Πίσω από τους γερανούς του λιμανιού του Φίλιξστοου, που φορτώνουν καθημερινά 11.000 κοντέινερ σε πλοία με προορισμό κάθε γωνιά του πλανήτη, κρύβεται ένα σκοτεινό παράλληλο εμπόριο.
Όπως εξηγεί σε ρεπορτάζ του ο Economist, αυτοκίνητα τελευταίας τεχνολογίας, πολυτελή SUV, ακριβά κινητά και γεωργικός εξοπλισμός φεύγουν συστηματικά από τη Βρετανία με πλαστά έγγραφα και φτάνουν σε Αφρική, Μέση Ανατολή, Ρωσία και Κίνα.
Το φαινόμενο έχει λάβει τέτοια διάσταση ώστε αναλυτές μιλούν για μια νέα, παγκόσμια «πολυεθνική» εγκλήματος: την Grand Theft Global Inc.
Η Βρετανία πρωταθλήτρια στις κλοπές
Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι κλοπές οχημάτων στη Βρετανία έχουν αυξηθεί κατά 75%, φτάνοντας τις 130.000 το 2024.
Το Λονδίνο έχει αποκτήσει τη θλιβερή φήμη της «πρωτεύουσας» των κλοπών κινητών στην Ευρώπη, με 70.000 περιστατικά μόνο πέρυσι.
Οι περισσότεροι θησαυροί καταλήγουν σε κοντέινερ: αυτοκίνητα προς τη Δυτική Αφρική, κινητά προς τη Σενζέν της Κίνας, γεωργικά μηχανήματα προς τη Ρωσία και την ανατολική Ευρώπη.
Πώς δουλεύει η παγκόσμια «εφοδιαστική αλυσίδα»
Η διαδικασία είναι γρήγορη και άρτια οργανωμένη. Οι συμμορίες χρησιμοποιούν εξειδικευμένο εξοπλισμό για να παρακάμψουν αντικλεπτικά συστήματα, πλαστές πινακίδες για να καλύψουν τα ίχνη, και «τζάμερ» για να απενεργοποιήσουν GPS.
Το όχημα αλλάζει χέρια μέσα σε μία μέρα: από τους κλέφτες στους διακινητές, έπειτα σε «logistics» ομάδες που το κρύβουν σε κοντέινερ ή το «ξαναβαφτίζουν» με νέα χαρτιά και κωδικούς.
Η μεταπώληση φέρνει τεράστια κέρδη – ένα Toyota Hilux των 40.000 λιρών μπορεί να πουληθεί στην Αφρική σε τιμή υψηλότερη από αυτή της βρετανικής αγοράς.
Τα δρομολόγια του εγκλήματος
Σύμφωνα με τη National Vehicle Crime Intelligence Service, 4 στα 10 κλεμμένα αυτοκίνητα που εντοπίστηκαν στα βρετανικά λιμάνια προορίζονταν για τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η οποία λειτουργεί ως κόμβος διανομής σε εννέα αφρικανικές χώρες.
Ένα στα πέντε κατευθυνόταν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου στη συνέχεια διοχετεύονται σε ολόκληρο τον Κόλπο.
Τα κινητά τηλέφωνα, από την άλλη, σχεδόν όλα καταλήγουν στη Σενζέν, στην τεράστια αγορά Huaqiangbei, όπου ανακατασκευάζονται ή διαλύονται για ανταλλακτικά.
Γιατί η Βρετανία είναι ιδανικό έδαφος
Σύμφωνα με αναλυτές του RUSI, η Βρετανία είναι «τέλειο μέρος» για το έγκλημα αυτό: γεμάτη ακριβά αγαθά, με χαλαρούς ελέγχους στις εξαγωγές και αστυνομία που εξιχνιάζει μόλις το 5% των εγκλημάτων (και το 2% των κλοπών αυτοκινήτων).
Η διαδικασία των κοντέινερ, με αμέτρητους ενδιάμεσους, κάνει σχεδόν αδύνατη την παρακολούθηση. Στην πράξη, μόνο ένα απειροελάχιστο ποσοστό εξαγωγών ελέγχεται ποτέ.
Η αστυνομία σε μειονεκτική θέση
Η ειδική μονάδα NaVCIS εντόπισε πέρυσι 550 αυτοκίνητα, όμως αυτό είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Ο αστυνομικός Άνταμ Γκίμπσον, ένας από τους τρεις που ελέγχουν ολόκληρη τη νότια ακτογραμμή, παραδέχεται: «Θα μπορούσαμε να στεκόμαστε μπροστά σε τρία κοντέινερ με κλεμμένα αυτοκίνητα χωρίς να το ξέρουμε».
Το κόστος ελέγχου κάθε κοντέινερ (200 λίρες) λειτουργεί αποτρεπτικά για την αστυνομία.
Η «παγκοσμιοποίηση» του εγκλήματος
Η Grand Theft Global Inc είναι γέννημα του ίδιου μηχανισμού που στηρίζει το παγκόσμιο εμπόριο.
Τα δίκτυα εφοδιαστικής, οι ψηφιακές επικοινωνίες και η άνοδος της ζήτησης σε Ασία και Αφρική δημιουργούν μια αλυσίδα όπου το κλεμμένο εμπόρευμα κινείται εξίσου εύκολα με το νόμιμο.
Από τα iPhones έως τα Porsche, η παγκοσμιοποίηση που ένωσε τις αγορές έχει πλέον ενώσει και τα κυκλώματα του εγκλήματος.
Η Βρετανία κρατά σήμερα τα σκήπτρα στις παγκόσμιες «εξαγωγές» των κλεμένων, όμως οι ίδιες αδυναμίες υπάρχουν σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες.
Με τις αστυνομίες να υστερούν και τις αγορές να διψούν για φθηνά, «δεύτερο χέρι» αγαθά, η Grand Theft Global Inc μοιάζει να βρίσκεται μόνο στην αρχή της επέκτασής της.
