Στην μη καταβολή της πρώτης δόσης από την Κύπρο, στις έρευνες βυθού από την Ελλάδα, στις προβλεπόμενες αντιδράσεις της Τουρκίας και σε ειδικές ρυθμιστικές εκκρεμότητες, οφείλεται η καθυστέρηση στην προώθηση του σημαντικού ενεργειακού έργου που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας.
Αυτό συνάγεται από όλα όσα συνέβησαν συνολικά τις τελευταίες μέρες και τις απόψεις που εξέφρασαν επισήμως Λευκωσία και Αθήνα για το έργο.
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις των εμπλεκομένων μερών :
- Η Αθήνα ζητά από την Κύπρο να καταβάλει άμεσα το ποσό των 25 εκατ. ευρώ ως τη δόση συνεισφοράς της στο έργο προς τον Φορέα Υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ), όπως προνοεί η διμερής συμφωνία Κύπρου-Ελλάδας.
- Η Λευκωσία ζητά από την Αθήνα να προχωρήσει πρώτα στις έρευνες βυθού στο Αιγαίο για να διαφανεί κατά πόσο θα ξεπεραστούν οι αντιδράσεις της Τουρκίας και το έργο θα προχωρήσει.
- Ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος δαπάνησε μέχρι τώρα δικά του χρήματα, γύρω στα 250-300 εκατ. ευρώ για το έργο, ζητά να αρχίσει η Κύπρος την καταβολή της συνεισφοράς της, ώστε να συνεχίσει να αποπληρώνει τη γαλλική εταιρεία Nexans για την κατασκευή του καλωδίου. Επίσης, ζητά να ληφθούν οι υπόλοιπες ρυθμιστικές αποφάσεις που εκκρεμούν από πλευράς Κύπρου για να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα της διμερούς συμφωνίας Κύπρου-Ελλάδας.
Μπροστά σ’αυτό το θολό σκηνικό ξέσπασε η δημόσια σύγκρουση μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, με δηλώσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του πρωθυπουργού της Ελλάδας κ. Κυρ. Μητσοτάκη, αλλά και δηλώσεις υπουργών από τις δύο χώρες.
Βασικά η σύγκρουση προκλήθηκε μετά την άρνηση του Υπουργού Οικονομικών κ. Μάκη Κεραυνού να εγκρίνει την αποδέσμευση των 25 εκατ. ευρώ, τα οποία προβλέπονται στη διμερή συμφωνία Κύπρου-Ελλάδας και τα οποία ενέκρινε η ΡΑΕΚ, ως η αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή της Κύπρου.
Η άρνηση του υπουργού Οικονομικών και η αναφορά του ότι το έργο «δεν είναι βιώσιμο με βάση δύο μελέτες που κατέχει», προκάλεσαν τις αντιδράσεις στην Αθήνα, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να δηλώνει από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης ότι «η Κύπρος πρέπει να αποδείξει έμπρακτα αν θέλει αυτό το έργο», εννοώντας ότι πρέπει να καταβάλει την προκαταβολή των 25 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ. Σε απάντηση στη δήλωση Μητσοτάκη, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι η Κύπρος επιθυμεί το έργο και θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, αλλά «όλοι να ανταποκριθούν και στις δικές τους υποχρεώσεις», εννοώντας την Ελλάδα και κυρίως τον ΑΔΜΗΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής, ο Υπουργός Οικονομικών δεν είπε σε ποιες μελέτες αναφέρεται και αν αυτές έχουν σχέση με τη βιωσιμότητα του έργου ή τη συμμετοχή της Κύπρου ως μετόχου στο όλο εγχείρημα.
Επίσης, σε διερεύνηση μας για το ποιες υποχρεώσεις της Ελλάδας αναφέρεται συνεχώς ο κ. Χριστοδουλίδης, μας έγινε από κυβερνητικό αρμόδιο ανεπισήμως γνωστό ότι αναφέρεται στις βυθομετρήσεις στο Αιγαίο και γενικά στο ξεπέρασμα του λεγόμενου γεωπολιτικού ρίσκου με την Τουρκία.
Για το θέμα αυτό, η Αθήνα μέσω ανώτατων κυβερνητικών στελεχών της τις τελευταίες μέρες έκανε πολλές δηλώσεις που διαβεβαιώνουν ότι θα επιχειρήσει τις έρευνες βυθού, αγνοώντας τις προκλήσεις της Τουρκίας.
