Βρισκόμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία τα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά στοιχεία παραμένουν, όχι μόνο ανθηρά, αλλά και σε σταθερή τάση συγκράτησης, αναφέρει ο Πρόεδρος Δημοσιονομικού Συμβουλίου Κύπρου, Μιχάλης Περσιάνης, στον χαιρετισμό του στην Έκθεση Δραστηριοτήτων για το έτος 2024, η οποία δημοσιεύεται στη ιστοσελίδα του ΔΣΚ.
Όπως αναφέρει, η ανάπτυξη αναμένεται να διατηρηθεί σε επίπεδα πέριξ του 3% και μάλιστα βασίζεται σε ευρεία βάση, με σχεδόν όλους τους τομείς να ενισχύουν τις δραστηριότητες τους, ενώ η πορεία του χρέους, κεντρικό ζήτημα στην αποστολή του ΔΣΚ, βρίσκεται εκτός της ζώνης του κινδύνου και η πτωτική πορεία συνεχίζεται, με τον στόχο να φτάσει σε επίπεδα κάτω του 60% του ΑΕΠ, να αποτελεί κεντρικό σενάριο για το 2025.
Για τα κρατικά έσοδα, ο κ. Περσιάνης σημειώνει ότι καταγράφουν συνεχείς αυξήσεις, σε βαθμό μάλιστα που να ξεπερνά το αναμενόμενο στη βάση του πληθωρισμού και της ανάπτυξης, ενώ η απασχόληση παραμένει υψηλή «-παρά την εγγενή αδυναμία της οικονομίας να διαχειριστεί ορισμένες κατηγορίες ανεργίας- και η ανεργία βρίσκεται σε τέτοιο σημείο, που περαιτέρω μείωσή της θα προκαλέσει μάλλον ανησυχία παρά ευχαρίστηση, ως σήμα κινδύνου».
«Ο πληθωρισμός παραμένει μηδενικός, και μάλιστα σε περίοδο υψηλής ανάπτυξης. Η κατανάλωση, παρά το ότι κινείται σε επιβράδυνση για δεύτερη χρονιά και δείχνει χαμηλότερες θερμοκρασίες, παραμένει άξονας της ανάπτυξης», προσθέτει.
Φαινομενικά, αναφέρει ο κ. Περσιάνης, η αποστολή του ΔΣΚ, «με τα πιο πάνω δεδομένα, είναι άνευ αντικειμενικού σκοπού. Αυτές, όμως, είναι οι “εύκολες” εποχές, κι αυτό ακριβώς τις καθιστά και επικίνδυνες».
Αντιλαμβανόμενοι, προσθέτει, «στον ρόλο μας ως φορέας του οποίου ο λόγος ύπαρξης, είναι η συμβολή στην διαφύλαξη της δημοσιονομικής και μακροοικονομικής υγείας του τόπου, θεωρούμε πως αυτός ο ρόλος δεν εξαντλείται στο επόμενο ημερολογιακό έτος, αλλά σε βάθος χρόνου».
Εκεί, ακριβώς, σημειώνει, «στην επόμενη «φάση» της οικονομίας, έχουν συσσωρευτεί οι κίνδυνοι, με κύρια εκτίμηση, μάλιστα, πως οι υπατοσκοπίες θα «μιλήσουν» την περίοδο 2027-2028. Τα λάθη γίνονται στις εύκολες περιόδους, και οι οικονομίες διέπονται από κυκλικότητα».
Στα αρνητικά, ο κ. Περσιάνης αναφέρει ότι «παρατηρούμε πως, ενώ συσσωρεύονται εγγενείς κίνδυνοι, το εξωτερικό περιβάλλον καθίσταται επίσης όλο και πιο απρόβλεπτο- οι δομικές αλλαγές που φέρνει η πολιτική και γεωπολιτική αναταραχή, το αυξανόμενο κρατικό χρέος και η εδραίωση των κρυπτονομισμάτων, η αποδόμηση θεσμών που αποτελούσαν προπύργια σταθερότητας και η συγκριτική, τουλάχιστον, υποχώρηση της ΕΕ, αλλάζουν τους όρους του παιγνιδιού. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί βασική, πλέον, παράμετρο στα μακροσκοπικά μοντέλα και στις επιχειρηματικές στρατηγικές, και οι τεχνολογικές εξελίξεις κινούνται ταχύτερα από τις ταχύτητες αντίδρασης των πολιτικών και κοινωνικών μηχανισμών».
Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνει, «η Κύπρος έχει δύο μέσα για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους: Πρώτο, να διατηρήσει ανοικτές τις επιλογές πολιτικής για την ώρα που οι συνθήκες θα απαιτήσουν δημοσιονομικές παρεμβάσεις. Αυτό επιτυγχάνεται, κυρίως, μέσα από την διαμόρφωση δημοσιονομικού χώρου που να επιτρέπει τη λήψη μέτρων «εκείνη την ώρα».
«Αν η συνεχιζόμενη μείωση του χρέους αποτελεί την αιχμή του δόρατος προς αυτή την κατεύθυνση, τότε η καλύτερη διάρθρωση των κρατικών δαπανών, αποτελεί τη λαβή του. Και, το ΔΣΚ συνεχίζει να ανησυχεί για το γεγονός ότι οι ανελαστικές δαπάνες απορροφούν τον περισσότερο δημοσιονομικό χώρο, και δεν αφήνουν έδαφος για ελιγμούς. Έτσι, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι κοινωνικές δαπάνες είναι, κατά κανόνα, αδιάκριτες, οι κυβερνήσεις εγκλωβίζονται σε προκυκλικές πολιτικές», αναφέρει.
Δεύτερη επιλογή, συνεχίζει, «είναι η δραστική προετοιμασία απέναντι σε εκείνους τους κίνδυνους που είναι ήδη ορατοί. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον σενάριο, αλλά έχει αρχίσει να γίνεται βίωμα. Οι φυσικές καταστροφές, η ανάγκη διαχείρισης ύδατος και η αύξηση στη ζήτηση για ηλεκτρισμό, καταγράφουν ήδη εντεινόμενες τάσεις, ενώ όλα τα μοντέλα προβλέπουν επιτάχυνση των φαινομένων».
«Η ανεπάρκεια υποδομών, με πιο οδυνηρές την υδατική, τις δημόσιες συγκοινωνίες και την υποδομή ενέργειας, προσεγγίζουν τα όρια της κρίσης και στερούν από την εκτελεστική εξουσία τις απαιτούμενες επιλογές. Για αυτές, θα απαιτηθούν σοβαρές αυξήσεις δαπανών και η συνεχιζόμενη καθυστέρηση μας προβληματίζει», τονίζει.
Σημειώνοντας ότι οι διαρθρωτικές αδυναμίες που σχετίζονται με τα δημόσια οικονομικά δεν γίνονται αισθητές στο παρόν στάδιο, αναφέρει ότι αυτές περιλαμβάνουν τις πιέσεις του δημογραφικού και τα αυξανόμενα παθητικά, αλλά και τα εντεινόμενα ελλείμματα της Κεντρικής Κυβέρνησης τα οποία οδηγούν σε δυσμενή επιλογή στις πολιτικές αλλά παραλλάσσονται πίσω από τα πλεονάσματα της Γενικής Κυβέρνησης.
«Η αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να λάβει αποφάσεις στη βάση δεδομένων και η ανυπαρξία στρατηγικών- περιλαμβανομένων και των ΑΞΕ- είναι μια άλλη σοβαρή αδυναμία η οποία οδηγεί σε κατά κανόνα αποσπασματικές, δαπανηρές και αναποτελεσματικές λύσεις».
Τα καλά νέα, επισημαίνει ο κ. Περσιάνης, «είναι πως οι λύσεις δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολες και δεν χρειάζεται να δοθούν αμέσως και άμεσα. Η χώρα μπορεί και έχει, τόσο τα εργαλεία όσο και την δημοσιονομική και μακροοικονομική ευχέρεια για να τις λάβει, αν αυτές αναζητηθούν. Το παράθυρο ευκαιρίας για την αναζήτηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων λύσεων, όμως, δεν είναι μεγάλο».
