Η Κύπρος γυρίζει σελίδα στην εκπαίδευση, με την Ολομέλεια της Βουλής να εγκρίνει τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον τομέα της παιδείας εδώ και μισό αιώνα: το νέο σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου. Παρά τις εντάσεις, τις απειλές και τις διακηρύξεις για απεργιακές κινητοποιήσεις, η απόφαση ψηφίστηκε παρουσία των ηγεσιών των συνδικαλιστικών οργανώσεων, ενώ η χώρα πλέον εντάσσεται στις ευρωπαϊκές χώρες με σύγχρονα πρότυπα αξιολόγησης.
Οι πρόνοιες της νομοθεσίας
Η ψήφιση του νέου σχεδίου αξιολόγησης του εκπαιδευτικού αποτελεί τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον τομέα της παιδείας, αφού πλέον αλλάζει ο τρόπος που αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί. Ουσιαστικά, μετά από πενήντα χρόνια δίνονται κίνητρα στους εκπαιδευτικούς, θα παρέχεται επιπλέον στήριξη, ενώ αναμένεται να δημιουργηθεί και η θέση του ανώτερου εκπαιδευτικού, που είναι επιβράβευση για τους καλούς, που θέλουν να παραμείνουν στην τάξη και να μην αναλάβουν διοικητικά καθήκοντα. Οι εν λόγω εκπαιδευτικοί θα αναλάβουν και καθήκοντα μέντορα για τους νέους εκπαιδευτικούς και θα τους παρέχει στήριξη, εκεί και όπου χρειάζεται.
Πέραν τούτου, με τη νομοθεσία που ψηφίστηκε, εισάγεται και η διαμορφωτική αξιολόγηση, ενώ πλέον θα έχει ρόλο και ο διευθυντής στην τελική αξιολόγηση, με τη βαρύτητα να είναι στο 15% ενώ το 85% θα είναι στον επιθεωρητή. Σημειώνεται πως αρχική πρόταση του Υπουργείου Παιδείας ήταν 20%-80% αντίστοιχα, ωστόσο η Επιτροπή Παιδείας αποφάσισε να αλλάξει την κατάσταση, μετά από τις αντιδράσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Μία πρόνοια της νομοθεσίας που αποτελούσε και το σημείο διαφωνίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων, ωστόσο διαφάνηκε πως στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις τόσο με το Υπουργείο Παιδείας όσο και με τους βουλευτές, δεν έπεισαν με τα επιχειρήματά τους για διαγραφή.
Πάντως, από τις τοποθετήσεις των βουλευτών διαψεύστηκαν και κάποια από τα επιχειρήματα που προβλήθηκαν, κυρίως από την οργάνωση των εκπαιδευτικών, περί απουσίας θεσμικού διαλόγου για το νομοσχέδιο, αλλά και για το ότι δεν έλαβαν κριτήρια και βαρύτητες. Η αναφορά των πλείστων βουλευτών ότι υπήρξαν απτά αποτελέσματα από τις επιπρόσθετες διαβουλεύσεις, τις οποίες κάλεσε η Επιτροπή Παιδείας, αλλά και η τοποθέτηση του προέδρου της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής, βουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος, Παύλου Μυλωνά, ότι από το Σεπτέμβριο οι βουλευτές και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν ενώπιον τους τις εισηγήσεις του Υπουργείου Παιδείας για τις βαρύτητες και τα κριτήρια και πρόκειται για μία διαδικασία ζωντανή που θα κλειδώσει με τη συμφωνία όλων, ξεκαθάρισε την εικόνα και ουσιαστικά επιβεβαίωσε τις αναφορές της υπουργού Παιδείας, Αθηνάς Μιχαηλίδου, ότι εδώ και καιρό όλες οι πλευρές είχαν ενώπιον τους τα προσχέδια που ετοιμάστηκαν.
