Kαθώς συνεχίζονται οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για την ειρήνη στην Ουκρανία, ένα σημείο του ειρηνευτικού σχεδίου έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο: Οι υποτιθέμενες «δελεαστικές» προοπτικές για νέες μπίζνες ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, όπως σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg.
Οι προτάσεις που καταρτίστηκαν κυρίως από τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής ενός από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της Ρωσίας, και τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, προβλέπουν μια «μακροπρόθεσμη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών, που περιλαμβάνει την ενέργεια, τις σπάνιες γαίες και τα κέντρα δεδομένων. Ένα αμερικανο-ρωσικό επενδυτικό ταμείο για κοινά έργα θα δημιουργούσε «ένα ισχυρό κίνητρο για να μην επιστρέψουν οι δύο χώρες σε κατάσταση σύγκρουσης».
Υπάρχει και μια άλλη ερμηνεία σημειώνει το Bloomberg: Οι δύο επιχειρηματίες που έγιναν διπλωμάτες προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό κίνητρο για τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να συνεχίσει να ασχολείται με το ζήτημα.
Έχει γίνει χαρακτηριστικό της σχέσης του προέδρου των ΗΠΑ με τον κόσμο το γεγονός ότι οι ευρύτερες πρωτοβουλίες εξωτερικής πολιτικής και οι εμπορικές ευκαιρίες είναι αλληλένδετες. Πριν μεσολαβήσει για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, σχεδίασε να μετατρέψει την περιοχή σε μια ριβιέρα της Μέσης Ανατολής. Κατά την πρώτη θητεία του, επιδιώκοντας την αποκλιμάκωση των εντάσεων με τον δικτάτορα Κιμ Γιονγκ Ουν, μίλησε ανοιχτά για τις «υπέροχες παραλίες» της Βόρειας Κορέας και τις δυνατότητες που προσφέρουν για την κατασκευή συγκροτημάτων διαμερισμάτων.
Σύμφωνα με τον Ρομπ Ντάνενμπεργκ, πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών για την Κεντρική Ευρασία, πίσω από αντίστοιχες συζητήσεις για την ειρήνη στην Ουκρανία κρύβεται η προσπάθεια του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και των συνεργατών του να απευθυνθούν στο ένστικτο του Τραμπ για εμπορικές συμφωνίες.
«Δεν νομίζω ότι ο Πούτιν ενδιαφέρεται για τις εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ σε κάποιο ουσιαστικό επίπεδο», δήλωσε ο Ντάνενμπεργκ. «Ενδιαφέρεται για τις εμπορικές συμφωνίες στον βαθμό που ενδιαφέρεται ο διαπραγματευτικός του αντίπαλος Ντόναλντ Τραμπ».
Η αρχική εκδοχή του σχεδίου, που περιλάμβανε αυτές τις ρυθμίσεις υπέρ των επιχειρηματικών δεσμών, ίσως τελικά να μην επιβιώσει. Διπλωμάτες από τις ΗΠΑ, την Ουκρανία και την Ευρώπη διαπραγματεύονται την αναδιατύπωση του σχεδίου. Η τελευταία ομάδα έχει αντιταχθεί στην προτεινόμενη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Μόσχας για τη χρηματοδότηση του αμερικανο-ρωσικού επενδυτικού ταμείου, υποστηρίζοντας ότι τα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ορισμένες από τις προτάσεις ακολουθούν ή επαναλαμβάνουν μια παρόμοια προσέγγιση από τις αρχές του έτους, όταν η αμερικανική κυβέρνηση πίεσε την Ουκρανία να υπογράψει μια συμφωνία για τα δικαιώματα εξόρυξης ορυκτών και υποστήριξε ότι αυτή η συμφωνία θα αποτελούσε μια μορφή εγγύησης ασφαλείας. Δεν έχουν ακουστεί πολλά για τη συμφωνία αυτή τον τελευταίο καιρό, σχολιάζει το Bloomberg.
Ερωτηθείσα σχετικά με τα εμπορικά στοιχεία της συμφωνίας, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άννα Κέλι παρέπεμψε στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στη Γενεύη την Κυριακή, μετά από συνομιλίες με Ουκρανούς αξιωματούχους. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο Ρούμπιο χαρακτήρισε τη συμφωνία «θεμελιώδες έγγραφο» και είπε ότι έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος, αν και αρνήθηκε να συζητήσει τις λεπτομέρειες της πρότασης.
Από την πλευρά των ΗΠΑ και της Ρωσίας, έχουν διατυπωθεί πολλές ιδέες, συμπεριλαμβανομένης της τολμηρής πρότασης του Ντμίτριεφ προς τον Ίλον Μασκ να κατασκευάσει ένα τούνελ μεταξύ των δύο χωρών κάτω από τον Βερίγγειο Πορθμό.
