Η Ευρώπη αλλάζει. Όχι πια μόνο μέσω διακηρύξεων για πράσινες μεταβάσεις και ψηφιακή στρατηγική, αλλά μέσα από τη σιωπηρή, κοστοβόρα και αναγκαστική μετατόπιση προς την αμυντική ενίσχυση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Εαρινή της Έκθεση για το 2025, επιλέγει να το κάνει σαφές: η ασφάλεια της δεν είναι πια ένα επιπλέον έξοδο — είναι επένδυση.
Μεγαλύτερο ΑΕΠ, λίγο περισσότερο χρέος
Με τη βοήθεια του μακροοικονομικού μοντέλου QUEST, οι προβολές της Επιτροπής μετρούν με ακρίβεια τι σημαίνει μια αύξηση των αμυντικών δαπανών έως και 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2028. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5% και η ταυτόχρονη άνοδος του χρέους κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες μοιάζουν διαχειρίσιμες — αν η επένδυση γίνει σωστά.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, εάν τα κεφάλαια επενδυθούν σε Έρευνα & Ανάπτυξη και εγχώριες υποδομές, τότε οι θετικές επιπτώσεις θα είναι πολλαπλασιαστικές. Αν όμως διοχετευθούν σε εισαγωγές, οι ωφέλειες για την ευρωπαϊκή οικονομία θα μειωθούν αισθητά.
Συνεπώς σύμφωνα με την Επιτροπή, ο οικονομικός αντίκτυπος εξαρτάται όχι μόνο από το ύψος της δαπάνης, αλλά από τη διάρθρωσή της. Στην έκθεση της η Επιτροπή υπενθυμίζει επίσης πως η δημοσιονομική ευελιξία ισχύει μόνο έως το 2028.
Από εκεί και πέρα, τα κράτη θα πρέπει να χρηματοδοτούν την αμυντική τους στρατηγική εντός των κανόνων. Δηλαδή, η ενίσχυση της άμυνας θα πρέπει να γίνει μέρος της κανονικής οικονομικής πολιτικής και βάσει των κανόνων του Νέου Συμφώνου Σταθερότητας δηλαδή δεν θα αποτελεί ένα έκτακτο μέτρο.
Σε τι επενδύει η Ευρώπη; Η διαφορά με τις ΗΠΑ
Η ΕΕ ξοδεύει κυρίως για λειτουργικές ανάγκες:
- Μισθοδοσία: 38,5% στις ΗΠΑ – παρόμοιο ή και υψηλότερο στην ΕΕ
- Κεφαλαιουχικές δαπάνες: 19,5% στην ΕΕ (έναντι 40,7% στις ΗΠΑ)
- Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D): μόλις 0,02% του ΑΕΠ (έναντι 0,3% στις ΗΠΑ).
Όπως φαίνεται και από τα παραπάνω στοιχεία, το προφίλ των δαπανών της ΕΕ είναι σαφώς βραχυπρόθεσμο, χωρίς επαρκή βάρος σε καινοτομία ή τεχνολογική αυτονομία. Επιπλέον σύμφωνα με την έκθεση, η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία παραμένει κατακερματισμένη. Πάνω από 70 διαφορετικά συστήματα όπλων στην ΕΕ (έναντι 30 στις ΗΠΑ) ενώ υπάρχει ανεπαρκής συνεργασία και έλλειψη οικονομιών κλίμακας.
Όσον αφορά στις εισαγωγές όπλων από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν από 52% σε 64% την περίοδο από το 2015 έως το 2024.
Η άμυνα ως πολιτική ταυτότητα της Ευρώπης
Η άμυνα όπως πλέον φαίνεται δεν αποτελεί πλέον μόνο στρατιωτική υπόθεση. Είναι οικονομική πολιτική, βιομηχανική στρατηγική και γεωπολιτική αυτογνωσία.
Αν οι πόροι οδηγήσουν σε R&D, εγχώρια παραγωγή και τεχνολογική ανεξαρτησία, τότε η Ευρώπη θα έχει επενδύσει στη δύναμή της. Αν όμως οι δαπάνες διοχετευτούν σε εισαγωγές και σπατάλες, η «νέα εποχή της άμυνας» θα αποδειχθεί άλλη μια αποτυχημένη υπόσχεση. Η επιλογή δεν είναι απλώς δημοσιονομική. Είναι στρατηγική.
Πηγή: ΟΤ