Η ψήφιση του νέου σχεδίου αξιολόγησης σε νομοθεσία του κράτους δημιουργεί νέα δεδομένα, αφού πλέον δεν πρόκειται για μία εισήγηση της Κυβέρνησης που είναι ανοιχτή στην Επιτροπή Παιδείας, αλλά για ένα νόμο. Αυτό σημαίνει πως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να αξιολογήσουν τα δεδομένα ενώπιον τους, πριν αποφασίσουν τα επόμενά τους βήματα, δεδομένου ότι η οργάνωση των καθηγητών ξεκάθαρα απείλησε με κλιμάκωση των μέτρων. Άγνωστη μέχρι στιγμής παραμένει η στάση της ΠΟΕΔ, που είχε δηλώσει ότι θα αξιολογήσει τι θα ψηφιστεί και θα λάβει αποφάσεις.
Στο μεταξύ, το Υπουργείο Παιδείας τονίζει πως θα είναι δίπλα στους εκπαιδευτικούς και τις οργανώσεις, ώστε να εφαρμοστεί σωστά η νέα μεταρρύθμιση και να παρέχει στήριξη στα σχολεία, κάτι που είναι το αίτημα των συνδικαλιστών και έχει τεθεί πολλάκις στο τραπέζι. Αυτό που διαμηνύεται είναι πως υπάρχει η τριετής μεταβατική περίοδος, που αποτελεί μία δικλίδα ασφαλείας και ένα χρονικό περιθώριο για να καμφθούν ανησυχίες και να διορθωθούν τυχόν στρεβλώσεις που θα παρατηρηθούν.
Αρχίζει τις επιμορφώσεις το ΥΠΑΝ
Το πρώτο βήμα που θα γίνει από πλευράς Υπουργείου Παιδείας είναι να αρχίσει τις επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών, για να μπορεί να εφαρμοστεί το νέο σχέδιο αξιολόγησης. Οι επιμορφώσεις θα αφορούν τις νέες πρόνοιες και θέσεις που εντάσσονται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Πάντως, η υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, σε δήλωσή της ανέφερε πως «αυτό απαιτεί συνεργασία, εμπιστοσύνη και συναίνεση. Συνεχίζουμε με τεχνοκρατική σοβαρότητα, ανοικτό διάλογο και στόχο το αποτέλεσμα. Ευχαριστούμε τους βουλευτές που ψήφισαν με υπευθυνότητα υπέρ της προόδου».
Το επόμενο στάδιο είναι η δημιουργία των νέων θέσεων, όπως αυτές έχουν προβλεφθεί στη νομοθεσία που έχει προωθηθεί στη Βουλή και έχουν υπολογισθεί στο κόστος της μεταρρύθμισης. Η υπουργός Παιδείας πολλές φορές υπέδειξε πως αυτό θα ενταχθεί στον προϋπολογισμό για το 2027, δεδομένου ότι η πρώτη φάση απαιτεί εκπαιδεύσεις και επιμορφώσεις, πριν προωθηθούν τα υπόλοιπα μέτρα.
Εμμένουν στις θέσεις τους οι οργανώσεις
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εμμένουν στις θέσεις τους. Όπως υποστήριξε στο κρατικό ραδιόφωνο ο αντιπρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, Ανδρέας Μαυράτσας «είναι κοινά παραδεχτό πως το νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου το οποίο ενέκρινε η Βουλή, δεν είναι δίκαιο και αξιοκρατικό. Υπάρχουν κενά, ελλείψεις και ασάφειες και σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε εξαντλητικός διάλογος».
Ο κ. Μαυράτσας εξέφρασε την άποψη ότι «υπάρχουν κάποια ζητήματα τα οποία παραμένουν ανοικτά και θα συζητηθούν στην επιτροπή παρακολούθησης, αλλά και με την υπουργό Παιδείας».
Ο κ. Μαυράτσας ανέφερε πως μέχρι την πλήρη εφαρμογή του νέου σχεδίου αξιολόγησης, υπάρχει χρόνος, και η ΟΕΛΜΕΚ θα συνεχίσει να διεκδικεί βελτιώσεις.
Από πλευράς της, η πρόεδρος της ΠΟΕΔ, Μύρια Βασιλείου υποστήριξε πως «θα πρέπει να προστεθούν πάρα πολλά στοιχεία στο νέο σύστημα αξιολόγησης, ώστε αυτό να είναι εφαρμόσιμο. Η Οργάνωση δεν θεωρεί ότι το νέο σύστημα αξιολόγησης θα επιφέρει την αλλαγή και το επιθυμητό αποτέλεσμα».
