Καναδάς, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο ένωσαν τις δυνάμεις τους ανακοινώνοντας πως θα αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος, για να ασκήσουν πιέσεις στις ΗΠΑ ώστε να βρεθεί μια λύση οριστικό λύση στον αιματηρό πόλεμο στη Γάζα. Αλλά υπάρχει το ερώτημα εάν ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κάποιο μακροπρόθεσμο σχέδιο για το μέλλον του παλαιστινιακού θύλακα.
Τη μόνη ξεκάθαρη στάση των ΗΠΑ είχε αναλύσει τον Νοέμβριο του 2023, από το Τόκιο, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, επί θητείας Μπάιντεν, Άντονι Μπλίνκεν.
Αφού συναντήθηκε με την ηγεσία του Ισραήλ, έναν μήνα μετά την αιματηρή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο Μπλίνκεν, σε συνάντηση της G7, παρουσίασε σχέδιο για την επόμενη μέρα. Αυτό προέβλεπε:
- Να μην γίνει βίαιος εκτοπισμός των Παλαιστινίων.
- Να μην υπάρξει ισραηλινή επανακατάληψη της Γάζας μετά το τέλος του πολέμου.
- Καμία προσπάθεια αποκλεισμού ή πολιορκίας της Γάζας.
- Μια μελλοντική διακυβέρνηση που πρέπει να είναι υπό την ηγεσία των Παλαιστινίων, με τη συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής που υποστηρίζεται διεθνώς.
- Η Χαμάς να μην έχει κανέναν ρόλο.
Οι αρχές αυτές που έθεσε τότε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ είχαν την υποστήριξη των συμμάχων των ΗΠΑ στην Ευρώπη και κάποια αραβικά κράτη, ακόμη και αν το Ισραήλ διαφωνούσε σε πολλές από αυτές. Ωστόσο, λίγοι θυμούνται τις δηλώσεις του Μπλίνκεν, και ιδίως η κυβέρνηση του Τραμπ.
Το σχέδιο όμως του Μπλίνκεν συνεχίζουν να υποστηρίζουν πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, οι οποίοι βρέθηκαν στον ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα, σε διάσκεψη υπό την ηγεσία της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας, και ζήτησαν τη λύση των δύο κρατών.
Η διάσκεψη έγινε πρωτοσέλιδο καθώς η Γαλλία και στη συνέχεια το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύτηκαν να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Το απόγευμα της Τετάρτης, ο Καναδάς ακολούθησε το παράδειγμά τους.
Αλλά η κυβέρνηση Τραμπ χαρακτήρισε τη διάσκεψη αντι-ισραηλινή, μποϊκοτάροντάς την.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα συμμετάσχουν σε αυτή την προσβολή, αλλά θα συνεχίσουν να ηγούνται των πραγματικών προσπαθειών για τον τερματισμό των συγκρούσεων και την επίτευξη μιας μόνιμης ειρήνης», δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, σχολιάζοντας πως η διάσκεψη ήταν ένα «διαφημιστικό κόλπο».
Πλέον, υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους σχετικά με το μέλλον της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Αυτό εγείρει ένα ερώτημα: Έχει η κυβέρνηση Τραμπ πραγματικό όραμα για τη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας και τη μόνιμη ειρήνη;
Όπως αναφέρει το BBC, γίνεται όλο και πιο σαφές πως οι ΗΠΑ πλέον δεν έχουν σχέδιο, τουλάχιστον όχι δικό τους. Σε ερώτηση του βρετανικού δικτύου για το ποιο είναι το όραμα της αμερικανικής κυβέρνησης για τη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας, πέρα από την απαίτηση να μην συμπεριλαμβάνεται η Χαμάς η Τάμι Μπρους απάντησε:
«Oι χώρες, οι εταίροι μας στην περιοχή εργάζονται για την εφαρμογή “νέων ιδεών” που ζήτησε ο πρόεδρος». Σε ερώτηση τι αφορούν οι «νέες ιδέες», απάντησε «δεν θα σας πω ακριβώς σήμερα».
Αναζητείται πραγματική λύση και όχι «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής»
Τον Φεβρουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σχέδια να γίνει η κατάληψη της Γάζας από τις ΗΠΑ, ώστε να οικοδομήσουν την «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
Το σχέδιο προέβλεπε τον αναγκαστικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων από την περιοχή, τον οποίο οι ΗΠΑ και το Ισραήλ αργότερα αποκάλεσαν «εθελοντική» μετανάστευση. Η ιδέα όμως ήταν σαφώς ανέφικτη καθώς θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο.
