«Επιδιώκουμε επιτυχή διευθέτηση του Κυπριακού, γνωρίζοντας ότι θα είναι πολύ επωφελές όχι μόνο για την Κύπρο, όχι μόνο για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη», δήλωσε ο Γιόζεφ Σίκελα, Επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην κατακλείδα της συζήτησης αργά το βράδυ της Τετάρτης, στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, με Ευρωβουλευτές που τοποθετήθηκαν να κάνουν λόγο για ατιμωρησία της Τουρκίας και ανάγκη λήψης μέτρων και πίεσης και για μια Κύπρο που βρίσκεται μπροστά στον εφιάλτη της διχοτόμησης.
Η συζήτηση, η οποία τέθηκε στην ατζέντα της τελευταίας Ολομέλειας του σώματος για φέτος, με εισήγηση των Κυπρίων Ευρωβουλευτών, έπειτα από πρωτοβουλία του Ευρωβουλευτή του ΕΛΑΜ και της ομάδας των Συντηρητικών, Γεάδη Γεάδη, είχε θέμα «51 έτη από την τουρκική εισβολή στη Δημοκρατία της Κύπρου: καταδίκη της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής και στήριξη της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για μια ολοκληρωμένη λύση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τις αποφάσεις του ΣΑΗΕ, τις αρχές και το κεκτημένο της ΕΕ».
Εισηγητικά κατά τη συζήτηση, Επίτροπος Σίκελα διαβεβαίωσε για τη δέσμευση της ΕΕ για μία συνολική λύση του Kυπριακού, «στο πλαίσιο των ΗΕ και σύμφωνα και με το διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς επίσης και στη βάση των αρχών που αποτελούν θεμέλιο της ΕΕ».
Υπενθύμισε, ακολούθως, τις αποφάσεις των ηγετών της ΕΕ στο Συμβούλιο, τον Απρίλιο του 2024, σημειώνοντας ότι αυτές υπογράμμισαν την σημασία του ζητήματος σε σχέση και με τις σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία, καθώς και τη βαρύνουσα σημασία του Κυπριακού στις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.
Ο κ. Σίκελα εξέφρασε την ελπίδα ότι η πολυμερής συνάντηση του Ιουλίου θα έχει θετικά αποτελέσματα, ενώ διαβεβαίωσε ότι η ΕΕ εξακολουθεί να προτίθεται να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που έχει. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στον διορισμό του Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου από την ΕΕ για την Κύπρο, υπογραμμίζοντας ότι αυτός αναφέρεται απευθείας στην Πρόεδρο της Κομισιόν. «Αυτό υπογραμμίζει το βάρος που δίνει ή Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο θέμα της επανένωσης της Κύπρου», σημείωσε.
Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, αναφέροντας παράλληλα και μέτρα τα οποία εφαρμόζει η Κομισιόν για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, μέσω του προγράμματος βοήθειας της ΕΕ, ώστε να συμβάλει στην προετοιμασία του εδάφους για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ιδιαίτερα σημαντικό, είπε επίσης, είναι να λυθεί το θέμα του εποικισμού, σημειώνοντας ότι αυτό είναι ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα.
Κλείνοντας αργότερα τη συζήτηση, αφού διαβεβαίωσε ότι έχουν σημειωθεί οι παρατηρήσεις των Ευρωβουλευτών που μίλησαν, ο Επίτροπος επανέλαβε την ανάγκη «να παραμείνουμε πιστοί στις ευρωπαϊκές αξίες, στην ειρηνική συνύπαρξη, στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου».
«Επιδιώκουμε επιτυχή διευθέτηση του Κυπριακού, γνωρίζοντας ότι θα είναι πολύ επωφελές όχι μόνο για την Κύπρο, όχι μόνο για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «η επιτυχής επανένωση με την ενσωμάτωση όλων των Κυπρίων με μία διαδικασία της οποίας θα ηγούνται τα ΗΕ, θα αποτελέσει δίδαγμα και για άλλα μέρη του κόσμου».
Στο πλαίσιο της συζήτησης, έγινε ένας κύκλος τοποθετήσεων με έναν εκπρόσωπο από κάθε πολιτική ομάδα του ΕΚ, μεταξύ των οποίων και Ευρωβουλευτές Κύπρου και Ελλάδας.
