Όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο αυτή την εβδομάδα, η συνάντηση θα είναι κάτι περισσότερο από μια διπλωματική συνάντηση. Για τον Νετανιάχου, σημειώνει το CNN, είναι η αρχή της προσπάθειάς του για επανεκλογή το 2026, στην οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το Ισραήλ έχει προγραμματίσει επίσημα να διεξαγάγει εκλογές τον Οκτώβριο του 2026, αν και αυτό το χρονοδιάγραμμα ενδέχεται να μην τηρηθεί και να γίνουν εκλογές νωρίτερα. Δύο άμεσες απειλές βαραίνουν την κυβέρνηση του Νετανιάχου: Η κρίση με την στράτευση των υπερ-ορθόδοξων και η προθεσμία για τον προϋπολογισμό του Μαρτίου 2026. Καμία από τις δύο δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές.
Η έκτη κυβέρνηση του Νετανιάχου – που διήρκεσε 18 χρόνια – έχει επιβιώσει από σημαντικές αναταραχές, από τη δικαστική μεταρρύθμιση του 2023 που έβγαλε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους, μέχρι την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 που σκότωσε πάνω από 1.200 Ισραηλινούς, και τον σκληρό πόλεμο που ακολούθησε, αφήνοντας το Ισραήλ διπλωματικά απομονωμένο και βαθιά διχασμένο.
Κι όμως, ο Νετανιάχου αντέχει. Η κυβέρνησή του έχει υπερβεί σε διάρκεια κάθε άλλη ισραηλινή κυβέρνηση των τελευταίων έξι ετών, δίνοντάς του χρόνο να επαναφέρει την περιφερειακή αποτροπή του Ισραήλ, αποφεύγοντας παράλληλα ουσιαστική διερεύνηση των αποφάσεων που οδήγησαν στη πρωτοφανή ασφάλεια κρίση της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Οι δημοσκοπήσεις από τον Οκτώβριο του 2023 δείχνουν ότι η συμμαχία του δεν φτάνει την πλειοψηφία των 61 εδρών που απαιτείται για να κυβερνήσει, κυμαινόμενη μεταξύ 49 και 54 εδρών. Η στρατηγική επανεκλογής του φαίνεται να βασίζεται σε έναν απλό υπολογισμό: να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου και να βασιστεί στον Τραμπ για να τον βοηθήσει στις κάλπες.
«Ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο – αν όχι πρωταγωνιστικό – στη στρατηγική επανεκλογής του Νετανιάχου», δήλωσε ο Nadav Shtrauchler, πολιτικός σύμβουλος που στο παρελθόν εργάστηκε για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Η συμμαχία έχει προηγούμενα. Κατά τη διάρκεια των ταραχώδων εκλογικών κύκλων στο Ισραήλ το 2019-2020, το κόμμα Λικούντ γέμισε τους δρόμους με αφίσες που έδειχναν τον Τραμπ και τον Νετανιάχου να χαιρετιούνται, με το σύνθημα «Νετανιάχου, σε άλλη κατηγορία». Ο Τραμπ έκανε συμβολικές χειρονομίες σε κρίσιμες στιγμές της εκστρατείας: Αναγνώρισε την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν το 2019, παρουσίασε ένα παλαιότερο σχέδιο ειρήνης για τους Παλαιστίνιους το 2020 και πρωτοστάτησε στις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Πιο πρόσφατα, ο Τραμπ στήριξε ανοιχτά την προσπάθεια για απονομή χάρης στον Νετανιάχου, απευθυνόμενος δημόσια στον Ισραηλινό πρόεδρο Ίσαακ Χέρτζογκ κατά την ομιλία του στην Κνεσέτ τον Οκτώβριο, με αφορμή τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα. «Έχω μια ιδέα, κύριε Πρόεδρε – γιατί να μην του δώσετε χάρη;», είπε ο Τραμπ, υποβαθμίζοντας τις κατηγορίες διαφθοράς κατά του Νετανιάχου ως ασήμαντες υποθέσεις «που αφορούν πούρα και σαμπάνια».
Το περιστατικό πυροδότησε μια εκστρατεία υπέρ του Λικούντ, η οποία κορυφώθηκε με το επίσημα αίτημα του Νετανιάχου για χάρη. Σε ένα βίντεο που συνόδευε το αίτημά του, ο Νετανιάχου αναφέρθηκε στην υποστήριξη του Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι θα «επιτρέψει και στους δύο ηγέτες να προωθήσουν ζωτικά συμφέροντα σε μια εποχή ευκαιριών».
Ο Shtrauchler χαρακτηρίζει την ομιλία αυτή στην Κνεσέτ ως «στην πράξη την εκκίνηση της εκλογικής του εκστρατείας, με διαχείριση από τον καλύτερο εκλογικό στρατηγό στον κόσμο, τον Ντόναλντ Τραμπ».
