Ο οίκος S&P Global Ratings αναθεώρησε αργά την Παρασκευή τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας σε «θετικές» από «σταθερές», επικαλούμενη ταχύτερη του αναμενομένου βελτίωση στους δείκτες του εξωτερικού χρέους. Παράλληλα, διατήρησε την πιστοληπτική ικανότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο «A-/A-2» για μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο χρέος, σε εγχώριο και ξένο νόμισμα.
Ο S&P αναφέρει ότι η θετική προοπτική αντικατοπτρίζει την πιθανότητα η εξωτερική θέση της Κύπρου να υπεραποδώσει έναντι των σημερινών προβλέψεων την επόμενη διετία, καθώς το εξωτερικό χρέος αποκλιμακώνεται ταχύτερα. Μια αναβάθμιση είναι πιθανή εάν η μείωση της καθαρής εξωτερικής μόχλευσης συνεχιστεί με ισχυρότερο ρυθμό από τον εκτιμώμενο.
Όπως αναφέρεται, παρά τα επίμονα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυτά χρηματοδοτούνται κυρίως από καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες υποστηρίζουν τη σταδιακή μείωση του εξωτερικού χρέους.
Η έκθεση ωστόσο προειδοποιεί ότι ενδεχόμενη επιδείνωση του εξωτερικού περιβάλλοντος, όπως χαμηλότερη δραστηριότητα σε βασικούς εμπορικούς εταίρους ή αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις– θα μπορούσε να πιέσει την οικονομία, τα δημόσια οικονομικά και το τραπεζικό σύστημα.
Ισχυρότερη εξωτερική θέση και δημοσιονομική επίδοση
Ο S&P αποδίδει την αναθεώρηση κυρίως στην προσδοκία περαιτέρω ενίσχυσης της εξωτερικής θέσης της Κύπρου, υποβοηθούμενης από τη συνεχιζόμενη απομόχλευση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και τις ανθεκτικές εξαγωγές υπηρεσιών. Παρά τα επίμονα ελλείμματα άνω του 8% του ΑΕΠ τα τελευταία πέντε χρόνια, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος συνεχίζει να μειώνεται.
Ο οίκος σημειώνει επίσης την εντυπωσιακή δημοσιονομική υπεραπόδοση. Η ισχυρή οικονομική δραστηριότητα και η υψηλή απασχόληση ενίσχυσαν τα φορολογικά έσοδα και τις εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων, ενώ οι δημόσιες δαπάνες παρέμειναν υπό έλεγχο. Αυτό οδήγησε σε συνεχόμενα πλεονάσματα και περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους. Ο S&P προβλέπει μέσο πλεόνασμα 3,3% του ΑΕΠ για την περίοδο 2025-2028, μείωση του καθαρού χρέους στο 35% του ΑΕΠ το 2028 από 56% το 2024 και σχεδόν 90% το 2019.
Προοπτικές ανάπτυξης
Η ισχυρή οικονομική δυναμική συνεχίστηκε στις αρχές του 2025, με τον S&P να προβλέπει ανάπτυξη 3,3% για το σύνολο του έτους. Μετά την έντονη άνοδο του τουρισμού και τη μετεγκατάσταση εταιρειών τεχνολογίας, η ανάπτυξη αναμένεται να στηριχθεί περισσότερο στην εγχώρια ζήτηση, την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων και τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των πέραν των €500 εκατ. από τα εναπομείναντα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης έως το 2026.
Σημειώνεται ότι κυπριακή οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική από τις επιπτώσεις των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, ενώ η έκθεσή της στις εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ–Κίνας είναι περιορισμένη λόγω μικρών εξαγωγικών δεσμών. Ωστόσο, η επιβράδυνση στην Ευρώπη θα μπορούσε να δημιουργήσει έμμεσους κινδύνους.
Θεσμική επάρκεια και εξελίξεις στην ενέργεια
Ο S&P θεωρεί ότι η διακυβέρνηση και το θεσμικό πλαίσιο της Κύπρου παραμένουν συγκριτικά ισχυρά, στηριζόμενα στη συνετή δημοσιονομική διαχείριση και σε ένα σταθερό, συναινετικό περιβάλλον χάραξης πολιτικής. Οι μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ αναμένεται να συνεχιστούν.
