Επιβεβλημένη χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση που εφαρμόστηκε για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας τη Δευτέρα στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων Κύπρου, στη Λευκωσία, σημειώνοντας παράλληλα πως οποιεσδήποτε διορθωτικές ρυθμίσεις θα εξεταστούν μέσω διαλόγου με όλους τους εμπλεκόμενους.
Αναφερόμενος στους νέους δήμους είπε πως χρειάζεται να τους δοθεί ακόμα περισσότερος χρόνος, για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα, ενώ ανέφερε ότι “μαζί με το θέμα των συνενώσεων, πρόθεσή μας είναι να επανεξετάσουμε και τον θεσμό του Αντιδημάρχου”. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, παραμένει η ανάγκη να δοθεί «μια πιο ολοκληρωμένη και λειτουργική διευθέτηση πριν από την επόμενη θητεία των τοπικών αρχών». Είναι απαραίτητο, είπε να προχωρήσουμε σε διόρθωση και αναθεώρηση των σχεδιασμών εκείνων που, βάσει αξιολόγησης, δεν απέφεραν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Έναν και πλέον χρόνο μετά την έναρξη της μεταρρύθμισης, οι νέες Δημοτικές Αρχές βρίσκονται ακόμα σε περίοδο προσαρμογής και δεν έχουν φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο λειτουργίας, είπε από την πλευρά του ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου.
Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι “από τους πρώτους μήνες ανάληψης των καθηκόντων μας, και ενόσω βρισκόμασταν στο μέσο του μεταβατικού σταδίου από την ψήφιση της νομοθεσίας για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέχρι και την υλοποίησή της, έχουμε δείξει εμπράκτως τη στήριξη και την αφοσίωσή μας στην επιτυχία του νέου πλαισίου λειτουργίας των τοπικών αρχών”.
Πρόσθεσε ότι “παρόλες τις αδυναμίες και στρεβλώσεις που από τους πρώτους μήνες είχαμε εντοπίσει όσον αφορά στο νομοθετικό πλαίσιο, οι προσπάθειές μας για βελτίωσή του, τόσο πριν όσο και μετά την εφαρμογή του την 1η Ιουλίου του 2024, είναι συνεχείς και είναι σταθερά προσηλωμένες προς την κατεύθυνση της οικονομικής βιωσιμότητας των τοπικών αρχών, τη βέλτιστη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων, τη διοικητική αυτονόμηση, την ευελιξία στη λειτουργία τους και πολλά άλλα θέματα”.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, “πρέπει να αντιληφθούμε ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση η οποία θα χρειαστεί χρόνια για να φτάσουμε στο ιδανικό σημείο” κι έφερε ως παράδειγμα την μεταρρύθμιση για το ΓεΣΥ η οποία, όπως είπε, αν και λειτουργεί εδώ και τόσα χρόνια συνεχώς γίνονται αλλαγές, γίνονται βελτιώσεις “διότι μόνο μέσα από τη λειτουργία και τη συνεχή αξιολόγηση θα φτάσουμε στο σημείο το οποίο επιζητούμε”.
Είπε ότι “οι προσπάθειές μας για βελτιώσεις είναι συνεχείς” ευχαριστώντας την Ένωση Δήμων Κύπρου για τη συνεργασία που έχει με την Κυβέρνηση. Πρόσθεσε ότι “υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά, όπως έχει διαφανεί στην πράξη, αν υπάρχει εποικοδομητική διάθεση για συζήτηση και διάλογο, πάντοτε θα βρίσκουμε λύσεις στις προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας”.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απηύθυνε ευχαριστίες και προς τους Υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών “για τη συνεργασία ως προς τις απαιτούμενες διευθετήσεις για επίλυση οικονομικών θεμάτων των δήμων που αφορούν τις πρόσθετες χορηγίες για την απώλεια εσόδων από την αδειοδότηση της ανάπτυξης, τους δρόμους πρωταρχικής σημασίας, όπως και το ποσοστό της μισθολογικής δαπάνης στον συνολικό προϋπολογισμό των δήμων, προς τήρηση της υπόσχεσης που είχα προσωπικά αναλάβει έναντι των δήμων”.
Χαιρέτισε ιδιαίτερα “την επίτευξη οριστικής συμφωνίας για το ευαίσθητο ζήτημα του ορίου του 40% το οποίο επηρεάζει, πέραν από τη λειτουργία των δήμων τους ίδιους τους εργαζομένους, με τρόπο ο οποίος προσδίδει την κατάλληλη βαρύτητα στον αναπτυξιακό ρόλο των δήμων”.
