Οριακή αναθεώρηση προς τα κάτω στον ρυθμό ανάπτυξης για το 2025 καταγράφει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), με την πρόβλεψη να διαμορφώνεται στο 3,1% από 3,2% τον Μάρτιο, ενώ σημαντικά μειωμένη είναι η εκτίμηση για τον πληθωρισμό, που περιορίζεται στο 1,5% από 2,1%.
Η ΚΤΚ στην ανακοίνωσή της, η οποία δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, σημειώνει επίσης ότι οι προβλέψεις του βασικού σεναρίου ολοκληρώθηκαν πριν τις πρόσφατες συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνουν σχετικές οικονομικές επιπτώσεις.
Συγκεκριμένα, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2025 αναμένεται να ανέλθει στο 3,1%, σε σχέση με 3,4% το 2024, ενώ την περίοδο 2026-27 αναμένεται μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 3% ετησίως.
Σύμφωνα με την Κεντρική, η προβλεπόμενη πορεία του ΑΕΠ οφείλεται, ως επί το πλείστον, στη αναμενόμενη περαιτέρω άνοδο της εγχώριας ζήτησης καθ’ όλη την περίοδο του ορίζοντα προβλέψεων, και σε σχετικά μικρότερο βαθμό στην αναμενόμενη πορεία της εξωτερικής ζήτησης για την περίοδο 2026-27, η οποία έχει επηρεαστεί αρνητικά λόγω της εξαιρετικής αβεβαιότητας στο διεθνές γεωπολιτικό και εμπορικό περιβάλλον.
Την εγχώρια ζήτηση αναμένεται να στηρίξει η άνοδος στην ιδιωτική κατανάλωση λόγω της αύξησης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και της ανθεκτικότητας που συνεχίζει να καταγράφει η αγορά εργασίας.
H ιδιωτική κατανάλωση, παρά την αναμενόμενη ομαλοποίηση στο ρυθμό αύξησής της τα επόμενα έτη, προβλέπεται να παραμείνει σημαντικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης.
Επίσης, σημαντική συνεισφορά στην εγχώρια ζήτηση αναμένεται από τις υπό εξέλιξη μεγάλες μη οικιστικές ιδιωτικές επενδύσεις, τα έργα υποδομής για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ο οποιοσδήποτε εναπομείναντας αρνητικός αντίκτυπος στην εγχώρια ζήτηση λόγω των προηγούμενων αυξήσεων των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ αναμένεται να απαλειφθεί πλήρως μέχρι το τέλος του 2025.
Παρά τις συνεχείς αλλαγές στη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ και τη συνεπακόλουθη αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο, δεν αναμένεται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος στις επενδύσεις ή στην ιδιωτική κατανάλωση, λόγω του αρκετά περιορισμένου εμπορίου αγαθών της κυπριακής οικονομίας με τις ΗΠΑ.
Σημειώνεται ότι «ο όποιος οικονομικός αντίκτυπος θα είναι έμμεσος μέσω της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος και την εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας από την εξωτερική ζήτηση για παροχή υπηρεσιών».
Σε ό,τι αφορά τις καθαρές εξαγωγές, σημαντική συνεισφορά προβλέπεται από τον τομέα της τεχνολογίας και των αυξημένων συναφών εξαγωγών υπηρεσιών για τη χρήση διανοητικής ιδιοκτησίας (intellectual property).
Σε μικρότερο βαθμό, προστίθεται, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να στηριχθούν από την αύξηση του κύκλου εργασιών των χρηματοπιστωτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών που οφείλεται εν μέρει στη διαποικίληση των σχετικών εξαγωγικών αγορών καθώς και τον τομέα της ναυτιλίας, που συνεχίζει να συνεισφέρει θετικά στην ανάπτυξη.
Επιπρόσθετα, οι καθαρές εξαγωγές στηρίζονται από τη θετική πορεία του τουρισμού, με ιδιαίτερα σημαντική άνοδο στις εισροές Ισραηλινών τουριστών κατά τους πρώτους μήνες του 2025 παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, και λόγω και της συνεχιζόμενης διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος προς αγορές με υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη.
