Ανάρτηση για την επικείμενη ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό SAFE της ΕΕ έκανε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης τονίζοντας πως «η άμυνα και η ασφάλεια της πατρίδας είναι εθνική υπόθεση».
«Για τον λόγο αυτό, η κυβέρνησή μας συνεχίζει να ενισχύει την αποτρεπτική ισχύ και την επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων με σχέδιο, σοβαρότητα και στρατηγική ευθύνη», επισημαίνει ο πρωθυπουργός και τονίζει:
«Αξιοποιούμε στο έπακρο τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά εργαλεία στήριξης –εργαλεία για τη διαμόρφωση των οποίων πρωταγωνιστήσαμε. Όπως για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για την ενίσχυση της άμυνας, η οποία μας διασφαλίζει δημοσιονομικό χώρο που θα αξιοποιηθεί πλήρως για την υλοποίηση του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικών Εξοπλισμών.
Η πατρίδα μας, στο πλαίσιο του προγράμματος ReARM Europe, θα συμμετάσχει στον νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE της ΕΕ. Αύριο καταθέτουμε επισήμως την πρότασή μας για ένταξη στον μηχανισμό SAFE, διεκδικώντας χαμηλότοκα δάνεια ύψους τουλάχιστον 1,2 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της εθνικής μας άμυνας και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Η ένταξή μας στον SAFE ενισχύει έναν ήδη δυναμικό σχεδιασμό στο πλαίσιο του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ), το οποίο ενώ είχε ήδη διαμορφωθεί στα 28,8 δισ. ευρώ, πλέον αυξάνεται στα 30 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-2036. Η επέκταση του εξοπλιστικού προγράμματος ενισχύει την ελληνική αμυντική και τεχνολογική βιομηχανία, δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες για επενδύσεις, παραγωγικές συνεργασίες και νέες θέσεις εργασίας, αυξάνει την προστιθέμενη εγχώρια αξία και οδηγεί σε μεγαλύτερη εθνική αυτονομία.
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Αυτή είναι μόνο η αρχή. Η θέση μου παραμένει ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει άλμα πιο φιλόδοξο και πιο γρήγορο από τη φθορά. Και ότι πρέπει να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων για κρίσιμα στρατηγικά έργα κοινής ωφέλειας, όπως η ανάπτυξη μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας».
«Επενδύουμε στην εθνική άμυνα, γιατί επενδύουμε στην ασφάλεια, τη σταθερότητα και το μέλλον της πατρίδας μας. Και σε μια στρατηγικά αυτόνομη και γεωπολιτικά ώριμη Ευρώπη», καταλήγει ο πρωθυπουργός.
Τι είναι το πρόγραμμα SAFE
Το SAFE είναι ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ που θα στηρίξει εκείνα τα κράτη-μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην αμυντική βιομηχανική παραγωγή μέσω κοινών προμηθειών, εστιάζοντας σε δυνατότητες προτεραιότητας.
Η SAFE θα χρηματοδοτήσει επείγουσες και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση (EDTIB). Στόχος είναι να ενισχυθεί η παραγωγική ικανότητα, να διασφαλιστεί ότι ο αμυντικός εξοπλισμός είναι διαθέσιμος όταν χρειάζεται και να αντιμετωπιστούν τα υφιστάμενα κενά ικανότητας – εν τέλει ενισχύοντας τη συνολική αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ.
Επιπλέον, το SAFE θα επιτρέψει στην ΕΕ να υποστηρίξει περαιτέρω την Ουκρανία συνδέοντας εξαρχής την αμυντική της βιομηχανία με το μέσο.
Μέσω του SAFE, η ΕΕ θα παράσχει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ που θα εκταμιευθούν στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος και βάσει εθνικών σχεδίων. Οι εκταμιεύσεις θα λάβουν τη μορφή δανείων μακράς διάρκειας σε ανταγωνιστικές τιμές, τα οποία θα αποπληρωθούν από τα δικαιούχα κράτη μέλη.