Έκτοτε, το σχέδιο εγκαταλείφθηκε αργά και αθόρυβα. Ερωτηθείς την Τρίτη σχετικά με το σχέδιό του για τη μετακίνηση των Παλαιστινίων, ο Τραμπ το περιέγραψε ως «μια ιδέα που πραγματικά αγκαλιάστηκε από πολλούς ανθρώπους, αλλά σε κάποιους δεν άρεσε». Η αναφορά αυτή του Τραμπ προφανώς ήταν στις αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, που το απέρριψαν.
Η αμερικανική κυβέρνηση πλέον αναφέρεται στα άμεσα ζητήματα που είναι η απελευθέρωση των ομήρων και η επίτευξη εκεχειρίας, αλλά και εκεί φαίνεται πως έχει τη στάση που έχει η ισραηλινή κυβέρνηση.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου απορρίπτει οποιαδήποτε εμπλοκή της Παλαιστινιακής Αρχής στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας, όπου οι δυνάμεις του ελέγχουν τώρα περίπου τα δύο τρίτα της περιοχής, ενώ η ακροδεξιά πτέρυγα της ισραηλινής κυβέρνησης απαιτεί μόνιμη στρατιωτική κατοχή, την εκδίωξη των Παλαιστινίων και την οικοδόμηση εβραϊκών οικισμών.
Παράλληλα, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ έχουν επιχειρήσει να πάρουν τον έλεγχο του εφοδιασμού των Παλαιστινίων με τρόφιμα, εντός στρατιωτικοποιημένων ζωνών, ενώ το Ισραήλ εξοπλίζει Παλαιστίνιους πολιτοφύλακες που ανταγωνίζονται τη Χαμάς, αναφέρει το BBC.
Την ίδια ώρα, η πείνα και οι ασθένειες θερίζουν τους κατοίκους της Γάζας, με το Ισραήλ να κατηγορεί τη Χαμάς και τον ΟΗΕ. Μετά από πιέσεις, το Ισραήλ ανέφερε πως θα διευκολύνει την παροχή περισσότερης βοήθειας.
Και η διεθνής κοινότητα και πολλά ευρωπαϊκά έθνη παρακολουθούν την κατάσταση στον παλαιστινιακό θύλακα με ανησυχία.
Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι ανέφερε στο BBC πως «είδαμε τις πιο φρικτές σκηνές. Η παγκόσμια κοινότητα είναι βαθιά προσβεβλημένη από τα παιδιά που πυροβολούνται και σκοτώνονται ενώ απλώνουν το χέρι τους για βοήθεια».
Η πείνα φαίνεται να είναι ένα σημείο καμπής για τις ευρωπαϊκές χώρες – ένα ηθικό κίνητρο που οδηγεί στο να αλλάξουν τη διπλωματία τους.
Οι εσωτερικές πιέσεις στη Βρετανία και τη Γαλλία αυξήθηκαν για να αναγνωριστεί παλαιστινιακό κράτος υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Χωρίς όμως ένα ξεκάθαρο, διεθνώς υποστηριζόμενο σχέδιο για τη μελλοντική διακυβέρνηση, η Γάζα αντιμετωπίζει το χάος.
Και ο Μπλίνκεν γνώριζε αυτόν τον κίνδυνο από όταν ξεκίνησε ο πόλεμος και πηγαινοερχόταν μεταξύ των αραβικών κρατών προσπαθώντας να τα πείσει να υπογράψουν σχέδιο για ειρήνη.
Παρενέβη επίσης σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις, αναγκάζοντας το Ισραήλ να επιτρέψει περισσότερη βοήθεια στη Γάζα, χρησιμοποιώντας δύο φορές την απειλή περιορισμού των αμερικανικών όπλων για να τους πείσει.
Από την κυβέρνηση Τραμπ ωστόσο δεν υπήρξε καμία τέτοια πίεση, αντιθέτως επιτάχυνε την παροχή όπλων στο Ισραήλ από τον Ιανουάριο.
Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα στρατηγικό κενό όσον αφορά το μακροπρόθεσμο σχέδιο για το μέλλον της Γάζας. Και οι Ευρωπαίοι, σε συνεργασία με τις αραβικές χώρες του Κόλπου, προσπαθούν να το καλύψουν.
Αυτή την εβδομάδα ζήτησαν επείγουσα παρέμβαση για παροχή βοήθειας στους κατοίκους, υποστηρίζοντας την Παλαιστινιακή Αρχή και αναζωογόνηση των εργασιών για μια λύση δύο κρατών – ακόμη και χωρίς την υπογραφή των ΗΠΑ.
Η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, που υποστηρίζεται από τις αραβικές χώρες, είναι ένας μοχλός για να πείσουν τον Τραμπ να επιστρέψει σε μια διπλωματική λύση. Αλλά δεν έχουν πολλές πιθανότητες να επιτύχουν τους στόχους τους στη διάσκεψη του Σεπτεμβρίου.
