωση του κόστους ανά εμβόλιο, όπως και η πίεση προς τους προμηθευτές να αναλάβουν ευθύνες για τις παρενέργειες των σκευασμάτων τους.
Ο περιορισμός του κόστους
Η Σάντρα Γκαλίνα εφάρμοσε άριστα, όπως εκτιμάται γενικώς από τους πιο ψύχραιμους εντός Ε.Ε., την άνωθεν δεδομένη γραμμή. Και το παράδοξο είναι ότι τόσο ο περιορισμός του κόστους όσο και η υποχρέωση των φαρμακοβιομηχανιών να επιβαρυνθούν άμεσα με τυχόν βλαβερές συνέπειες των προϊόντων τους δεν είναι ούτε παράλογες ούτε εσφαλμένες προϋποθέσεις. Η κυρία Γκαλίνα κατάφερε να ρίξει τις χαμηλές τιμές πιο χαμηλά από τις αντίστοιχες που οι βιομηχανίες συμφώνησαν με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βρετανία και το Ισραήλ.
Στην ένσταση ότι το βάρος έπρεπε να δοθεί στην ταχύτητα παράδοσης και όχι στο κόστος, εφόσον μακροοικονομικά η σωτηρία των ανθρώπων είναι απείρως [πιο συμφέρουσα από την εξοικονόμηση κεφαλαίων, η Γκαλίνα είναι απλώς αναρμόδια να απαντήσει. Παρά το συντηρητικό παρουσιαστικό και το μόνιμο χαμόγελό της θεωρείται μια «Σιδηρά Κυρία» μεταξύ των τεχνοκρατών της Ε.Ε. Μολονότι βάλλεται πανταχόθεν τις τελευταίες ημέρες, η ίδια παραμένει ψύχραιμη και διαβεβαιώνει ότι τα προβλήματα θα λυθούν και, από το δεύτερο τετράμηνο του 2021 η ροή της διανομής εμβολίων θα έχει εξομαλυνθεί πλήρως.
Παράλληλα αποκρούει τις επικριτικές κραυγές από ευρωβουλευτές που την κατηγορούν ότι μία από τις κρυφές αιτίες των καθυστερήσεων είναι η εύνοια προς τη γαλλική Sanofi, υπό την πίεση του Εμανουέλ Μακρόν προς την Ε.Ε. «Τα κράτη μέλη αποφάσισαν από κοινού τον αριθμό και την ταυτότητα των προμηθευτών μας, δεν τους επέλεξα μόνη μου. Δεν υπέκυψα σε καμία πολιτική πίεση, γιατί, απλώς δεν υπήρξε καμία τέτοια», δηλώνει η Σάντρα Γκαλίνα, τονίζοντας επίσης ότι «η εντύπωση ότι εμείς καθυστερήσαμε σε σχέση με τις ΗΠΑ, είναι μύθος. Όταν οι Αμερικανοί αγόραζαν 100 εκατομμύρια δόσεις από την Pfizer-BionNTech, η Ε.Ε. είχε ήδη συμφωνήσει για 200 εκατομμύρια. Και, γενικότερα, τι νόημα θα είχε εάν έκλεινα – στα χαρτιά – δισεκατομμύρια δόσεις που δεν θα μας τις παρέδιδαν ποτέ;».
Πηγή: Πρώτο Θέμα