Πάντως, στη διμερή συμφωνία δεν υπάρχει όρος που να λέει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε έρευνες βυθού και ύστερα ν’αρχίσει η καταβολή των δόσεων της Κύπρου.
Και μέσα α’όλα αυτά, υπάρχει η έρευνα της Εισαγγελίας της ΕΕ, η οποία όπως έγινε γνωστόν δεν αφορά τον ΑΔΜΗΕ, αλλά την προηγούμενη εταιρεία που διαχειρζόταν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Επίσης, η Αθήνα αισθάνεται ιδιαίτερα ενοχλημένη από δημοσιεύματα που επιχείρησαν να εμπλέξουν τον υπουργό Εξωτερικών κ. Γ. Γεροπετρίτη με την εταιρεία Euroasian που ήταν ο προηγούμενος διαχειριστής του έργου. Ο ίδιος ο κ. Γεραπετρίτης σε μια πολύ αυστηρή ανακοίνωση του μίλησε για οργανωμένα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο που μποϋκοτάρουν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Στο θέμα, όπως ήταν φυσικό ενεπλάκησαν τα κόμματα σε Κύπρο και Ελλάδα, πολιτικοί, οικονομολόγοι, τα ΜΜΕ, ειδικοί επί ενεργειακών θεμάτων και άλλοι και σήμερα βρισκόμαστε σ’ένα τέλμα που κανείς δεν ξέρει που θα οδηγήσει.
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΚΤΟΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ
Πληροφορίες μας αναφέρουν ότι πέραν των δημοσίων δηλώσεων έγιναν τηλεφωνικές επαφές μεταξύ Κύπρου-Ελλάδας για να χαμηλώσουν οι τόνοι και να τερματιστεί η χωρίς λόγο δημόσια αντιπαράθεση. Αυτό, φυσικά, μας διευκρινίστηκε δεν οδηγεί και στο ξεπέρασμα των διαφορών μεταξύ των δύο μερών, ενώ σφίγγει το χρονοδιάγραμμα για αποπληρωμή της Nexans, η οποία αν δεν λάβει τα χρήματα από τον ΑΔΜΗΕ μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου μπορεί να διακόψει την παραγωγή καλωδίου και να διαθέσει το καλώδιο που κατασκεύασε σε άλλους ενδιαφερόμενους.
Ενόψει αυτής της κατάστασης, Κύπρος και Ελλάδα θα πρέπει να πάρουν τις αποφάσεις τους πριν το τέλος Σεπτεμβρίου, ώστε να μην καθυστερήσει η καταβολή δόσης στην Nexans, κάτι που θα σημαίνει παραπομπή του όλου έργου στον “πάγο” για άγνωστο χρονικό διάστημα.
ΟΡΟΣΗΜΟ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ-ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Ως εκ τούτου, το θέμα αναμένεται να ξεκαθαρίσει το επόμενο διάστημα και συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, όπου στα μέσα προς το τέλος Σεπτεμβρίου θα συναντηθούν ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την ετήσια γενική συνέλευση του ΟΗΕ. Μέχρι τότε, αναμένεται να γίνουν οι αναγκαίες επαφές μεταξύ των τεχνοκρατών των δύο χωρών, ώστε να διευκολυνθούν οι αποφάσεις των ηγετών των δύο χωρών.
Ως προς το τι αναμένεται να είναι η απόφαση Χριστοδουλίδη-Μητσοτάκη, αρμόδιοι κύκλοι μας αναφέρουν ότι θα είναι πολύ δύσκολο και με μεγάλο πολιτικό κόστος και για τους δύο να ανακοινώσουν ότι λόγω διαφωνιών Κύπρου-Ελλάδας εγκαταλείπεται ένα έργο που είναι σημαντικό για γεωστρατηγικούς, πολιτικούς και οικονομικούς λόγους και για τις δύο χώρες και ειδικά για την Κύπρο. Επίσης, δεν θα πρέπει να υποτιμάται και η θέληση της Ε. Ένωσης στο θέμα η οποία επιμένει και εμμένει στην υλοποίηση του καθώς το θεωρεί σημαντικό για την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή και το χρηματοδοτεί με το μεγάλο ποσό των 657 εκατ. ευρώ.