Σε σχέση με το ποσοστό της κρατικής χορηγίας προς τους δήμους, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπενθύμισε ότι ότι αυτό προκύπτει “μέσα από τη σχετική νομοθεσία για 117 εκ. η οποία συμφωνήθηκε και με την Ένωση δήμων”. Αντιλαμβανόμαστε απόλυτα, συνέχισε, “την πρόκληση και φυσικά θα συζητήσουμε έτσι ώστε να φτάσουμε στο αποτέλεσμα που όλοι επιθυμούμε και να αποφευχθεί και αυτός ο κατακερματισμός που υπάρχει σε σχέση με τις χορηγίες”.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, “έχοντας φτάσει σχεδόν στον ενάμιση χρόνο εφαρμογής του νέου νομοθετικού πλαισίου στους δήμους, διαπιστώνουμε, χωρίς αμφιβολία, ότι η μεταρρύθμιση ήταν επιβεβλημένη και ότι το νέο πλαίσιο λειτουργίας αποτελεί σαφώς μια πιο υγιή και σύγχρονη βάση για τη λειτουργία των τοπικών αρχών”.
Πρόσθεσε ότι “βεβαίως, οι νέοι δήμοι βρίσκονται ακόμα στα αρχικά τους βήματα μετά τις συνενώσεις και όλες τις διεργασίες που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση και χρειάζεται να τους δοθεί ακόμα περισσότερος χρόνος, ώστε να είναι σε θέση να έχουν καλύτερα αποτελέσματα, τα οποία θα νιώσει και ο πολίτης”.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είπε ότι “μαζί με το θέμα των συνενώσεων, πρόθεσή μας είναι να επανεξετάσουμε και τον θεσμό του Αντιδημάρχου, για τον οποίο έχουν ήδη γίνει με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης διορθωτικές ρυθμίσεις ως προς τη διασαφήνιση των καθηκόντων για την παρούσα θητεία οι οποίες υπερψηφίστηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων”.
Σημείωσε ότι “παραμένει όμως η ανάγκη να δοθεί μια πιο ολοκληρωμένη και λειτουργική διευθέτηση πριν από την επόμενη θητεία των τοπικών αρχών αν και γενικότερα ομιλούντες πιστεύω ότι συμφωνούμε όλοι, ότι είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε διόρθωση και αναθεώρηση των σχεδιασμών εκείνων – και δεν είναι κριτική- που βάσει αξιολόγησης δεν απέφεραν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και να δώσουμε στους Δήμους τα εργαλεία που χρειάζονται για να λειτουργήσουν ακόμα πιο αποδοτικά”.
Καταλήγοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι “ως Κυβέρνηση έχουμε διάθεση να συζητήσουμε, ο στόχος είναι κοινός, οι προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι κοινές και μέσα από τη συνεργασία θα βρούμε και κοινές λύσεις”.
Στον δικό του χαιρετισμό ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου είπε ότι “ουδείς αμφιβάλλει ότι η μεταρρύθμιση διαφοροποίησε εκ βάθρων τον διοικητικό χάρτη της Κύπρου, και έθεσε έναν νέο, σύγχρονο και ευέλικτο τρόπο λειτουργίας των αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στο ξεπερασμένο και αναποτελεσματικό προηγούμενο πλαίσιο των τοπικών αρχών.
Πρόσθεσε ότι “16 τόσους μήνες μετά την έναρξη της μεταρρύθμισης, κι ενώ εξακολουθούν να εκκρεμούν ζητήματα που απαιτούν χειρισμού, κεντρικό κράτος, κοινοβούλιο και τοπικές αρχές βρισκόμαστε στο στάδιο αξιολόγησης της προόδου του μεγάλου αυτού εγχειρήματος, έχοντας στη διάθεσή μας πραγματικά δεδομένα που καταγράφουμε μέσα από την πρακτική εφαρμογή της αλλαγής και τον διαρκή διάλογο με όλους τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης”.
Όπως ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών, “μέσα από αυτές τις παρατηρήσεις, έχουμε προωθήσει πριν και μετά την έναρξη της μεταρρύθμισης, δύο δέσμες τροποποιήσεων, με σκοπό την ρύθμιση νομοθετικών στρεβλώσεων που εξ αρχής εντοπίσαμε με στόχο να προβούμε σε όλες τις βελτιωτικές ενέργειες, για να καταστήσουμε τις Τοπικές Αρχές πιο λειτουργικές και αποδοτικές, προς όφελος της κοινωνίας”.