Η κα. Βασιλείου ανέφερε ότι η ΠΟΕΔ θα μελετήσει το τελικό κείμενο και θα αποφασίσει πως θα το διαχειριστεί, ενώ οι αποφάσεις αναμένονται μετά τα Χριστούγεννα.
Η ΥΠΑΝ προειδοποιεί: Παράνομη η μη εφαρμογή της μεταρρύθμισης
Ικανοποίηση για την ψήφιση του νομοσχεδίου για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση εξέφρασε η Υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, μιλώντας στο Σίγμα, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για μια εξέλιξη αναμενόμενη, αποτέλεσμα μακράς και συστηματικής διαδικασίας διαλόγου. Όπως ανέφερε, η κυβέρνηση ανέμενε το αποτέλεσμα, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η υπεύθυνη στάση των βουλευτών θα οδηγούσε τελικά στην έγκριση του νομοθετήματος, κάτι που επιβεβαιώθηκε στην πράξη.
Η Υπουργός σημείωσε ότι με την ψήφιση του νομοσχεδίου ξεκινά άμεσα η δουλειά για την υλοποίησή του, κάνοντας λόγο για ένα σχέδιο που φέρνει την κυπριακή εκπαίδευση πιο κοντά στα σύγχρονα δεδομένα, έπειτα από πενήντα χρόνια. Όπως τόνισε, για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα διαμορφώνεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στήριξης του δημόσιου σχολείου, το οποίο στοχεύει στην ενδυνάμωση και στη βελτίωση της ποιότητας, τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο –κυρίως– για τα παιδιά.
Αναφερόμενη στις αντιδράσεις των εκπαιδευτικών οργανώσεων και ειδικότερα της ΠΟΕΔ, η κ. Μιχαηλίδου ξεκαθάρισε ότι επί περίπου δεκαπέντε μήνες ακολουθήθηκαν όλες οι δημοκρατικές διαδικασίες, με εκτενή διάλογο και σαφές χρονοδιάγραμμα, μέχρι την κατάθεση του σχεδίου στη Βουλή τον Μάιο.
Η Υπουργός ευχαρίστησε τους βουλευτές της Επιτροπής Παιδείας για τη συζήτηση που προηγήθηκε, επισημαίνοντας ότι ακούστηκαν επιχειρήματα από όλες τις πλευρές πριν ληφθούν οι τελικές αποφάσεις. Τόνισε, παράλληλα, ότι το γεγονός πως δεν υιοθετήθηκαν όλες οι θέσεις του Υπουργείου ή των εμπλεκόμενων φορέων δεν μπορεί να αποτελεί λόγο απόρριψης του συνολικού αποτελέσματος, σημειώνοντας πως αυτό συμβαίνει σε όλα τα νομοσχέδια. Παραδέχθηκε ότι και το Υπουργείο θα επιθυμούσε ορισμένα σημεία να ήταν διαφορετικά, υπογραμμίζοντας όμως την ανάγκη να ξεπεραστούν οι επιμέρους διαφωνίες και να αξιολογηθεί η μεταρρύθμιση συνολικά.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο ζήτημα του ποσοστού 15% του ρόλου του διευθυντή στην αξιολόγηση, σημειώνοντας ότι αν αυτό αποτελεί τη βασική αιτία έντασης, τελικά θα το κρίνει η κοινωνία. Διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο παραμένει ανοικτό στον διάλογο και ότι αμέσως μετά τις γιορτές ξεκινά εντατικά η δουλειά, καθώς η μεταβατική περίοδος μειώθηκε από πέντε σε τρία χρόνια, γεγονός που επιβάλλει την ταχεία ολοκλήρωση πολλών προνοιών των κανονισμών.