«Ο Τραμπ πιθανότατα θα εμφανιστεί ξανά στις προεκλογικές αφίσες του Νετανιάχου, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν», δήλωσε ο Strauchler. «Η παρουσία του θα κυριαρχήσει στην προεκλογική εκστρατεία. Αλλά το θέμα είναι η ποιότητα, όχι η ποσότητα».
Και πράγματι, μια καλά ενημερωμένη πηγή του Λικούντ που είναι εξοικειωμένη με τον σχεδιασμό λέει ότι ο Νετανιάχου έχει ήδη συζητήσει τη φιλοξενία του Τραμπ στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, για μια δεύτερη επίσκεψη από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο.
Οι αριθμοί εξηγούν το γιατί. Μια δημοσκόπηση της Gallup τον Σεπτέμβριο του 2025 σχετικά με τη ζωή των Ισραηλινών έδειξε ότι η αποδοχή της ηγεσίας των ΗΠΑ μεταξύ των Ισραηλινών ήταν στο 76%, σε σύγκριση με το 40% της ηγεσίας της ισραηλινής κυβέρνησης. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, που αποδίδεται στη μεσολάβηση και την αποφασιστικότητα του Τραμπ, ενίσχυσε την εικόνα του Αμερικανού προέδρου στο Ισραήλ.
Οι Ισραηλινοί αναλυτές εκτιμούν ότι η πρόταση του Νετανιάχου θα επικεντρωθεί σε διπλωματικά θεάματα: Την επέκταση των συμφωνιών του Αβραάμ, την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία και την αναδιαμόρφωση της Μέσης Ανατολής – όλα σε αρμονία με την επιθυμία του Τραμπ να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης, κάτι που υποστηρίζει σθεναρά η Ιερουσαλήμ. Ο πρόεδρος της Κνεσέτ, Αμίρ Οχάνα, πιστός υποστηρικτής του Νετανιάχου, συνεργάστηκε πρόσφατα με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Μάικ Τζόνσον, για να ξεκινήσει μια παγκόσμια κοινοβουλευτική πρωτοβουλία που καλεί τους ηγέτες σε όλο τον κόσμο να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης του 2026.
«Το πιο σημαντικό πράγμα για τον Νετανιάχου είναι η κληρονομιά του», είπε ο Shtrauchler. «Το μήνυμά του θα είναι ότι έχει πετύχει πολλά, αλλά η αποστολή του δεν έχει ολοκληρωθεί – υπάρχει ακόμα η απειλή του Ιράν και πρέπει να γίνουν περαιτέρω ειρηνευτικές συμφωνίες».
Ωστόσο, το όραμα του Τραμπ για ιστορική ειρήνη στη Μέση Ανατολή δεν έχει υλοποιηθεί και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια. Η εκεχειρία στη Γάζα είναι εύθραυστη, με τον Τραμπ να πιέζει το Ισραήλ να επιταχύνει τη δεύτερη φάση – αλλά καμία διεθνής δύναμη δεν έχει υλοποιηθεί για να κυβερνήσει τη Γάζα και οι προοπτικές για τον αφοπλισμό της Χαμάς φαίνονται μακρινές. Οι αραβικές χώρες που αναμενόταν να σπεύσουν να υπογράψουν τις Συμφωνίες του Αβραάμ παραμένουν διστακτικές και η ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να είναι μακρινή.
Διαφορές υπάρχουν και σε άλλα περιφερειακά σημεία. Όσον αφορά τη Συρία, η αποδοχή του καθεστώτος Αλ-Σαράα από τον Τραμπ έρχεται σε αντίθεση με την αποφασιστικότητα του Ισραήλ να διατηρήσει μια ζώνη ασφαλείας. Όσον αφορά τον Λίβανο, η Ουάσιγκτον πιέζει για διπλωματία, ενώ η Ιερουσαλήμ αμφιβάλλει για την ικανότητα της Βηρυτού να συγκρατήσει τη Χεζμπολάχ χωρίς μια νέα στρατιωτική εκστρατεία.
Το Ιράν παραμένει ένα κρίσιμο σημείο ανάφλεξης, με το Ισραήλ να παρακολουθεί στενά τον εμπλουτισμό ουρανίου της Τεχεράνης και να ανησυχεί όλο και περισσότερο για τις δραστηριότητές της στον τομέα των βαλλιστικών πυραύλων. Και οι δύο ηγέτες χαρακτήρισαν τον σύντομο «πόλεμο των 12 ημερών» ως θρίαμβο, αλλά οι πυρηνικές και πυραυλικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης δεν έχουν επιβραδυνθεί καθόλου. Ισραηλινοί αξιωματούχοι αμφιβάλλουν ότι ο Τραμπ θα βιαστεί να εγκρίνει μια άλλη μεγάλη ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ιράν, ιδίως μετά τις επιπτώσεις της αμφιλεγόμενης ισραηλινής επίθεσης του Σεπτεμβρίου κατά της ηγεσίας της Χαμάς στη Ντόχα.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι, δήλωσε: «Το Ισραήλ δεν είχε ποτέ στην ιστορία του καλύτερο φίλο από τον πρόεδρο Τραμπ». «Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τον σύμμαχό μας το Ισραήλ για την επιτυχή εφαρμογή του 20σέλιδου σχεδίου του Προέδρου για την ειρήνη και την ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας στη Μέση Ανατολή», δήλωσε η Κέλι. «Όπως έχει επανειλημμένα δηλώσει κατά τη διάρκεια της πρώτης και της δεύτερης θητείας του, ο Πρόεδρος είναι αποφασισμένος να διασφαλίσει ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα».