Σημειώνεται ότι η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας παραμένει κυβερνητική προτεραιότητα. Αναφέρεται η πολυετής καθυστέρηση του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου στο Βασιλικό, ο οποίος εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία στο δεύτερο εξάμηνο του 2026 και αναμένεται να μειώσει το πολύ υψηλό ενεργειακό κόστος της Κύπρου. Προστίθεται ότι η πρόοδος στο έργο Great Sea Interconnector παραμένει παγωμένη λόγω διαφορών με την Τουρκία, παρότι το έργο έχει εξασφαλίσει σημαντική χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Οι δραστηριότητες έρευνας φυσικού αερίου συνεχίζονται, με την πιθανότητα παραγωγής από το 2028 και με κύριο προορισμό την Αίγυπτο. Όπως αναφέρεται, τα μελλοντικά έσοδα θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα δημόσια οικονομικά, ωστόσο η αβεβαιότητα γύρω από το έργο δεν επιτρέπει ακόμη στην S&P να τα συμπεριλάβει στο βασικό της σενάριο.
Ο οίκος αξιολόγησης σημειώνει επίσης το πολιτικό πλαίσιο, υπογραμμίζοντας ότι η εκλογή του Τουφάν Έρχιουρμαν στα κατεχόμενα ενδέχεται να δημιουργήσει περιθώρια για βελτίωση του διαλόγου, αν και τα βασικά ζητήματα παραμένουν άλυτα.
Δημοσιονομική εικόνα και χρέος
Σημειώνεται ότι η Κύπρος κατέγραψε το 2024 πλεόνασμα 4,1% του ΑΕΠ — το υψηλότερο στα χρονικά — ενώ τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν μόνο μικρή επιβράδυνση το 2025. Τα δημόσια έσοδα αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 6% στο ενιάμηνο, ενισχυμένα από τις μετεγκαταστάσεις ξένων εταιρειών, την άνοδο της απασχόλησης και την αύξηση 7,3% στις εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων. Οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν σχεδόν κατά 30% στην ίδια περίοδο.
Ο S&P προβλέπει ότι τα δημοσιονομικά πλεονάσματα θα διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στο 3,3% του ΑΕΠ έως το 2028, συμβάλλοντας στην ενίσχυση των «μαξιλαριών» έναντι μελλοντικών κλυδωνισμών. Ωστόσο, παραμένουν σημαντικές μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα και το υψηλό μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα. Αναφέρεται ακόμα ότι το σύστημα της ΑΤΑ, καθιστά την Κύπρο πιο εκτεθειμένη σε κινδύνους υψηλότερου πληθωρισμού σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Αναφέρεται ακόμα ότι το δημόσιο χρέος συνεχίζει την καθοδική πορεία του, υποχωρώντας κάτω από το όριο του Μάαστριχτ (60% του ΑΕΠ) για πρώτη φορά από το 2010. Οι πληρωμές τόκων περιορίστηκαν στο 2,9% των εσόδων το 2024. Τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, ύψους €3,9 δισ. (11% του ΑΕΠ), επέτρεψαν την πρόωρη αποπληρωμή δανείων της περιόδου της κρίσης.
Εξωτερικός τομέας και τραπεζικό σύστημα
Επισημαίνεται ακόμα ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει υψηλό (μέσος όρος 8,4% του ΑΕΠ 2021-2024), λόγω κυρίως του ελλείμματος πρωτογενούς εισοδήματος από ξένες εταιρείες.
Ο πληθωρισμός υποχώρησε απότομα στο 0,3% τον Οκτώβριο, λόγω της μείωσης των τιμών ενέργειας, αγαθών και τροφίμων, αλλά και της ενίσχυσης του ευρώ. Ο S&P αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί λίγο πάνω από 2% την περίοδο 2026-2028, υψηλότερα από τον στόχο της ΕΚΤ.
Ο τραπεζικός τομέας συνεχίζει να ενισχύεται, με τον δείκτη ΜΕΔ να μειώνεται στο 5,5% (ή 2,9% βάσει της μεθοδολογίας της EBA). Οι τράπεζες παραμένουν κερδοφόρες, με υψηλή ρευστότητα και ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια, αν και ο όγκος των προβληματικών περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων παραμένει υψηλός. Ο S&P εκτιμά ότι η εγχώρια πιστωτική επέκταση θα φτάσει το 2,5% το 2025, μετά από χρόνια συρρίκνωσης.
Συνολικά, ο S&P επισημαίνει ότι η βελτίωση των εξωτερικών και δημοσιονομικών μεγεθών της Κύπρου, σε συνδυασμό με την ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη και τα ισχυρά θεσμικά ερείσματα, στηρίζουν τη θετική προοπτική της.
