«Στην πορεία, κάθε σπίθα μπορεί να πυροδοτήσει την  πυριτιδαποθήκη και να εξαπολύσει μια κρίση που θα μπορούσε να εξαπλωθεί στην χρηματιστηριακή αγορά», τονίζουν παράγοντες της αγοράς στη Ναυτεμπορική.

Το παγκόσμιο χρέος ξεπέρασε τα 325 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του χρόνου από 90 τρις το 2000.

Σε 36,6 τρισεκατομμύρια δολάρια έχει εκτοξευτεί σήμερα το αμερικανικό δημόσιο χρέος, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ. Μέσα σε λίγο περισσότερο από 10 χρόνια, το χρέος των ΗΠΑ έχει διπλασιαστεί, καθώς το 2015 ήταν μόλις 18,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Φέτος, η αμερικανική κυβέρνηση αναμένεται να καταβάλει 794 δισεκατομμύρια δολάρια στους πιστωτές της. Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, οι πληρωμές τόκων θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το όριο του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Με το «Μεγάλο Ομορφο Νομοσχέδιο» του προέδρου Τραμπ άλλωστε, το χρέος θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια επιπλέον, έως το 2034, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου

Στη Γαλλία, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στις αρχές του 2025, ξεπερνώντας τα 3,35 τρισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου ή στο 114% του ΑΕΠ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία την Πέμπτη. Η Γαλλία έχει πλέον το τρίτο υψηλότερο χρέος στην ΕΕ μετά την Ελλάδα και την Ιταλία. Το τρέχον επίπεδο χρέους είναι διπλάσιο από αυτό που ήταν το 1995, όταν ανερχόταν στο 57,8% του ΑΕΠ.

Στην Ιαπωνία, το δημόσιο χρέος αντιπροσωπεύει σήμερα το 216,2% του  ΑΕΠ της χώρας . Αν και έχει μειωθεί από το ιστορικό υψηλό του 225,8% τον Μάρτιο του 2021, αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν στο 170% το 2007 και μόλις 55,9% του ΑΕΠ, το 1994..

Χειρότερα από την εποχή της Lehman Brothers

Η κρίση χρέους είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες, μεγάλες δυτικές οικονομίες. « Ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ ορισμένων από τις χώρες της G7 αντικατοπτρίζουν μια πολύ χειρότερη δημοσιονομική κατάσταση από ό,τι πριν από την πτώχευση της Lehman Brothers», τονίζουν παράγοντες της αγοράς.

Αρκετοί οίκοι αξιολόγησης έχουν άλλωστε μειώσει τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις που δίνουν στα ομόλογα ισχυρών χωρών, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που, πριν από όχι και τόσο πολλά χρόνια, φαινόταν αδιανόητο.

«Αυτή τη στιγμή, το 10ετές αμερικανικό ομόλογο διαπραγματεύεται σε επίπεδα παρόμοια με αυτά που παρατηρήθηκαν τον Ιούνιο του 2008 , λίγους μήνες πριν από την πτώχευση της Lehman», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

Ο Φρανσουά Ριμό,ανώτερος στρατηγικός αναλυτής στην Crédit Mutuel Asset Management, δεν αποκλείει την πιθανότητα μιας οικονομικής κρίσης λόγω του υψηλού επιπέδου χρέους στο οποίο έχει φτάσει η οικονομία των ΗΠΑ. « Είναι πιθανή μια οικονομική κρίση; Όλα είναι πιθανά και μια έκδοση 30ετούς ομολόγου με πολύ χαμηλό λόγο προσφοράς προς κάλυψη, θα μπορούσε να προκαλέσει έναν ορισμένο πανικό», εξηγεί ο  Γάλλος οικονομολόγος.

Οι αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των ασφαλίστρων στις ανεπτυγμένες αγορές, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες», αναφέρει η Wellington Management. Οι ειδικοί της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων επιβεβαιώνουν ότι «σε αυτό το πλαίσιο, είναι τα ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας και όχι οι χρηματιστηριακές αγορές, που έχουν επιβάλει δημοσιονομική πειθαρχία, αναγκάζοντας τους υπεύθυνους χάραξης οικονομικής πολιτικής να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους.

Η Ευρώπη ανησυχεί

Η Γαλλία βρίσκεται σε μια πολύ παρόμοια κατάσταση και οι τελευταίες προσπάθειες της κυβέρνησης του Φρανσουα Μπαϊρού, που επιβάλει μέτρα λιτότητας 44 δισεκατομμυρίων ευρώ για να μειώσει το έλλειμμα, δεν φαίνεται να καρποφορούν, λόγω της αντίδρασης των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Η Γαλλία δεν είναι η μόνη που βρίσκεται πάνω σε ένα βουνό χρέους. Από το 2007 το δημόσιο χρέος της  Ελλάδας αυξήθηκε από το 105% , εκτοξεύτηκε στο 180% στα χρόνια των μνημονίων, για να υποχωρήσει  στο σημερινό 153%. Η Ιταλία από το 104% πριν περίπου 20 χρόνια, είναι σήμερα  στο 134%, ο Καναδάς από το 76% σε σχεδόν 100%, η Πορτογαλία από το 73% στο 95%, η Ισπανία από το 40% στο 101,4%… και η λίστα συνεχίζεται με παρόμοιες αυξήσεις.

Από ολόκληρη τη λίστα, μόνο μία έχει βελτιώσει τον δείκτη χρέους της στα 18 χρόνια από την τελευταία οικονομική κρίση: Η Γερμανία, που εισήλθε στην κρίση με δείκτη χρέους 66,4% και στο τέλος του 2024 παρέμεινε στο 62,5%. Η κορυφαία οικονομία της Ευρώπης υπήρξε υπόδειγμα δημοσιονομικής ευθύνης τα τελευταία χρόνια. Αλλά πλέον- με την άρση του «φρένου χρέους και εγκρίνοντας επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ σε υποδομές και άμυνα- αναμένεται να επιδεινωθεί η υπερχρέωση της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Κίνδυνος για ντόμινο

Οι μεγάλες δυτικές οικονομίες μοιράζονται πλέον μια αδυναμία που έχει θέσει πολλούς επενδυτές σε κίνδυνο και θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική κρίση εάν η κατάσταση δεν ελεγχθεί . «Αν προκύψουν εντάσεις στην αγορά για οποιαδήποτε από αυτές τις χώρες, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση, σαν ντόμινο», προειδοποιούν παράγοντες της αγοράς.

«Ο κόσμοςέχει εμπλακεί εδώ και καιρό σε έναν μεγάλο, νέο πόλεμο», λέει ο Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής  του Bridgewater-του μεγαλύτερου hedge fund στον κόσμο, σε συνέντευξή του στην Handelsblatt.

Ο εξέχων επενδυτής που σπάνια εμπλέκεται σε πολιτικές συζητήσεις, όχι μόνο προειδοποιεί για την επικείμενη κρίση χρέους των ΗΠΑ, αλλά βλέπει και την Ευρώπη ως ηττημένη στην μεταβαλλόμενη παγκόσμια τάξη.. «Υπάρχουν σημάδια που μοιάζουν με εμφύλιο πόλεμο στις ΗΠΑ και την Ευρώπη», προειδοποιεί ο  Ντάλιο  και προσθέτει:  « Ο κόσμος είναι στην αυγή μιας νέας παγκόσμιας τάξης που διέπεται από τον «νόμο της ζούγκλας».

Πηγή: Ναυτεμπορική, Μιχάλης Ψύλος • [email protected]