Τα νέα δεδομένα για το καλώδιο που βάζει στο τραπέζι η δήλωση του ισραηλινού υπουργού Ενέργειας Ελι Κοέν ότι ο GSI θα πρέπει να ξεκινήσει αντίστροφα, όχι από το σκέλος Ελλάδας- Κύπρου, αλλά από τη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ, ανατρέπουν τα όσα ξέραμε και προσθέτουν μια νέα διάσταση, πάνω στην οποία Αθήνα και Λευκωσία θα πρέπει να τοποθετηθούν.
«Αυτή τη στιγμή, βάσει σχεδιασμού, η πρώτη φάση είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και η δεύτερη είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε τη σειρά και να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο», δήλωσε σε συνέντευξη του στη χθεσινή Καθημερινή της Κυριακής, ο κ. Κοέν, ο οποίος τη περασμένη Πέμπτη συμμετείχε σε διμερείς επαφές στο Ζάππειο και στη συνεδρίαση του σχήματος «3+1».
Στη πράξη, οι δηλώσεις Κοέν, πέραν προφανώς του υπαρκτού ενδιαφέροντος του Ισραήλ για το έργο, αναδεικνύουν το προβληματισμό της κυβέρνησης Νετανιάχου για το παρατεταμένο «πάγωμα» του GSI, τόσο λόγω των διαφορών της Ελλάδας με τη Κύπρο σε οικονομικό και ρυθμιστικό επίπεδο, όσο και λόγω της μη έκδοσης NAVTEX από την Αθήνα εξαιτίας του γεωπολιτικού ρίσκου που απορρέει από τη στάση της Τουρκίας.
Η διάγνωση Κοέν ότι υπάρχουν καθυστερήσεις και η πρόταση που κατατίθεται επισήμως για πρώτη φορά, να κατασκευαστεί πρώτα το σκέλος Κύπρος – Ισραήλ, πέραν του γεγονότος ότι για ευνόητους λόγους, δύσκολα θα γινόταν αποδεκτή πολιτικά από Αθήνα και Λευκωσία, έχει και πολλά τεχνικά ζητήματα.
Σε πρώτη ανάγνωση, το σκέλος Κύπρος – Ισραήλ είναι πολύ πιο ανώριμο ως έργο, οι ρυθμιστικές αρχές των δύο χωρών θα πρέπει να κάνουν από την αρχή τις σχετικές μελέτες κόστους – οφέλους (CBA) και το ίδιο ισχύει και σε κατασκευαστικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τους διαγωνισμούς για το καλώδιο.
Στη πραγματικότητα, η τοποθέτηση Κοέν θυμίζει σε αδρές γραμμές τη θέση που είχε εκφράσει το περασμένο Μάιο το πρωθυπουργικό γραφείο του Μπ. Νετανιάχου, μετά τη συνάντηση του με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ότι το τμήμα Κύπρου – Ισραήλ, εντάσσεται στο φαραωνικό σχέδιο του Διαδρόμου Ινδίας -Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC), που φέρει την στήριξη των ΗΠΑ.
Το επιχείρημα τότε ήταν ότι κατ’ αυτόν το τρόπο, θα αποκτούσε άλλο βάρος στα αμερικανικά μάτια το σύνολο του GSI, καθώς ο IMEC γως το αντίπαλον δέος του κινεζικού «One Belt One Road» έχει τις ευλογίες της Ουάσινγκτον. Αλλωστε ο σκοπός του Τελ Αβίβ να διασυνδεθεί η χώρα με την Ευρώπη, προφανώς και δεν εξυπηρετείται μόνο με το σκέλος Κύπρος -Ισράηλ, πρέπει αυτό να διασυνδεθεί με το τμήμα Ελλάδα – Κύπρος.