Σημειώνεται ότι το πρόσφατο κλείσιμο του εναέριου χώρου της Μέσης Ανατολής αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς τις προοπτικές του τουριστικού τομέα.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Μαρτίου 2025, καταγράφεται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε χρόνο την περίοδο 2025-26. Αυτή οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη ασθενέστερη πορεία της εξωτερικής ζήτησης λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας.
Ανθεκτική η αγορά εργασίας
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, «η αγορά εργασίας συνεχίζει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και να καταγράφει σημαντική ανθεκτικότητα».
Η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 4,7% του εργατικού δυναμικού το 2025, σε σχέση με 4,9% το 2024.
Αυτό, σημειώνεται, συνάδει με τη θετική πορεία που καταγράφεται στις Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες, και τη συνεχιζόμενη πτώση στους εγγεγραμμένους άνεργους. Σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ, η ανεργία αναμένεται να σταθεροποιηθεί γύρω στο 4,7% την περίοδο 2026-27, πλησιάζοντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Μαρτίου 2025, καταγράφεται οριακή προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα στο ποσοστό ανεργίας τα έτη 2026 και το 2027 λόγω της μικρής προς τα κάτω αναθεώρησης του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ συνεπεία του αρνητικότερου εξωτερικού περιβάλλοντος.
Μείωση πληθωρισμού λόγω τιμώ ενέργειας
Ο πληθωρισμός (στη βάση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να υποχωρήσει στο 1,5% το 2025 σε σύγκριση με 2,3% το 2024 και να ανέλθει στο 2% το 2026 και 2,4% το 2027. Πιο συγκεκριμένα, η σημαντική υποχώρηση του πληθωρισμού το 2025 σε σχέση με το 2024 αποδίδεται κυρίως στις καθοδικές πιέσεις στις τιμές της ενέργειας, που ίσχυαν πριν τις εχθροπραξίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Επιπρόσθετα, οφείλεται εν μέρει, και στον αντίκτυπο της ενιαίας νομισματικής πολιτικής η οποία συνεχίζει να επιδρά, αν και με σημαντικά ελαττωμένο βαθμό, κατασταλτικά στη ζήτηση το τρέχον έτος με χρονική υστέρηση (lagged effect).
Επιπλέον, οι πληθωριστικές επιδράσεις από τις αυξήσεις των μισθών αναμένεται να μετριαστούν, λόγω αναμενόμενων επιβραδυνομένων αυξήσεων τα έτη 2025-27 σε σχέση με το 2024. Η άνοδος του πληθωρισμού το 2026 και 2027 οφείλεται, κυρίως, στις αναμενόμενες ψηλότερες τιμές της ενέργειας και τιμές τροφίμων, και στην αναμενόμενη συνεχιζόμενη επιβράδυνση στις τιμές των υπηρεσιών.
Η επιβραδυνόμενη πορεία των τιμών υπηρεσιών αναμένεται λόγω συνεχιζόμενης επιβράδυνσης της εγχώριας ζήτησης και της υποχώρησης των μισθολογικών πιέσεων. Σημειώνεται η συνεισφορά στον πληθωρισμό της ενέργειας και στο συνολικό πληθωρισμό της εισαγωγής του φόρου άνθρακα σε σχέση με το διευρυμένο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (Emissions Trading System – ETS2) της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2027.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Μαρτίου 2025, η Κεντρική αναφέρει πως «η προς τα κάτω αναθεώρηση του πληθωρισμού κατά 0,6 και 0,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2025 και το 2026, αντίστοιχα, οφείλεται κυρίως στην σημαντική προς τα κάτω αναθεώρηση στις τιμές της ενέργειας».
Κατ’ επέκταση, προστίθεται, αυτό προκύπτει από τις προβλεπόμενες εξελίξεις στις διεθνείς τιμές πετρελαίου καθώς επίσης και από το πρόσφατο κυβερνητικό μέτρο ανακούφισης που σχετίζεται με το κόστος ηλεκτρισμού (Απρίλιος 2025-Μάρτιος 2026), εξελίξεις οι οποίες αντισταθμίζονται μερικώς από τον αντίκτυπο της υπόθεσης εργασίας για εισαγωγή φόρου άνθρακα στα καύσιμα για τις οδικές μεταφορές και για τη θέρμανση κτηρίων κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Η προς τα κάτω αναθεώρηση του πληθωρισμού οφείλεται επίσης στην προς τα κάτω αναθεώρηση των τιμών των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας, λόγω της συνεχιζόμενης αρνητικής τους πορείας, σύμφωνα και με πρόσφατα στοιχεία.
