Έπειτα από μια έντονη συζήτηση, η Ολομέλεια της Βουλής απέρριψε, την Πέμπτη, πρόταση νόμου που προβλέπει τη διαγραφή του Προέδρου και των μελών του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου από τη λίστα των υπόχρεων προσώπων για υποβολή και έλεγχο δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων.
Η πρόταση νόμου είχε κατατεθεί από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Θεσμών και Αξιών του Κοινοβουλίου, Βουλευτή του ΔΗΣΥ Δημήτρη Δημητρίου ύστερα από επιστολή, όπως ο ίδιος ανέφερε, του Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου για το Πόθεν Έσχες. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Ολομέλειας ανέφερε ότι αν υπάρχει δυνατότητα προτίθεται να αποσύρει την πρόταση, αφού δεν τύγχανε ευρύτερης αποδοχής.
Η πρόταση καταψηφίστηκε από την πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών με 32 ψήφους. Υπέρ τοποθετήθηκαν οι Βουλευτές Μαρίνος Μουσιούττας της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Νίκος Σύκας του ΔΗΣΥ και Χρίστος Σενέκκης του ΔΗΚΟ. Αποχή τήρησαν οι βουλευτές του ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας, Παύλος Μυλωνάς και Χρύσης Παντελίδης.
Παράλληλα η Ολομέλεια ενέκρινε ομόφωνα τροποποίηση με την οποία προστίθενται στο Παράρτημα Ι του νόμου που αφορά τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων αξιωματούχων ο Πρόεδρος και τα μέλη του Εφοριακού Συμβουλίου. Η σχετική πρόβλεψη είχε παραλειφθεί εκ παραδρομής κατά την ψήφιση του αρχικού νομοθετήματος.
Στη συζήτηση στην Ολομέλεια κυριάρχησε το θέμα του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, τάχθηκε κατά της πρότασης νόμου και ανέφερε, πως το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, παρότι προεκλογικά είχε ανακοινωθεί ότι θα θεσμοθετηθεί, αυτό δεν έγινε. Σημείωσε ότι ο ρόλος του είναι να περιορίζει σημαντικά τις επιλογές του Προέδρου της Δημοκρατίας, προτείνοντάς του μόνο τρία ονόματα για κάθε θέση σε ημικρατικούς οργανισμούς. Ο κ. Πασιουρτίδης τόνισε ότι στη λειτουργία του συμβουλίου δεν πρέπει να αφήνονται περιθώρια για “ψήγματα αδιαφάνειας”, δεκασμού και επηρεασμού.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασε έντονη αντίθεση στην πρόταση απαλλαγής των μελών του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου από την υποχρέωση, τονίζοντας τη σημασία της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Όπως ανέφερε, ενώ η Επιτροπή Θεσμών καταβάλλει προσπάθειες να στείλει μήνυμα κατά των πρακτικών πλουτισμού δημόσιων αξιωματούχων του παρελθόντος, η εν λόγω πρόταση κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η κ. Ατταλίδου επεσήμανε ότι το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο έχει λόγο σε κρίσιμους τομείς με τεράστιους προϋπολογισμούς σε ημικρατικούς οργανισμούς. Παράλληλα, επεσήμανε την αντίφαση ανάμεσα στην εξαγγελία της Κυβέρνησης για διαφάνεια –ιδιαίτερα στο πλαίσιο της εκστρατείας προσέλκυσης επενδύσεων– και την άρνηση για έλεγχο σε ευαίσθητα ταμεία, όπως αυτό που διαχειρίζεται το Προεδρικό. Πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να υπερψηφίσει πρόταση που απαλλάσσει οποιονδήποτε δημόσιο αξιωματούχο από έλεγχο.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, εξέφρασε έντονη διαφωνία με την πρόταση εξαίρεσης των μελών του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου από την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Τόνισε ότι η πολιτεία θα έπρεπε ήδη να έχει θεσπίσει ένα σαφές και δεσμευτικό θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του Συμβουλίου και υπενθύμισε τη μάχη που έδωσε η Βουλή ώστε να περιληφθούν στο “Πόθεν Έσχες” κορυφαίοι θεσμικοί αξιωματούχοι όπως ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας. «Δεν κατανοώ γιατί θα πρέπει να εξαιρούνται τα μέλη του Γνωμοδοτικού», δήλωσε, επιμένοντας ότι η θέση του Κοινοβουλίου θα πρέπει να είναι υπέρ της διαφάνειας.
Αντίστοιχη στάση τήρησε και ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της πρότασης νόμου που ενισχύει τη διαφάνεια. Υπενθύμισε ότι, παρόλο που το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, στην πράξη προτείνει έναν περιορισμένο αριθμό υποψηφίων, εκ των οποίων επιλέγει τελικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Διερωτήθηκε γιατί να μην υπόκειται στον ίδιο έλεγχο με όλους τους άλλους θεσμούς του κράτους, προσθέτοντας ότι δεν τίθεται θέμα εξαίρεσης.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, ανέφερε ότι η πρόταση για εξαίρεση των μελών του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου από την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων “Πόθεν Έσχες” προέκυψε ύστερα από σχετική επιστολή του προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου, Δώρου Ιωαννίδη. Όπως εξήγησε, πρόκειται για ένα μη θεσμοθετημένο συμβουλευτικό σώμα, το οποίο λειτουργεί σε σχέση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δεν λαμβάνει εκτελεστικές αποφάσεις. Πρόσθεσε ότι θεώρησε πως μια τέτοια πρόταση θα τύγχανε ευρύτερης αποδοχής, καθώς μιλάμε για κάτι μη θεσμοθετημένο. Ανέφερε, ωστόσο, ότι αν αυτό δεν ισχύει τότε θα σεβαστούν την άποψη της Ολομέλειας. Πρόσθεσε ότι εφόσον έχει τη δυνατότητα θα αποσύρει την πρόταση, κάτι που ωστόσο απορρίφθηκε από την Πρόεδρο της Βουλής Αννίτα Δημητρίου εν μέσω της διαδικασίας.