Όποια συμβιβαστική λύση και αν επιλεγεί – και ακόμη και αν ο Πούτιν την αποδεχτεί και ο πόλεμος τελειώσει – θα παραμείνουν πολλά εμπόδια για μια νέα εποχή εμπορικής συνεργασίας.
Οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας είναι από καιρό υποβαθμισμένες. Πέρσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg, οι συναλλαγές τους έφτασαν μόλις τα 4,4 δισ. δολάρια. Ακόμη και πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 ή την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η Ρωσία δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των 15 κορυφαίων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ παρουσίαζαν συνήθως έλλειμμα, εισάγοντας ρωσικά προϊόντα όπως λιπάσματα και μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του ουρανίου για πυρηνικούς σταθμούς.
Τώρα, μετά από περισσότερο από μια δεκαετία εντατικών κυρώσεων, οι αμερικανικές εταιρείες θα αντιμετώπιζαν σημαντικούς κινδύνους στη ρωσική αγορά. Ο Τραμπ δεν μπορεί να υποσχεθεί ανακούφιση από τις κυρώσεις, επειδή το Κογκρέσο έχει λόγο, όπως επεσήμανε η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν τη Δευτέρα. Και ακόμη και μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, οι σχέσεις θα μπορούσαν να ξαναγίνουν τεταμένες.
Οι περισσότερες δυτικές εταιρείες είναι πιθανό να παραμείνουν απρόθυμες να επιστρέψουν στη ρωσική αγορά ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου και το Κρεμλίνο φαίνεται εξίσου απρόθυμο να δεχτεί την επιστροφή πολλών από αυτές.
Η Ελίνα Ριμπάκοβα, ανώτερη ερευνήτρια στο Peterson Institute for International Economics, έκανε μια σύγκριση με τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με τις ΗΠΑ και τις παγκόσμιες δυνάμεις, η οποία δεν κατάφερε να φέρει κύμα επενδύσεων. «Δεν βλέπω πώς μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία θα θεωρούσε ότι αξίζει τον κίνδυνο να εισέλθει στη ρωσική αγορά αυτή τη στιγμή», σημείωσε η Ριμπάκοβα. «Όσο περισσότερες κυρώσεις υπάρχουν, τόσο λιγότερες εταιρείες θα επιστρέφουν».
Πολλές αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες εξακολουθούν να προσπαθούν να αποσύρουν τις δραστηριότητές τους από τη Ρωσία, μετά την επιβολή περιορισμών από τη Μόσχα στις εταιρείες που επιθυμούν να αποχωρήσουν. Ο Πούτιν επέτρεψε αυτό το μήνα στη Citigroup να πουλήσει την τοπική της μονάδα σε ρωσική τράπεζα.
Νωρίτερα φέτος, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι δεν θα υπάρξει κόκκινο χαλί για τις δυτικές επιχειρήσεις που ενδεχομένως θα επιθυμούσαν να επιστρέψουν και είπε στους εγχώριους επιχειρηματίες ότι πιθανότατα δεν θα υπάρξει επιστροφή στο προπολεμικό status quo.
Παρά τα μειονεκτήματα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία βλέπει πιθανά οφέλη σε μια προσέγγιση με τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Έχει κάνει προτάσεις στην Boeing να επιστρέψει στη χώρα, καθώς οι κυρώσεις περιορίζουν την πρόσβαση της αεροπορικής βιομηχανίας σε ανταλλακτικά και συντήρηση, θέτοντας σε κίνδυνο τα πρότυπα ασφαλείας.
Η πρόταση καλύπτει τομείς όπως η ανάπτυξη των πόρων της Αρκτικής και η τεχνητή νοημοσύνη, τα οποία είναι «σημαντικά για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη της Ρωσίας» και το καθεστώς της ως μεγάλης δύναμης, σύμφωνα με τον Thomas Graham, μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων με έδρα την Ουάσινγκτον και συγγραφέα του βιβλίου «Getting Russia Right». Είναι επίσης «τομείς στους οποίους οι ΗΠΑ έχουν σημαντική ικανότητα», πρόσθεσε, «και τεχνολογία στην οποία η Ρωσία θέλει να έχει πρόσβαση». Καθώς οι διπλωματικές προσπάθειες εντείνονται, σημείωσε, «οι Ρώσοι θα ήθελαν να έχουν αυτά τα θέματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η προοπτική θερμότερων εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ αλλάζει τους όρους της Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά αυτό δεν εμποδίζει τον Τραμπ να σκέφτεται αυτήν την πιθανότητα.
«Νομίζω ότι θέλει να έρθει και να κάνει συναλλαγές μαζί μας, και θέλει να βγάλει πολλά χρήματα για τη Ρωσία», είπε εξάλλου ο Τραμπ για τον Πούτιν σε συνέντευξή του στο CBS που μεταδόθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα. «Νομίζω ότι αυτό είναι υπέροχο. Μου αρέσει αυτό».