Ο Λουκάς Φουρλάς, εκ μέρους ΔΗΣΥ-ΕΛΚ, ανέφερε ότι για 51 χρόνια η τουρκική εισβολή στην Κύπρο μένει ατιμώρητη, όπως και ο εποικισμός, οι βιασμοί από τον τουρκικό στρατό, οι εκτελέσεις, ο εκτοπισμός. «Ο κατάλογος των εγκλημάτων της Τουρκίας έναντι της χώρας μου είναι τεράστιος και δεν τελειώνει. Αυτό που τελειώνει είναι η υπομονή και η ανοχή μας. Διότι αυτό που συμβαίνει είναι συνενοχή», είπε.
«Φαίνεται ότι η Κύπρος, στα μάτια κάποιων, είναι λιγότερη Ευρώπη για την Ένωση των 27 από την Ουκρανία», συνέχισε, προσθέτοντας ότι δεν αρκούν πια οι φραστικές καταδίκες. Επεσήμανε, όμως, ότι αντί η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς να υπόκεινται σε κυρώσεις, απαιτούν και να κερδίζουν ευρωπαϊκούς πόντους. «Η Ευρώπη οφείλει να αντιδράσει, έστω τώρα», κατέληξε.
Ο Κώστας Μαυρίδης, εκ μέρους του ΔΗΚΟ και της ομάδας Σοσιαλδημοκρατών, είπε ότι 51 χρόνια μετά την βάρβαρη τουρκική εισβολή και με τη συνεχιζόμενη κατοχή, «τα θεμελιώδη δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών της Κύπρου παραβιάζονται κατάφωρα μέχρι σήμερα από την Τουρκία».
Πρόσθεσε ότι «αυτή η συζήτηση γίνεται γιατί το κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα αφού συνεχίζεται η παράνομη κατοχή εδάφους της ΕΕ, του ενός τρίτου της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία καθώς εγκλήματα συμβαίνουν σήμερα σε ευρωπαϊκό έδαφος και παραθέτω δύο».
Αναφέρθηκε, ακολούθως, σε δύο σοβαρές προεκτάσεις της κατοχής, τον «σφετερισμό ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα με ξέπλυμα παράνομου χρήματος» κα τον «παράνομο εποικισμό, με μεταφορά εποίκων και στρατού από την Τουρκία και δημιουργία υποδομών».
Υπογράμμισε, δε, ότι «τα στοιχεία του κατοχικού καθεστώτος αποκαλύπτουν ότι δεν υπάρχει Τουρκοκύπριος ηγέτης αλλά εγκάθετος της Τουρκίας και των εποίκων». Σημείωσε, ακόμα, ότι οι καταδικαστικές δηλώσεις δεν αρκούν και ότι χρειάζονται μέτρα εις βάρος του κατακτητή, όπως στην Ουκρανία όπου η ΕΕ προασπίστηκε το Διεθνές Δίκαιο, όπως είπε. «Αυτή η ΕΕ παραμένει η μοναδική προοπτική για σωστή λύση που θα εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας», κατέληξε.
Ο Γεάδης Γεάδη, Ευρωβουλευτής του ΕΛΑΜ και της ομάδας Συντηρητικών, είπε ότι μεταξύ των εγκλημάτων της τουρκικής εισβολής περιλαμβάνονται εθνοκάθαρση, ανθρωποκτονίες, βίαιη εκδίωξη πληθυσμού, αγνοούμενοι, αιχμάλωτοι πολέμου, εγκλωβισμένοι, εποικισμός, σφετερισμοί, βασανιστήρια, βιασμοί, βεβήλωση θρησκευτικής κληρονομιάς.
Συνέχισε λέγοντας ότι, ενώ αυτά έχουν συμβεί σε ένα ευρωπαϊκό κράτος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πράττει το αυτονόητο, δηλαδή «ένα ισχυρό ψήφισμα καταδίκης της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής», αλλά «περιορίζεται σε ένα γύρο ομιλιών, λες και τελούμε κάποιο φιλολογικό μνημόσυνο».
«Δεν μιλούμε για χαμένη Πατρίδα, αλλά για αλύτρωτη, που περιμένει καρτερικά απελευθέρωση», σημείωσε, εκφράζοντας λύπη επειδή «υπονομεύθηκε» το ψήφισμα κατά της Τουρκίας, και κάνοντας λόγο για κάποιους που «δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων».