Η πιο πολιτικά φορτισμένη περιοχή παραμένει η Γάζα, όπου ο Τραμπ επιδιώκει πρόοδο στην επόμενη φάση, ενώ ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει περιορισμούς από τη δεξιά του συμμαχία, η οποία αντιτίθεται σε περαιτέρω αποχωρήσεις του στρατού. Ισραηλινές πηγές υποδηλώνουν ότι ο Νετανιάχου ενδέχεται να ζητήσει έγκριση για μια ακόμη στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα πριν συμφωνήσει να προχωρήσει στην κατάπαυση του πυρός – μια τελική επίδειξη δύναμης για να ικανοποιήσει τους εταίρους του πριν προχωρήσει σε περαιτέρω παραχωρήσεις.
«Ο Νετανιάχου δεν ενεργεί χωρ΄ςι σχέδιο», σημείωσε ένας πρώην Ισραηλινός αξιωματούχος. «Ο Τζάρεντ Κούσνερ και άλλα σημαντικά πρόσωπα γύρω από τον Τραμπ, καθώς και οι συμμάχοι του Τραμπ στον Κόλπο και οι φίλοι του στην Τουρκία και το Κατάρ, εκδηλώνουν αυξανόμενη απογοήτευση για τις καθυστερήσεις του Νετανιάχου στο σχέδιο εκεχειρίας στη Γάζα και είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε οποιαδήποτε κίνηση που θα μπορούσε να υπονομεύσει τη συνολική περιφερειακή σταθερότητα».
Η προσέγγιση του Νετανιάχου, σύμφωνα με τις πηγές αυτές του CNN, πιθανόν περιλαμβάνει τη σύνθεση ενός ολοκληρωμένου πακέτου: Πρόοδος στη Γάζα συνδεδεμένη με εγγυήσεις ασφαλείας έναντι του Ιράν και του Λιβάνου, προσαρμογή των εγχώριων πολιτικών χρονοδιαγραμμάτων και ενδεχόμενη υποστήριξη της εκστρατείας του για απονομή χάρης.
«Ο Νετανιάχου πάντα αξιοποιεί τις ευκαιρίες», δήλωσε ένας ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος. «Ανταλλάσσει κινήσεις σε ένα μέτωπο με αντισταθμίσεις σε ένα άλλο. Φαίνεται πιθανό ότι θα χρειαστεί να παραδώσει τη δεύτερη φάση στον Τραμπ, οπότε το βασικό ερώτημα είναι τι θα πάρει σε αντάλλαγμα – για παράδειγμα, την υποστήριξη των ΗΠΑ για μια άλλη επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ή την υποστήριξη για στρατιωτική δράση στο Λίβανο».
Ακόμα και αν δεν επιτευχθούν ορισμένες παραχωρήσεις, ο Τραμπ προσφέρει κάτι εξίσου πολύτιμο: Την προσοχή. Κάθε tweet, επίσκεψη ή δήλωση του προέδρου κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα, κλέβει την προσοχή από τους αντιπάλους του Νετανιάχου και δίνει στους Ισραηλινούς κάτι άλλο να συζητήσουν εκτός από την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου.
«Πιστεύω ότι η συμμαχία τους είναι πολύ ισχυρή και βασίζεται στην κατανόηση και τις κοινές απόψεις», δήλωσε ο Shtrauchler. «Μπορεί να υπάρχουν διαφωνίες ή συγκρούσεις, αλλά έχουν κοινή άποψη και είναι σε θέση να τις επιλύσουν. Μέχρι τώρα, έχουν συντονιστεί από την αρχή. Ο Νετανιάχου ανέβαλε πολλές κινήσεις μέχρι την εκλογική νίκη του Τραμπ – και αναμένει να λάβει την ίδια υποστήριξη σε αντάλλαγμα».
Σε προηγούμενες εκλογές, οι παρεμβάσεις του Τραμπ βοήθησαν τον Νετανιάχου να αποφύγει την ήττα, αλλά ποτέ δεν εξασφάλισαν μια αποφασιστική νίκη. Μεταξύ 2019 και 2021, δεν κατάφερε να σχηματίσει μια σταθερή κυβέρνηση συνασπισμού, με αποτέλεσμα να διεξαχθούν πέντε εκλογές σε τέσσερα χρόνια.
Ο Τραμπ παραμένει πιθανώς το πιο ισχυρό χαρτί στο πολιτικό χαρτοφυλάκιο του Νετανιάχου, αλλά όπως δείχνει η πρόσφατη ιστορία, αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να του εξασφαλίσει τη νίκη.
