Σε αυστηρές, κεκλεισμένων θυρών συνομιλίες στη Μόσχα αυτή την εβδομάδα, Ευρωπαίοι διπλωμάτες προειδοποίησαν το Κρεμλίνο ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να απαντήσει με πλήρη ισχύ — ακόμη και με την κατάρριψη ρωσικών αεροσκαφών — σε νέες παραβιάσεις του εναέριου χώρου του.
Την είδηση μεταδίδει το Bloomberg, επικαλούμενο καλά πληροφορημένες πηγές και ενώ η ρωσική πλευρά αρνείται τις κατηγορίες. Η εξέλιξη ενισχύει την ένταση και τους φόβους για επικίνδυνη ανάφλεξη.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στο ειδησεογραφικό δίκτυο, Βρετανοί, Γάλλοι και Γερμανοί πρέσβεις προειδοποίησαν σε κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση τη ρωσική πλευρά ότι νέες παραβιάσεις θα προκαλέσουν «πλήρη αντίδραση», ακόμη και κατάρριψη μαχητικών.
Η προειδοποίηση ήρθε έπειτα από την πτήση τριών MiG-31 πάνω από την Εσθονία. Η Μόσχα αρνήθηκε τις κατηγορίες, κάνοντας λόγο για «λάθη» και υποστηρίζοντας ότι τηρεί τους διεθνείς κανόνες πτήσης.
Άρθρο 4 και το δίλημμα της κλιμάκωσης
Οι παραβιάσεις έχουν φέρει το ΝΑΤΟ στο σημείο να ενεργοποιεί το Άρθρο 4 – διαδικασία διαβουλεύσεων για απειλή – ήδη δύο φορές μέσα στον Σεπτέμβριο.
Η Δανία εξετάζει το ίδιο, μετά από επίθεση με drones που διέκοψε την εναέρια κυκλοφορία στο Όλμποργκ. Η Μόσχα απορρίπτει οποιαδήποτε εμπλοκή, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν ότι πρόκειται για εσκεμμένη τακτική αποσταθεροποίησης.
Αντιδράσεις από ηγέτες και η… παγίδα Πούτιν
- Ο Βρετανός πρωθυπουργός και ο Εμμανουέλ Μακρόν στέλνουν σαφές μήνυμα αποφασιστικότητας.
- Ο Ντόναλντ Τραμπ στηρίζει την «πιο σκληρή γραμμή», καλώντας σε κατάρριψη ρωσικών μαχητικών.
- Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους προειδοποιεί όμως για τον κίνδυνο «παγίδας κλιμάκωσης» που στήνει ο Πούτιν.
- Η Τζόρτζια Μελόνι ζητά αυτοσυγκράτηση, ενώ ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σχοφ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάρριψης.
- Η ρωσική πλευρά, μέσω του πρέσβη Αλεξέι Μεσκόφ, αντέτεινε: «Αν το ΝΑΤΟ καταρρίψει ρωσικό αεροσκάφος, αυτό θα είναι πόλεμος».
Είναι σαφές πως οι Ευρωπαίοι ωθούνται σε ένα παιχνίδι κλιμάκωσης.
Το αδύναμο σημείο
Οι επιθέσεις ανέδειξαν και μια πιο πρακτική αδυναμία: την ανεπάρκεια της αντι-drone άμυνας στην Ανατολική Ευρώπη. Στη Ρουμανία, ένα ρωσικό drone παρέμεινε για 50 λεπτά στον εναέριο χώρο, χωρίς να καταρριφθεί λόγω κινδύνου για τους πολίτες.
Το Βουκουρέστι μόλις ενέκρινε νέους κανόνες εμπλοκής, ενώ συζητείται η ανάπτυξη φθηνότερων και πιο αποτελεσματικών συστημάτων, αντί για ακριβά βλήματα μαχητικών.
Οι ειδικοί μιλούν για «υβριδικές τακτικές»: κινήσεις που δεν φτάνουν το κατώφλι της πολεμικής σύγκρουσης, αλλά προκαλούν συνεχές άγχος, δοκιμάζουν τα όρια αντοχής και εκθέτουν τους διχασμούς στη Δύση. «Η Ρωσία μας τεστάρει, την ετοιμότητά μας και την αποφασιστικότητά μας να απαντήσουμε» δήλωσε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα.
Το διακύβευμα
Το ΝΑΤΟ βρίσκεται αντιμέτωπο με το δίλημμα: να δείξει ισχύ ή να αποφύγει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης με τη Μόσχα; Κάθε κίνηση – ακόμη και μια καθυστερημένη αντίδραση – έχει αντίκτυπο στην αξιοπιστία της Συμμαχίας. Και για τον Πούτιν, που αναζητεί τρόπους να σπάσει την ενότητα της Δύσης, αυτό είναι ήδη κέρδος.