Εξηγώντας τη σημασία της μεταβατικής περιόδου, η κ. Μιχαηλίδου ανέφερε ότι αυτή έχει διττό ρόλο: αφενός τη σταδιακή εφαρμογή του νέου πλαισίου και αφετέρου τη συνεχή αξιολόγησή του. Όπως είπε, υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις ανά έτος, με άμεση προτεραιότητα την ολοκλήρωση των σχεδίων υπηρεσίας, όπως για τον ανώτερο εκπαιδευτικό, καθώς και των κριτηρίων που θα οριστικοποιηθούν μέσω της θεσμοθετημένης Επιτροπής Παρακολούθησης, στην οποία συμμετέχουν και οι εκπαιδευτικοί. Τα σχετικά κείμενα θα πρέπει να κατατεθούν στη Βουλή εντός δύο μηνών, κάτι που, όπως σημείωσε, δεν ενοχλεί το Υπουργείο, καθώς επισπεύδει αναγκαίες διαδικασίες.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο θέμα της επιμόρφωσης, επισημαίνοντας ότι για πρώτη φορά αυτή θεσμοθετείται, ενώ μέχρι σήμερα ήταν προαιρετική. Παράλληλα, αναφέρθηκε στον ρόλο της Επιτροπής Αξιολόγησης, η οποία θα παρακολουθεί βήμα προς βήμα την υλοποίηση της μεταρρύθμισης και θα παρεμβαίνει όπου χρειάζεται για διορθώσεις ή τροποποιήσεις. Όπως τόνισε, στόχος είναι η σωστή εφαρμογή της αλλαγής, η επίλυση διαδικαστικών προβλημάτων και, κυρίως, η βελτίωση της ουσίας του σχολείου.
Η Υπουργός υπογράμμισε ότι το νέο πλαίσιο καθιστά το σχολείο πιο δημοκρατικό και παιδαγωγικό, ενισχύοντας την εξωστρέφεια και τη συνεργασία. Όπως ανέφερε, οι εκπαιδευτικοί δεν θα είναι πλέον απομονωμένοι στην τάξη τους ούτε θα εξαρτώνται αποκλειστικά από έναν επιθεωρητή, αλλά θα υπάρχει συνεχής συνεργασία με τον διευθυντή και μεταξύ των συναδέλφων, στο πλαίσιο μιας διαμορφωτικής και καθημερινής αξιολόγησης. Στόχος, όπως είπε, είναι η καλύτερη μάθηση των παιδιών και η ενδυνάμωση των ίδιων των εκπαιδευτικών, οι οποίοι, σύμφωνα με την Υπουργό, ήταν και οι πρώτοι που προσβάλλονταν από το υφιστάμενο σύστημα.
Χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση αναγκαία «ανάσα» για το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου, καλώντας να μην απαξιώνεται εκ των προτέρων. Παράλληλα, σημείωσε ότι υπάρχουν και άλλα σοβαρά ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν με τους εκπαιδευτικούς, όπως η παραβατικότητα, η ειδική εκπαίδευση και ο κατάλογος διορισμών.
Αναφερόμενη σε δηλώσεις της προέδρου της ΠΟΕΔ, η κ. Μιχαηλίδου εξέφρασε προβληματισμό για αναφορές ακόμη και σε μη εφαρμογή της νομοθεσίας, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα ήταν παράνομο. Παρά τις εντάσεις, δήλωσε αισιόδοξη ότι, αν ο πραγματικός στόχος είναι η στήριξη του δημόσιου σχολείου, αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από διάλογο και συναίνεση, όπως συμβαίνει σε όλα τα δημοκρατικά κράτη.
Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι υπάρχει πλέον νομοθεσία, η οποία μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά πρέπει να εφαρμοστεί και να βελτιωθεί συστηματικά, βήμα προς βήμα. Το Υπουργείο, όπως είπε, βρίσκεται στη διάθεση των εκπαιδευτικών οργανώσεων, οι οποίες έχουν θεσμοθετημένο και ουσιαστικό ρόλο στις επιτροπές που δημιουργούνται, με στόχο την επίλυση προβλημάτων και την άρση φόβων και ανησυχιών. Με μια πιο προσωπική αναφορά, εξέφρασε την ελπίδα το πνεύμα των Χριστουγέννων να συμβάλει στην εκτόνωση των εντάσεων και στη δημιουργία προϋποθέσεων για θετικές, και όχι αρνητικές, εξελίξεις στον χώρο της εκπαίδευσης.
