Πολλές φορές έχουμε δει και ακούσει τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να εκφράζει αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις προσπάθειες για τον τερματισμό του.
Από τις πιο χαρακτηριστικές είναι η δήλωση ότι Ουκρανία, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, μπορεί να ανακτήσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει η Ρωσία μετά την εισβολή της. Λίγο καιρό μετά δήλωσε το ακριβώς αντίθετο, ότι δεν θεωρεί πιθανό η Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία.
Οι διαφορετικές αυτές τοποθετήσεις θα μπορούσαν να είναι το αποτέλεσμα μιας μάχης επικράτησης που διεξάγεται στον Λευκό Οίκο, ανάμεσα στους κοντινούς συνεργάτες του: τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.
Οι δύο αυτοί άνδρες έχουν πολλά κοινά, την αγάπη τους για τα… γλυκά, παρόμοια αίσθηση του χιούμορ και γραφεία σε κοντινή απόσταση στον Λευκό Οίκο. Σύμφωνα μάλιστα δημοσιεύματα, έχουν και την ίδια οπτική όσον αφορά την ατζέντα εξωτερικής πολιτικής του Αμερικανού προέδρου. Υπάρχει όμως ένα ζήτημα για το οποίο έχουν εντελώς αποκλίνουσες απόψεις: η Ουκρανία.
Από τη μία ο Τζέι Ντι Βανς υποστηρίζει τον «ρεαλισμό» όσον αφορά το πλεονέκτημα της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης. Από την άλλη, ο Μάρκο Ρούμπιο, που κάποτε χαρακτήρισε «γκάνκστερ» τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ενσαρκώνει την φιλοουκρανική πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Όσον αφορά την Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν μπορεί να τους έχει και τους δύο και θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στα οράματα που ασπάζονται τα δύο βασικά μέλη του υπουργικού συμβουλίου του, σχολιάζει χαρακτηριστικά η Telegraph.
Ο Βανς στο προσκήνιο
Την περασμένη εβδομάδα, ο Βανς φάνηκε να επισκιάζει τον Ρούμπιο. Ήταν αυτός που τηλεφώνησε στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να του παρουσιάσει τους όρους του σχεδίου των 28 σημείων.
Ο Βανς τάχθηκε προσωπικά υπέρ του σχεδίου των 28 σημείων, γράφοντας στο X ότι «η ειρήνη δεν θα επιτευχθεί από αποτυχημένους διπλωμάτες ή πολιτικούς που ζουν σε μια φανταστική χώρα». Πρόσθεσε ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να είναι «αποδεκτή τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία».
Ακολούθησε η επίσκεψη στο Κίεβο του υπουργού Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, ο οποίος είναι στενός φίλος του αντιπροέδρου των ΗΠΑ. Η υπομονή του Αμερικανού προέδρου εξαντλείται, προειδοποίησε από εκεί ο Ντρίσκολ προτρέποντας το Κίεβο να αποδεχτεί ότι αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στο πεδίο και να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία.
Το σχέδιο των 28 σημείων
Μέσα στον Λευκό Οίκο, η αμερικανική πολιτική συχνά καταρτίζεται από τα κάτω κλιμάκια. Ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει να δει να κλείνει η συμφωνία για την Ουκρανία, αλλά έχει αφήσει τα υπόλοιπα στους υφισταμένους του. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει και στις τελευταίες προσπάθειες που βλέπουμε για τον τερματισμό του πολέμου.
Ο Τραμπ δεν φάνηκε να είναι απόλυτος όσον αφορά το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων, το οποίο διαμορφώθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο του στη Ρωσία, Στιβ Γουίτκοφ, και τον κορυφαίο διαπραγματευτή της Ρωσίας, Κίριλ Ντμιτρίεφ.
Πώς πήρε κεφάλι ο Ρούμπιο
Μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε η πρόταση, ο Τραμπ ξεκαθάρισε πως δεν ήταν «η τελική του προσφορά», δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Ρούμπιο να χωθεί και να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων με την ουκρανική αντιπροσωπεία στη Γενεύη, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές και χαρακτηρίζοντας την αμερικανική πρόταση ένα έγγραφο που αλλάζει δυναμικά.
Μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας, το σχέδιο των 28 σημείων μίκρυνε σε 19 σημεία και τα «καυτά» ζητήματα αναμένεται να εξεταστούν από τους Ζελένσκι και Τραμπ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είδαν με ανακούφιση την επιστροφή του Ρούμπιο, που ήταν το άτομο που ουσιαστικά ακύρωσε την δεύτερη σύνοδο κορυφής μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, με το σκεπτικό ότι η Ρωσία δεν ήταν έτοιμη να κάνει τις απαιτούμενες παραχωρήσεις.
Ο Ρούμπιο όχι μόνο δεν συμμετείχε στην σύνταξη της αμερικανικής πρότασης που συνέταξε ο Γουίτκοφ, αλλά ενημερώθηκε για το περιεχόμενό της αργότερα. Έλαβε αντίγραφο του σχεδίου μόνο κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στον Λευκό Οίκο στις 18 Νοεμβρίου. Λίγες ώρες αργότερα, η ύπαρξη του σχεδίου αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το Axios.
Η «ταπείνωση»
Η ξεχωριστή προσπάθεια των ΗΠΑ για την επίτευξη ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη, επισκιάστηκε αμέσως από το σχέδιο που διέρρευσε ανέφερε η Wall Street Journal. Δεν είναι σαφές όμως ποιος ηγήθηκε αυτής της πρωτοβουλίας.
Σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με γερουσιαστές το Σαββατοκύριακο, η οποία αργότερα διέρρευσε, ο Ρούμπιο λέγεται ότι χαρακτήρισε το σχέδιο απλώς μια ρωσική πρόταση. Αργότερα υπαναχώρησε σε δημόσια σχόλιά του, γράφοντας στο X ότι συντάχθηκε από τις ΗΠΑ με τη συμβολή τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας.
Ο Στιβ Μπάνον, ο οποίος θεωρείται στενός συνεργάτης του Βανς, δήλωσε στην Telegraph ότι ο Ρούμπιο είχε «ταπεινωθεί» από τους γερουσιαστές που διέρρευσαν την κριτική του που άσκησε στο προσχέδιο της συμφωνίας.
Πάντως ορισμένες πηγές κοντά στον Λευκό Οίκο ισχυρίζονται ότι οι Βανς και ο Ρούμπιο εξακολουθούν να συνεργάζονται, αν και με έμμεσο τρόπο. Οποιαδήποτε τελική συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από τη Γερουσία εάν απαιτεί δεσμεύσεις όπως οι εγγυήσεις ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