Ο κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, ξεκαθάρισε ότι το κόμμα του τάσσεται υπέρ της διαφάνειας και ότι όλα τα μέλη δημόσιων σωμάτων, περιλαμβανομένου του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, θα πρέπει να υποβάλλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Μαρίνος Μουσιούττας, είπε ότι είναι αστείο να αποσύρει την πρόταση αυτός που την εισηγείται. Σημείωσε ότι πρόκειται για ένα συμβουλευτικό σώμα με σκοπό να κάνει κάτι που δεν έκανε καμιά Κυβέρνηση στο παρελθόν, ενώ ο ρόλος του είναι να κάνει εισηγήσεις και η τελική απόφαση είναι του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς σημείωσε ότι ενώ όλοι πρέπει να λογοδοτούν «δεν πρέπει να κυνηγούμε ανεμόμυλους», και διερωτήθηκε αν θα πρέπει η συμμετοχή εθελοντικά σε μια διαδικασία που αφορά την πολιτεία να συνεπάγεται «εξευτελισμό στα καφενεία των social media». Ακόμη, διερωτήθηκε που σταματά το θέμα με τα υπόχρεα άτομα για δήλωση περιουσιακών στοιχείων.
Η Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, επεσήμανε ότι αν ήταν ξεκάθαρο το θεσμικό πλαίσιο του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου ίσως να μην γινόταν η συζήτηση αυτή και ότι η Βουλή συζητά γιατί κάποια πράγματα δεν τέθηκαν στη σωστή βάση.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, διερωτήθηκε προς τι τόση αυστηρότητα για κάποιους που δεν αποφασίζουν αλλά απλώς προτείνουν στον Πρόεδρο. Όπως ανέφερε αν θέλουμε να είμαστε τόσο αυστηροί θα πρέπει να παρακολουθούμε και αυτούς που παίρνουν τηλέφωνο τον Πρόεδρο και του προτείνουν να διορίσει άτομα, όπως είπε.
Η Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, ανέφερε ότι δεν μπορεί να αποτελεί λόγο ή αιτία υπερψήφισης ή όχι το γεγονός ότι το Γνωμοδοτικό εργάζεται αμισθί, αφού είναι επιφορτισμένο με πολύ σημαντικά καθήκοντα όπως αυτά που αφορούν τον διορισμό των μελών των ημικρατικών οργανισμών. Πρόσθεσε ότι θεωρεί ορθές τις αποφάσεις του Συμβουλίου και υποστήριξε ότι «η γυναίκα του Καίσαρα θα πρέπει να είναι και να φαίνεται τίμια» και για αυτό τον λόγο η κοινή γνώμη πρέπει να γνωρίζει.
Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδης, ξεκαθάρισε ότι το κόμμα του δεν αμφισβητεί τις προθέσεις του Δημήτρη Δημητρίου, τονίζοντας μάλιστα πως ο ίδιος είχε πρωτοστατήσει στο παρελθόν για την ένταξη του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα στη διαδικασία ελέγχου. Πρόσθεσε ότι αν αμφισβητείται η εντιμότητα αυτού που ελέγχεται, τότε «αμφισβητείται η εντιμότητα όλων μας». Υποστήριξε πως η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης προστατεύει τους ίδιους τους αξιωματούχους από σκιές και καχυποψίες.
Ο κ. Λουκαΐδης επεσήμανε, επίσης, πως το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο θα πρέπει να περιλαμβάνεται στα σώματα που υπόκεινται σε έλεγχο, όπως συμβαίνει και με τα μέλη της Αρχής κατά της Διαφθοράς ,χωρίς να τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης της εντιμότητάς τους. Επιπλέον, άσκησε έντονη κριτική στον τρόπο συγκρότησης του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, σημειώνοντας ότι, αν και αρχικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε εξαγγείλει θεσμοθετημένο συμβούλιο για τους ανεξάρτητους θεσμούς, τελικά εγκαθίδρυσε ένα μη θεσμοθετημένο σώμα, “του οποίου ο Πρόεδρος δήλωνε δημόσια πως δεν έπρεπε να διορίζεται κανείς που δεν υποστήριζε τον Νίκο Χριστοδουλίδη”, όπως ανέφερε.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, σχολιάζοντας και την παρατήρηση του βουλευτή Παύλου Μυλωνά ότι τα δημόσια πρόσωπα δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο «ανθρωποφαγίας» στα καφενεία, είπε ότι πρέπει να διερωτηθεί κανείς γιατί η ενασχόληση με τα κοινά έχει οδηγήσει σε τέτοιο επίπεδο απαξίωσης, και είπε ότι θα πρέπει «να αφήσουμε τις ανοησίες και τους λαϊκισμούς» με στόχο να μην υπάρχει ανθρωποφαγία, αλλά ουσιαστική κριτική.
Αναγνώρισε ότι, εφόσον λειτουργήσει σωστά, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό θεσμικό εργαλείο για τη Δημοκρατία. Ωστόσο, ανέδειξε και τη μεγάλη επιρροή που φαίνεται να έχει αυτό το σώμα, αναφέροντας τη δήλωση του Προέδρου του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία «άνω του 90% των προσώπων που προτείναμε διορίστηκαν». Καταλήγοντας, τόνισε πως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβούνται τα μέλη του να δημοσιοποιήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία.