Η Ευρωβουλευτής Αφροδίτη Λατινοπούλου, εκ μέρους της ομάδας Πατριώτες για την Ευρώπη, είπε ότι η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί την Ελλάδα και την Κύπρο και να «εκβιάζει την Ευρώπη με λαθρομετανάστες και πολεμικές απειλές».
Κατηγόρησε επίσης την ΕΕ ότι συνομιλεί με τους σφαγείς και ότι τους δίνει λεφτά, όπλα, ενεργειακές συμφωνίες. Στο πλαίσιο αυτό απαίτησε κυρώσεις, εμπάργκο όπλων, πάγωμα ενταξιακών διαδικασιών της Τουρκίας στην ΕΕ και καμία συμμετοχή σε ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα. «Δεν θα κάνουμε τον βιαστή της Κύπρου ισότιμο συνομιλητή», σημείωσε. «Η Κύπρος δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Είναι ελληνικός ιερός τόπος», κατέληξε.
Ο Γιώργος Γεωργίου, Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ και της ομάδας Αριστεράς, ανέφερε ότι πριν 51 χρόνια σημειώθηκε «ένα φασιστικό πραξικόπημα και μια εισβολή από την Τουρκία, όλα μεθοδευμένα από το ΝΑΤΟ» και ότι σήμερα «η εφιαλτική διχοτόμηση είναι μπροστά μας», με τον Ερντογάν με τον Τατάρ να ζητούν ξεχωριστό κράτος στο βορρά.
«Το ΝΑΤΟ και οι Αμερικάνοι κλείνουν τα μάτια μπροστά στη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, για να κρατήσουν στην αγκαλιά τους την Τουρκία», σημείωσε, προσθέτοντας ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση χαϊδεύει τον Ερτογάν» και «ανακηρύσσει την Τουρκία ως στρατηγικό εταίρο, έτοιμη να της προσφέρει γη και ύδωρ», ενώ «εσχάτως την κατέστησε εγγυητή της ευρωπαϊκής ασφάλειας».
Επεσήμανε ότι η Ευρώπη αν θέλει, μπορεί στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, να βοηθήσει, «για άρση του αδιεξόδου, επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, για μια λύση ΔΔΟ με πολιτική ισότητα στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου».
Ο Κάι Τέγκετχοφ, εκ μέρους των Πρασίνων, έκανε λόγο για τραυματική εμπειρία για την Κύπρο, όπου για μισό αιώνα το νησί και ο λαός παραμένουν χωρισμένοι, επισημαίνοντας ότι μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα είναι χωρισμένη στη μέση.
«Αλλά η βαθύτερη τραγωδία είναι ότι πολλές γενιές Κυπρίων έχουν προδοθεί από τους ηγέτες, από πολιτικούς που προτίμησαν τον εθνικισμό παρά τον σεβασμό», σημείωσε, εκφράζοντας λύπη για όσους θεωρούν το status quo αποδεκτό.
«Η Ευρώπη δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο, εάν ανέχεται τις παραβιάσεις στην Κύπρο», συνέχισε. «Εάν θέλουμε ειρήνη, δικαιοσύνη και ευρωπαϊκή ενότητα πρέπει να δράσουμε καθαρά γρήγορα και με πολιτική βούληση», πρόσθεσε, λέγοντας η προσπάθεια λύσης θα πρέπει να είναι στη βάση των κεκτημένων του 2017.
Μαρκ Γιόνγκεν, εκ μέρους της ομάδας Ευρώπη των κυρίαρχων εθνών, είπε ότι σε τόσο μακροχρόνιες διενέξεις υπάρχει δυσπιστία και τραύμα και στις δύο πλευρές. «Όποιος είδε τη ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Φειδία Παναγιώτου, συναδέλφου μας, με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, βλέπει ότι δεν υπάρχει απλή λύση, αλλά υπάρχει λύση», σημείωσε, προσθέτοντας ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα αποφασίσουν την λύση, είτε ομοσπονδία, είτε μία χώρα ενιαία.
Πρόσθεσε, όμως, ότι «από την ΕΕ πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη υποστήριξη και μεγαλύτερη πίεση στην Τουρκία, πόσο μάλλον που μεγάλο κομμάτι σε παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη περνάει από την Κύπρο, από το βορρά προς το νότο». Πρόσθεσε, δε, ότι πρέπει να σταματήσουν οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ και να σταματήσουν τα δισεκατομμύρια που καταβάλλονται στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό.