«Η επιτυχής πορεία των τελευταίων ετών, η οποία μάλιστα συνεχίζεται, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Το γεγονός ότι αυτή η ευκαιρία προκύπτει σε ένα χρονικό σημείο κατά το οποίο οι κοινωνικές, τεχνολογικές και πολιτικές συνθήκες είναι υποστηρικτικές για διαθρωτικές αλλαγές, ενισχύει την δημοσιονομική και μακροοικονομική δυναμική», αναφέρει.
Το ΔΣΚ, προσθέτει, συνεχίζει να αναβαθμίζεται και έχει καταγράψει σοβαρή ενίσχυση των ικανοτήτων του, αλλά δεν βρίσκεται ακόμα στα επίπεδα που απαιτεί η φιλοδοξία του.
“Η εσωτερική διάρθρωση και κατάλληλη στελέχωση δεν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ η ανάπτυξη «οπλοστασίου», με μοντέλα και πιο εξεζητημένη ποσοτική ανάλυση βρίσκονται σε εξέλιξη (και εντός χρονοδιαγραμμάτων) αλλά δεν είναι ολοκληρωμένη, με εξωτερική αξιολόγηση. Αυτή η πορεία είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς η αποστολή απαιτεί μεγαλύτερη αναλυτική ένταση, και με μεσο-μακροπρόθεσμη προσέγγιση, σε πείσμα των μυωπικών προσεγγίσεων που είναι μεν πιο εύκολες αλλά έχουν επιτρέψει τη συσσώρευση κινδύνων στα επόμενα χρόνια”.
Η Έκθεση Δραστηριοτήτων, αναφέρει ο Πρόεδρος του ΔΣΚ, αντικατοπτρίζει τις πρακτικής φύσης δράσεις και εξελίξεις των τελευταίων ετών. Πίσω από αυτές τις δράσεις, στρατηγικές και αναβαθμίσεις, η ουσία είναι να μπορεί το ΔΣΚ να εντοπίσει τους κινδύνους, με μεγαλύτερη χρονική εμβέλεια, σημειώνει.
«Η σημερινή, καλή, εποχή, καθιστά τον ρόλο των θεσμών όπως είναι το ΔΣΚ πιο σημαντική, καθώς οι «καλές εποχές» αποτελούν, αφενός, τον δόκιμο χρόνο για την επιδιόρθωση των διαρθρωτικών ανισορροπιών και την προετοιμασία για τις προκλήσεις που συνάσσονται. Αφετέρου, αποτελούν το χρονικό σημείο κατά το οποίο, ιστορικά, διαπράττονται και τα μεγαλύτερα λάθη», καταλήγει.
Στην Έκθεση αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι το ΔΣΚ έχει αναλάβει τη διοργάνωση Θεματικού Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ανεξάρτητων Δημοσιονομικών Ινστιτούτων (Independent Fiscal Institutions – IFI) EUΝIFI, αρχές του 2026, σε περίοδο που η Κυπριακή Δημοκρατία θα αναλάβει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Όπως σημειώνεται, τα Συνέδρια του EUΝIFI, αποτελούν μια σημαντική εκδήλωση του δικτύου, την διοργάνωση των οποίων αναλαμβάνει κάθε φορά κάποιο εθνικό Ανεξάρτητο Δημοσιονομικό Ινστιτούτο κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο συμμετέχει στο δίκτυο.
Στο Συνέδριο προσκαλούνται / συμμετέχουν τα εθνικά IFIs κρατών μελών τα οποία συμμετέχουν στο δίκτυο (σ.σ. 31 IFI από 27 κράτη), εκπρόσωποι θεσμών της ΕΕ, καθώς και άλλοι προσκεκλημένοι. Κατά τη διάρκεια αυτής της διοργάνωσης, συζητούνται θέματα που αφορούν το Δημοσιονομικό Πλαίσιο των Κρατών Μελών της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού των εργασιών των IFIs των κρατών μελών.