Για το 2027, η προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες οφείλεται σε ανοδική επίδραση βάσης στις τιμές της ενέργειας καθώς και στην ελαφρώς μεγαλύτερη από την αναμενόμενη ανοδική επίδραση της πλήρους αντικατάστασης του πράσινου φόρου ETS2.
Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω σε σύγκριση με το 2024 (2,6%) και να κυμανθεί στο 2,1% το 2025 και στο 1,9% κατά τα έτη 2026 και 2027.
H πορεία του δομικού πληθωρισμού προβλέπεται κυρίως να επηρεαστεί από τις συγκρατημένες αυξήσεις στις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας και της ανατίμησης του ευρώ έναντι του δολαρίου που επηρεάζει προς τα κάτω τις τιμές των σχετικών εισαγωγών.
Οι τιμές των υπηρεσιών προβλέπεται να καταγράψουν επιβράδυνση τα έτη 2025-2027 σε σχέση με το 2024, ενώ αναμένεται να παραμείνουν πάνω από το 2% λόγω της αναμενόμενης θετικής πορείας της εξωτερικής ζήτησης, ιδιαίτερα σε σχέση με τουριστικές υπηρεσίες, και της συνεχιζόμενης ανθεκτικότητας που αναμένεται στην αγορά εργασίας.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Μαρτίου 2025, η ελαφρώς προς τα κάτω αναθεώρηση του δομικού πληθωρισμού κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε χρόνο την περίοδο 2025-27, οφείλεται κυρίως στην προς τα κάτω αναθεώρηση της πορείας του πληθωρισμού των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας.
Πιθανότητες απόκλισης από το βασικό σενάριο
Στην ανακοίνωσή της η Κεντρική αναφέρει επίσης ότι σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ, την περίοδο 2025-27, οι εν λόγω πιθανότητες απόκλισης τείνουν συνολικά να είναι προς τα κάτω.
Καθοδικοί κίνδυνοι σχετίζονται κυρίως με διαμόρφωση υψηλότερων τιμών ενέργειας, λόγω πιθανής κλιμάκωσης των συγκρούσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, καθώς και αρνητικών επιπτώσεων στο τουριστικό ρεύμα. Συνδέονται επίσης με την αναμενόμενη πορεία της εξωτερικής ζήτησης, η οποία επηρεάζεται έμμεσα από την συνεχιζόμενη αβεβαιότητα σε σχέση με την παγκόσμια εμπορική πολιτική.
Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται με θετική επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης στην ιδιωτική κατανάλωση από το 2026, υψηλότερους μισθούς από ότι αναμένεται στο βασικό σενάριο, λόγω του υφιστάμενου περιβάλλοντος που πλησιάζει συνθήκες πλήρους απασχόλησης στην αγορά εργασίας, καθώς και ενδεχόμενα υψηλότερα από τα αναμενόμενα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων.
Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων αξιολογούνται συνολικά προς τα πάνω για την περίοδο 2025-27.
Ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από ενδεχόμενες υψηλότερες τιμές ενέργειας, λόγω πιθανής κλιμάκωσης των συγκρούσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, και παρά τις καθοδικές σε μικρότερο βαθμό επιδράσεις στις τιμές ενέργειας από ενδεχόμενη μείωση στο παγκόσμιο εμπόριο, πιθανό τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και ενδεχόμενων αποφάσεων πετρελαιοπαραγωγών οικονομιών σε σχέση με αύξηση της προσφοράς.
Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται επίσης με την επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία πιθανώς να αυξήσει την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ, την ίδια στιγμή, υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς (που ενδέχεται να επηρεάσουν ανοδικά τις τιμές των υπηρεσιών) και πιθανά υψηλότερα από τα αναμενόμενα περιθώρια κέρδους των εταιρειών ενδέχεται να έχουν επίσης θετική επίδραση στον εγχώριο πληθωρισμό.
