Μετά από σχεδόν δύο χρόνια σφοδρού πολέμου, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αποδέχεται να βάλει τέλος στη σύγκρουση με τη Χαμάς, υπό όρους που ευνοούν πρωτίστως τον ίδιο και την πολιτική του επιβίωση.
Το σχέδιο Τραμπ με 20 σημεία ανοίγει τον δρόμο, αλλά το βάρος πέφτει στους Άραβες γείτονες του Ισραήλ να εξασφαλίσουν τη συμμόρφωση της Χαμάς.
Όπως σχολιάζει η Wall Street Journal, η συμφωνία, όπως παρουσιάστηκε στον Λευκό Οίκο δίπλα στον Ντόναλντ Τραμπ, δίνει στον Ισραηλινό πρωθυπουργό την ευκαιρία να εμφανιστεί πρόθυμος για ειρήνη, σε πλήρη σύμπλευση με την Ουάσιγκτον και με τις αραβικές χώρες που συμμετέχουν.
Αν η Χαμάς απορρίψει το σχέδιο, το Ισραήλ διατηρεί την πλήρη αμερικανική στήριξη για να «ολοκληρώσει τη δουλειά» εξαλείφοντας την απειλή, όπως είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ.
Στο εσωτερικό, η εικόνα αυτή μπορεί να ανατρέψει τη φθορά που είχε υποστεί ο Νετανιάχου από την κατηγορία ότι παρατείνει τον πόλεμο για προσωπικό όφελος. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η εκεχειρία, ακόμη κι αν δεν προχωρήσει, του προσφέρει πολιτικό κεφάλαιο ικανό να τον οδηγήσει σε επανεκλογή.
Τα δύσκολα στους Άραβες
Το σχέδιο υποχρεώνει τις αραβικές χώρες να αναλάβουν το δύσκολο έργο: να πείσουν τη Χαμάς να καταθέσει τα όπλα και να δεχθεί την εκκαθάριση του ρόλου της στη διακυβέρνηση της Γάζας.
Η Ιορδανία και η Αίγυπτος καλούνται να εκπαιδεύσουν μια νέα παλαιστινιακή αστυνομία, ενώ μια «δύναμη σταθεροποίησης» θα αναπτυχθεί με αραβική και διεθνή συμμετοχή.
Αυτό, όμως, είναι πολιτικά επικίνδυνο: ο φόβος να εμφανιστούν ως «συνεργάτες» του Ισραήλ ή ακόμη και ως κατοχική δύναμη καθιστά την αποστολή τους εξαιρετικά δύσκολη. Ήδη το Κάιρο έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα στείλει στρατό στη Γάζα πριν την πλήρη αποχώρηση των Ισραηλινών.
Οι όροι για τη Χαμάς
Η πρόταση απαιτεί από τη Χαμάς την απελευθέρωση και των 48 ομήρων, ζωντανών και νεκρών, ενώ παράλληλα προβλέπει ότι οι μαχητές της θα λάβουν αμνηστία εφόσον παραδώσουν τα όπλα. Στην πράξη, η οργάνωση καλείται να αποσυρθεί από κάθε ρόλο στη διοίκηση της Γάζας.
Από την άλλη πλευρά, το σχέδιο προσφέρει ορισμένες διαβεβαιώσεις προς τους γείτονες: κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα, ενώ όσοι επιλέξουν να φύγουν θα έχουν το δικαίωμα επιστροφής. Έτσι, επιχειρεί να καθησυχάσει την Αίγυπτο που φοβόταν ένα νέο κύμα προσφύγων.
Οι πολιτικές παραχωρήσεις
Για να προχωρήσει η συμφωνία, ο Νετανιάχου υποχρεώθηκε σε υποχωρήσεις που ο ίδιος είχε αποκλείσει στο παρελθόν: αναγνώριση του δικαιώματος των Παλαιστινίων σε κυριαρχία και κρατικότητα, αποδοχή μελλοντικού ρόλου της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα, εγκατάλειψη της ιδέας για επανεγκατάσταση εβραϊκών οικισμών στο έδαφος της Λωρίδας.
Αυτές οι παραχωρήσεις μπορεί να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις από τα πιο σκληροπυρηνικά στοιχεία του κυβερνητικού του συνασπισμού, θέτοντας ακόμη και σε κίνδυνο την κυβερνητική σταθερότητα. Ωστόσο, η πολιτική συγκυρία φαίνεται να λειτουργεί υπέρ του: η αποδοχή της αμερικανικής πρότασης τον θωρακίζει απέναντι σε διεθνή κριτική και του δίνει το αφήγημα του ηγέτη που «έφερε την ειρήνη».
Ένα σχέδιο με ρίσκο
Το σχέδιο Τραμπ ουσιαστικά αφήνει τα πιο δύσκολα εμπόδια σε άλλους: στις αραβικές χώρες που πρέπει να πιέσουν τη Χαμάς και να επωμιστούν το βάρος της ασφάλειας στη Γάζα. Για το Ισραήλ, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εμφανιστεί ως διατεθειμένο να τερματίσει τον πόλεμο, ενώ διατηρεί τον έλεγχο κρίσιμων σημείων όπως η ζώνη ασφαλείας κατά μήκος των συνόρων με την Αίγυπτο.
Το αν το σχέδιο θα εφαρμοστεί μένει αβέβαιο. Για την ώρα, όμως, ο Νετανιάχου κερδίζει πολιτικά: μπορεί να πει στους συμμάχους του ότι προσπαθεί για ειρήνη και στους αντιπάλους του ότι παραμένει ο αδιαμφισβήτητος διαπραγματευτής της ασφάλειας του Ισραήλ.
