Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν πλέον δασμούς από 10% έως 41%, ανάλογα με το εμπορικό ισοζύγιο κάθε χώρας απέναντι στην Αμερική – με στόχο την αναχαίτιση του ελλείμματος, την αύξηση των εσόδων και, πρωτίστως, την άσκηση στρατηγικής πίεσης σε αντιπάλους όπως η Κίνα.

Η Ταϊβάν, παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή ημιαγωγών, επιβαρύνεται με νέο δασμό 20%. Ο Καναδάς τιμωρείται με αύξηση από 25% σε 35%. Η Ινδία βλέπει 25%, η Ελβετία 39%. Μόνο όσοι έχουν εμπορικό πλεόνασμα υπέρ των ΗΠΑ παραμένουν στο 10%. Όσοι δεν υπέγραψαν συμφωνίες κινδυνεύουν με ακόμα υψηλότερους συντελεστές.

«Αυτό είναι ένα νέο σύστημα εμπορίου», δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης. «Αφήνουμε πίσω την εποχή της αποτελεσματικότητας με κάθε κόστος. Προχωράμε σε μια λογική δίκαιου και ισόρροπου εμπορίου».

Στρατηγικά κίνητρα πίσω από το εμπορικό τσουνάμι

Πέρα από την επιφανειακή στόχευση στο εμπορικό έλλειμμα, οι δασμοί έχουν ξεκάθαρα γεωπολιτικά κίνητρα: η Κίνα είναι ο ανεπίσημος βασικός στόχος.

Σύμφωνα με πηγές που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις στη Στοκχόλμη, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ ζήτησε από τον Κινέζο αξιωματούχο Χε Λιφένγκ να σταματήσει το Πεκίνο να στηρίζει οικονομικά τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία. Το μήνυμα ήταν σαφές: ένα μεγάλο εμπορικό deal και πιθανή αποκλιμάκωση των δασμών θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο αν η Κίνα κόψει τους δεσμούς με τη Ρωσία.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η κυβέρνηση Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι εξετάζει την υποστήριξη νομοσχεδίου για «δευτερογενείς κυρώσεις» με δασμούς έως 500% σε χώρες που συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο – δηλαδή την Κίνα και την Ινδία.

Το χαρτί Νίξον με την Κίνα;

Ο Τραμπ δείχνει έτοιμος να παίξει ξανά το «χαρτί Νίξον» και να επιχειρήσει ένα ρήγμα στη συμμαχία Πεκίνου–Μόσχας. Ήδη έκανε κινήσεις καλής θέλησης: ήρε την απαγόρευση στην πώληση του εξελιγμένου τσιπ H20 της Nvidia στην Κίνα – βασικό αίτημα του Πεκίνου – και φέρεται να πίεσε τον πρόεδρο της Ταϊβάν να μην πραγματοποιήσει στάση στις ΗΠΑ κατά το ταξίδι του στη Λατινική Αμερική.

Όλα αυτά σηματοδοτούν έναν επικίνδυνο διπλωματικό χορό: θα προσφέρει ο Τραμπ παραχωρήσεις στην Ταϊβάν με αντάλλαγμα μια συμφωνία με την Κίνα;
Οι hawks στην Ουάσιγκτον ήδη αντιδρούν, προειδοποιώντας ότι οι παραχωρήσεις στο Πεκίνο θέτουν σε κίνδυνο την τεχνολογική υπεροχή και την ασφάλεια των ΗΠΑ. Πάντως, ο Τραμπ φαίνεται διατεθειμένος να ρισκάρει – γιατί πάνω απ’ όλα θέλει «τη μεγάλη συμφωνία».

Οι επιπτώσεις στις αγορές – σιωπηλή αναταραχή

Παρά την κλίμακα των δασμών, οι χρηματιστηριακές αγορές έμειναν σχετικά ψύχραιμες. Η Wall Street διορθώνει οριακά, το δολάριο ενισχύεται, και οι επενδυτές δείχνουν να έχουν «χωνέψει» τη νέα κανονικότητα.

Όμως οι επιχειρήσεις στις ΗΠΑ εκπέμπουν σήμα κινδύνου.

«Η θεσμοθέτηση των υψηλότερων δασμών από τη Μεγάλη Ύφεση και η αβεβαιότητα στις εμπορικές σχέσεις κάνουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις λιγότερο ανταγωνιστικές και τους καταναλωτές φτωχότερους», προειδοποίησε ο επικεφαλής του National Foreign Trade Council, Τζέικ Κόλβιν.

Η κρίσιμη φράση: οι δασμοί του Τραμπ δεν είναι προσωρινό μέτρο – είναι πλέον το νέο status quo.

Η Ευρώπη και οι «προνομιούχοι»

Κάποιες χώρες εξαιρούνται. Η Βρετανία και η ΕΕ υπέγραψαν νέες συμφωνίες και απέφυγαν τα χειρότερα. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα επίσης προστατεύονται προς το παρόν.

Αντίθετα, ο Καναδάς –παρά την ιστορική σχέση του με τις ΗΠΑ– μπήκε στο στόχαστρο. Ο πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ πλήρωσε την απόφασή του να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος με την οργή του Τραμπ και την αύξηση των δασμών στο 35%.

Το μεγάλο ερωτηματικό: ποια Αμερική διαμορφώνεται;

Πίσω από τη ρητορική περί «δίκαιου εμπορίου», αυτό που διακυβεύεται είναι η ίδια η μορφή της αμερικανικής οικονομίας.

Ο Τραμπ χρησιμοποιεί τους δασμούς ως μηχανισμό χρηματοδότησης των εσωτερικών φοροαπαλλαγών και ως μοχλό εξωτερικής πολιτικής. Το αποτέλεσμα: ένα μοντέλο που συγκεντρώνει εξουσία στο πρόσωπο του Προέδρου, μετατρέπει το εμπόριο σε γεωπολιτικό όπλο και αλλάζει ριζικά την παγκόσμια τάξη.

Η νέα εποχή έχει ξεκινήσει. Το ερώτημα είναι: ποιος θα προσαρμοστεί και ποιος θα πληρώσει το κόστος;

Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού • [email protected]