Στον χαιρετισμό του ο Υπουργός είπε ότι “οι δήμοι αποτελούν τον έναν από τους τρεις κεντρικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την δημιουργία των 20 νέων οντοτήτων και την εύρυθμη λειτουργία τους να ήταν εξ αρχής μια τεράστια πρόκληση, που τόσο το κεντρικό κράτος όσο και οι ίδιοι δήμοι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν”.
Πρόσθεσε ότι “είναι γεγονός πως, έναν και πλέον χρόνο μετά την έναρξη της μεταρρύθμισης, οι νέες Δημοτικές Αρχές βρίσκονται ακόμα σε περίοδο προσαρμογής και δεν έχουν φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο λειτουργίας, γεγονός το οποίο οφείλεται στις αρκετές αδυναμίες που υπάρχουν ακόμα στον νόμο που διέπει τη λειτουργία τους, αλλά και στο γεγονός ότι ο σχηματισμός των νέων οντοτήτων δεν έγινε βάσει των υποδείξεων εμπειρογνωμόνων και των μελετών που είχαν προηγηθεί της ψήφισης του νομοθετικού πλαισίου”.
Ο κ. Ιωάννου συνέχισε λέγοντας ότι “σε αυτό το πλαίσιο, μας ανησυχεί -και το έχω εκφράσει και στο παρελθόν- η βιωσιμότητα ορισμένων εκ των δήμων σε βάθος χρόνου καθώς το δεδομένο ότι οι συνενώσεις δεν έλαβαν υπόψη αντικειμενικά κριτήρια, όπως τον πληθυσμό, τη γεωγραφική έκταση, τα οικονομικά δεδομένα των δήμων και άλλες παραμέτρους, δημιουργεί Τοπικές Αρχές διαφορετικών ταχυτήτων”.
Εξήγησε ότι “υπάρχουν δήμοι που συνενώθηκαν με μικρές κοινότητες, χωρίς ιδιαίτερες πληθυσμιακές μεταβολές και δεν αναμένεται να έχουν τα ίδια οφέλη ούτε μπορούν να πετύχουν οικονομίες κλίμακας στον ίδιο βαθμό που επιτυγχάνεται σε άλλες περιπτώσεις”.
Αντίθετα, ανέφερε ο Υπουργός, “δήμοι όπως η Λευκωσία, όπου έγινε πραγματική συνένωση, ευελπιστούμε ότι με το πέρας του χρόνου, θα επιτευχθούν οι απαραίτητες οικονομίες κλίμακας και η βιωσιμότητα της Δημοτικής Αρχής, προσφέροντας έτσι στους δημότες πολλαπλά κέρδη”.
Σε αυτό το πλαίσιο, είπε ο κ. Ιωάννου, “η πρόθεση της Κυβέρνησης, όπως έχει κατ’ επανάληψη δηλωθεί, είναι να προβεί σε εκτενή αξιολόγηση και να επανεξετάσει τις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες παρατηρείται πραγματική αδυναμία, φυσικά σε διαβούλευση με την Ένωση Δήμων και τα πολιτικά κόμματα”.
Αναφορικά με τα οικονομικά των δήμων ο Υπουργός Εσωτερικών είπε ότι “παρόλο που η χορηγία προς τους δήμους είναι αυξημένη κατά €45 εκατομμύρια σε σχέση με το ποσό που λάμβαναν πριν τη μεταρρύθμιση, η Κυβέρνηση συμμερίζεται την ανησυχία των δήμων για τις επιπτώσεις που θα έχει η μείωση της αγοραστικής αξίας των €117 εκατομμυρίων με το πέρας του χρόνου, στην ανάπτυξη των δήμων”.
Σημείωσε ότι “κρίνοντας δίκαιο το αίτημα, τα Υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών μαζί με την Ένωση Δήμων θα προχωρήσουμε το επόμενο διάστημα, όπως έχουμε συμφωνήσει, στην επεξεργασία φόρμουλας υπολογισμού της κρατικής χορηγίας, έτσι ώστε να προβλέπεται αναπροσαρμογή του ποσού ανά τακτά χρονικά διαστήματα που θα καθοριστούν με νομοθετική τροποποίηση”.