Για να εξασφαλιστούν οικονομίες κλίμακας και διαλειτουργικότητας και να μειωθεί ο πιθανός κατακερματισμός του EDTIB, τα δικαιούχα κράτη μέλη θα πρέπει να προβούν, κατ’ αρχήν, σε κοινές προμήθειες στις οποίες θα συμμετέχουν τουλάχιστον δύο συμμετέχουσες χώρες για να πληρούν τις προϋποθέσεις για τα δάνεια.
Ως απάντηση στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση και την επείγουσα ανάγκη για μαζικές επενδύσεις σε αμυντικό εξοπλισμό, το SAFE θα επιτρέψει επίσης προμήθειες που αφορούν μόνο ένα κράτος μέλος για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Το SAFE ανοίγει kai νέο κεφάλαιο στη συνεργασία με τρίτες χώρες. Η Ουκρανία και οι χώρες Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου – Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΟΧ-ΕΖΕΣ) θα αντιμετωπίζονται με τους ίδιους όρους με τα κράτη-μέλη. Όχι μόνο θα μπορούν να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες, αλλά θα μπορούν επίσης να αγοράζουν από τις βιομηχανίες τους.
Το SAFE θα επιτρέψει επίσης στις υπό ένταξη χώρες, στις υποψήφιες χώρες, στις πιθανές υποψήφιες χώρες και στις χώρες που έχουν υπογράψει εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες.
Επιπλέον, το SAFE προσφέρει τη δυνατότητα σύναψης πρόσθετης διμερούς ή πολυμερούς συμφωνίας με αυτά τα τρίτα κράτη, βάσει της οποίας θα μπορούσαν να ανοίξουν οι όροι επιλεξιμότητας.
Οι επιλέξιμες δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται μέσω του SAFE θα σχετίζονται με τον πρώτο κατάλογο τομέων προτεραιότητας που προσδιορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου 2025 και θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες αμυντικών προϊόντων:
- πυρομαχικά και πυραύλους, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων κρούσης βαθιάς ακρίβειας, τις δυνατότητες επίγειας μάχης και τα συστήματα υποστήριξής τους, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού στρατιωτών και των όπλων πεζικού, προστασία υποδομής ζωτικής σημασίας, στρατιωτική κινητικότητα
- συστήματα εναέριας και πυραυλικής άμυνας, θαλάσσιες επιφανειακές και υποβρύχιες δυνατότητες, drones και συστήματα anti-drone, στρατηγικές δυνατότητες όπως ενδεικτικά η στρατηγική αερομεταφορά, ο ανεφοδιασμός αέρα-αέρος και τα συστήματα C4ISTAR, καθώς και διαστημικά μέσα και υπηρεσίες, προστασία διαστημικών περιουσιακών στοιχείων, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.
Τα αμυντικά προϊόντα που ανήκουν στην κατηγορία 2 θα υπόκεινται σε αυστηρότερους όρους επιλεξιμότητας, που απαιτούν από τους ανάδοχους να έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν για τον ορισμό, την προσαρμογή και την εξέλιξη του σχεδιασμού του αμυντικού προϊόντος που προμηθεύεται.
Και για τις δύο κατηγορίες προϊόντων, οι συμβάσεις προμηθειών θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι το κόστος των εξαρτημάτων προέλευσης εκτός της ΕΕ, των κρατών ΕΟΧ-ΕΖΕΣ και της Ουκρανίας δεν υπερβαίνει το 35% του εκτιμώμενου κόστους των εξαρτημάτων του τελικού προϊόντος.
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω και να εμβαθύνει τη διατλαντική συνεργασία και δέσμευση για την ασφάλεια και την άμυνα, καθώς και τη συμπληρωματικότητα με το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, η SAFE θα προσπαθήσει να ενισχύσει τη διαλειτουργικότητα, να συνεχίσει τη βιομηχανική συνεργασία και να εξασφαλίσει αμοιβαία πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής με αξιόπιστους εταίρους.