Οι επαφές του Ζαππείου
Τα όποια ερωτήματα δημιουργεί η δήλωση Κοέν δεν αναιρούν το γεγονός ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου βάζει για πρώτη φορά με επίσημο τρόπο μια νέα διάσταση στο τραπέζι, που όσο και αν «μπερδεύει» περαιτέρω την ήδη θολή εικόνα γύρω από το GSI, αναγκάζει την Αθήνα και τη Λευκωσία να πάρουν θέση επί του θέματος. Και να εξετάσουν κατά πόσο είναι μια βιώσιμη εναλλακτική ή όχι και γιατί.
Ειδικά όταν η ισραηλινή τοποθέτηση γίνεται μερικά 24ωρα μετά τη συνάντηση του σχήματος «3+1» στο Ζάππειο, στο πλαίσιο της Διατλαντικής Ενεργειακής Διάσκεψης, αλλά και τις επαφές που είχαν κατά τις μεταξύ τους διμερείς συναντήσεις οι υπουργοί Σταύρος Παπασταύρου (Ελλάδα), Γιώργος Παπαναστασίου (Κύπρος), Ελι Κοέν (Ισραήλ) και Κρις Ράιτ (ΗΠΑ).
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr σε κάποιες απ’ αυτές τις συναντήσεις τέθηκε το θέμα να αλλάξει η σειρά του έργου και να ξεκινήσει από το σκέλος Κύπρος -Ισραήλ, στη λογική ότι τα 300 χλμ της μεταξύ τους απόστασης είναι όσα περίπου και τα χιλιόμετρα του καλωδίου που έχει μέχρι σήμερα κατασκευαστεί, χωρίς όπως λέγεται οι εμπλεκόμενοι να επεκταθούν στο ζήτημα.
Η τριμερής τη Τετάρτη με Γιόργκενσεν
Τα παραπάνω συμβαίνουν μερικές ώρες πριν τη προγραμματισμένη για μεθαύριο συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου στην έδρα της Κομισιόν με τον Επίτροπο Γιόργκενσεν.
Αν και παραμένει ασαφές κατά πόσο θα υπάρξει πρόοδος για το καλώδιο, εντούτοις τα μηνύματα από το μέτωπο των οικονομικών και ρυθμιστικών εκκρεμοτήτων δεν δημιουργούν αισιοδοξία, όπως γνωρίζουν οι καθ’ ύλιν αρμόδιες κοινοτικές υπηρεσίες. Το γεγονός αυτό κάνει τους γνωρίζοντες να κρατούν μικρό καλάθι για τη συνάντηση της Τετάρτης.
Στο ερώτημα ως προς το τι έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόσφατα η ΡΑΕΚ δεσμεύθηκε ξανά πως θα μεταβιβάσει τη σύμβασης παραχώρησης (Concession Agreement) από τον ΑΔΜΗΕ στον GSI, ως τον φορέα υλοποίησης του έργου.
Προ μερικών επίσης εβδομάδων είχε υποσχεθεί ότι θα αλλάξει την αρχική της θέση για το έσοδο του καλωδίου και θα εκδώσει απόφαση, ανάλογη με αυτήν στην οποία έχει προβεί και η ΡΑΑΕΥ (είχε προηγηθεί σχετική ένσταση του ΑΔΜΗΕ στις 30 Σεπτεμβρίου).
Επί του θέματος δεν υπάρχουν νεότερα, όπως δεν υπάρχουν και ως προς τη καταβολή προς τον ΑΔΜΗΕ της πρώτης δόσης των 25 εκατ. ευρώ (125 εκατ. στην πενταετία), που απορρέει από τη διακρατική συμφωνία των δύο χωρών (Σεπτέμβριος 2024).
Σημειωτέον ότι η κοινή δήλωση του σχήματος «3+1» τη Πέμπτη επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον της αμερικανικής πλευράς για την ενίσχυση σχεδίων όπως ο IMEC και μιλά για τη στήριξη των έργων διασυνδεσιμότητας, γεγονός που καλύπτει και τον Great Sea Interconnector, χωρίς ωστόσο να τον κατονομάζει, όπως προφανώς θα επιθυμούσαν η ελληνική και η κυπριακή πλευρά.
Πηγή: Euro2day.gr