Επίσης, συνέχισε “η όποια τελική διευθέτηση, θα λαμβάνονται υπόψη τα οικονομικά δεδομένα της συγκεκριμένης περιόδου, ο πληθωρισμός και διάφοροι άλλοι παράγοντες”.
Επιπρόσθετα, όπως ανέφερε ο Υπουργός, “θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο ύψος της κρατικής χορηγίας τα ποσά των €12 εκατομμυρίων για την απώλεια των εσόδων από την αδειοδότηση, που παραμένουν στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης μετά από τη νομοθετική τροποποίηση, και των €15 εκατομμυρίων για την αρμοδιότητα της συντήρησης των δρόμων πρωταρχικής σημασίας, που μεταφέρθηκε στις Δημοτικές Αρχές”.
Αναφορικά με το θέμα των Αντιδημάρχων ο κ. Ιωάννου είπε ότι “μετά από προτάσεις και συζητήσεις με τους ίδιους τους Αντιδημάρχους, στο πρόσφατο τροποποιητικό πακέτο που εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων το περασμένο καλοκαίρι, περιλήφθηκαν συγκεκριμένες αρμοδιότητες μη εκτελεστικής φύσης, επιπρόσθετα εκείνων που ο κάθε Δήμαρχος δύναται να εκχωρήσει”.
Ο Υπουργός, επειδή, όπως είπε, “ακούγονται κάποιες αντιδράσεις ότι οι εκτελεστικές εξουσίες για τη διαχείριση ενός δήμου ανήκουν, βάσει νόμου, στους Δημάρχους, τυχόν αφαίρεση μέρους αυτών και εκχώρησή τους στους Αντιδημάρχους, θα ήταν αντισυνταγματική και έκνομη”.
Πρόσθεσε ότι “αξιολογούμε ευρύτερα όλες τις παραμέτρους του θεσμού των Αντιδημάρχων, είτε αυτές αφορούν τον αριθμό τους, ή τα καθήκοντα, την αντιμισθία και τον τρόπο εκλογής τους, διότι θεωρούμε πως οι Αντιδήμαρχοι μπορούν να έχουν και ήδη έχουν σε πολλές περιπτώσεις ουσιαστικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία ενός Δήμου και θα πρέπει να ενδυναμωθούν”.
Καταλήγοντας, ο Υπουργός Εσωτερικών, είπε ότι “από πλευράς της Κυβέρνησης, θέλω να επαναλάβω ότι θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, μέχρι να βελτιώσουμε το πλαίσιο της μεταρρύθμισης, για την εύρυθμη λειτουργία των δήμων και, κυρίως, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών”.
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Ενωσης Δήμων Κύπρου, Δήμαρχος Λάρνακας, Ανδρέας Βύρας, είπε ότι η Ένωση, “εργάζεται πυρετωδώς για τη φιλοξενία του εκτός έδρας Προεδρείου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών στις 9 και 10 Φεβρουαρίου 2026 στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Αναφέρθηκε και στην απόφαση της Ένωση Δήμων Κύπρου, “να πραγματοποιήσει σειρά διευρυμένων συσκέψεων σε όλες τις επαρχίες, με αντικείμενο την ανασκόπηση της έως σήμερα πορείας υλοποίησης της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης”.
Όπως είπε ο κ. Βύρας, “παράλληλα, μέσω δομημένου διαλόγου θα καθοριστούν οι θέσεις και οι προσεγγίσεις της Ένωσης επί ζητημάτων που αφορούν την ίδια και τα μέλη της ενώ στις συσκέψεις θα προσκληθούν οι Δήμαρχοι, τα δημοτικά συμβούλια, καθώς και διευθυντικά στελέχη και υπηρεσιακοί λειτουργοί των δήμων.
Καταλήγοντας ο κ. Βύρας είπε ότι συνεχίζεται η συμπαράσταση, στήριξη και συμπόρευση με τους συναδέλφους των εννέα κατεχόμενων δήμων, στα πλαίσια της οποίας γίνεται προσπάθεια επίλυσης λειτουργικών θεμάτων τους όπως η υποστελέχωσή τους, η ύπαρξη γραμματέα των κατεχόμενων δήμων, ως ελάχιστη διασφάλιση της λειτουργίας τους και όλα αυτά γιατί οι κατεχόμενοι δήμοι μας πρέπει να παραμείνουν ζωντανά κύτταρα της δημοκρατίας.
