Το 2025 καταγράφεται ήδη ως μία από τις πιο ασυνήθιστες χρονιές για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, με τις τιμές να κινούνται σε επίπεδα που είχαν να εμφανιστούν από τις αρχές του 2021.
Η πτώση δεν οφείλεται σε έναν μόνο παράγοντα, αλλά σε έναν σπάνιο συνδυασμό υπερπροσφοράς, υποτονικής ζήτησης και αποδυνάμωσης των γεωπολιτικών κινδύνων που παραδοσιακά στηρίζουν τις τιμές.
Αυτή την εβδομάδα, τόσο το αμερικανικό WTI όσο και το Brent έκλεισαν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων σχεδόν πέντε ετών, με το WTI να διαμορφώνεται κοντά στα 55 δολάρια το βαρέλι και το Brent κάτω από τα 59 δολάρια.
Σε ετήσια βάση, οι απώλειες αγγίζουν το 20%–23%, οι μεγαλύτερες από το σοκ της πανδημίας το 2020.
Υπερπροσφορά και «επιταχυντής» OPEC+
Η βασική αιτία της πτώσης είναι η διογκούμενη παγκόσμια υπερπροσφορά. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι το 2025 η αγορά θα εμφανίσει πλεόνασμα περίπου 2,3 εκατ. βαρελιών ημερησίως, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί σε 3,8 εκατ. βαρέλια το 2026.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο ρόλος του OPEC+ λειτούργησε ως «επιταχυντής» της πτώσης. Ο οργανισμός άρχισε να αίρει τις περικοπές παραγωγής νωρίτερα και ταχύτερα από ό,τι ανέμενε η αγορά, προσθέτοντας προσφορά σε έναν ήδη χαλαρό ισολογισμό. Παράλληλα, η παραγωγή εκτός OPEC —κυρίως στις ΗΠΑ— συνέχισε να υπεραποδίδει, χάρη σε βελτιώσεις αποδοτικότητας και συγκέντρωση στον κλάδο του σχιστολιθικού πετρελαίου.
Η χρονιά που έλειψε ο φόβος
Το 2025 ξεχώρισε και για έναν ακόμη λόγο: την απότομη υποχώρηση του γεωπολιτικού premium.
Παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, οι αγορές άρχισαν να «τιμολογούν» σενάρια αποκλιμάκωσης, ακόμη και μια πιθανή εκεχειρία Ρωσίας–Ουκρανίας.
Παράλληλα, οι ροές ρωσικού πετρελαίου δεν σταμάτησαν ποτέ ουσιαστικά. Αντιθέτως, βρήκαν νέους αγοραστές —κυρίως την Κίνα και την Ινδία— συχνά με μεγάλες εκπτώσεις, περιορίζοντας τις ελλείψεις που αρχικά φοβόταν η αγορά.
Πίεση στους παραγωγούς, ανάσα στη ζήτηση
Οι χαμηλές τιμές αρχίζουν ήδη να αφήνουν αποτύπωμα στην παραγωγή. Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των ενεργών γεωτρήσεων είναι μειωμένος περίπου 14% σε σχέση με πέρυσι, ενώ πολλοί παραγωγοί shale δυσκολεύονται να διατηρήσουν κερδοφορία κάτω από τα 70 δολάρια το βαρέλι.
Ταυτόχρονα, οι χαμηλές τιμές λειτουργούν ως στήριξη της ζήτησης. Ο IEA εκτιμά ότι η παγκόσμια κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 830 χιλ. βαρέλια ημερησίως το 2025 και κατά 860 χιλ. το 2026, με βασικούς οδηγούς τα διυλισμένα προϊόντα και τα πετροχημικά.
Τι δείχνει το 2026
Για το 2026, η εικόνα παραμένει εύθραυστη. Τα υψηλά αποθέματα και η συνεχιζόμενη υπερπροσφορά αναμένεται να κρατήσουν τις τιμές υπό πίεση στο πρώτο μισό της χρονιάς.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να σταθεροποιήσουν ή και να στηρίξουν τις τιμές, ειδικά αν κάποιοι από αυτούς ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα.
Η πιο άμεση πηγή στήριξης τιμών είναι μια ουσιαστική μείωση των παγκόσμιων αποθεμάτων. Η υπερπροσφορά που χαρακτήρισε το 2025 οφείλεται εν μέρει στο ότι οι χώρες αύξησαν τα αποθέματά τους.
Η προσοχή της αγοράς θα στραφεί στο αν οι χαμηλές τιμές θα οδηγήσουν σε ουσιαστική μείωση της παραγωγής και αν ο OPEC+ θα αναγκαστεί να επαναφέρει περικοπές.
Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού • [email protected]
