Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Σαρακοστής. Ημέρα πένθους και σιγής, αλλά και προσμονής για το φως της Ανάστασης.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία την αφιερώνει στην Ταφή του Κυρίου και στην Κάθοδό Του στον Άδη, εκεί όπου το Πανάγιο Σώμα Του παραμένει σιωπηλό στον τάφο, ενώ η ψυχή Του καταργεί τα δεσμά του θανάτου.
Κατά το ευαγγελικό ανάγνωσμα, οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι, φοβούμενοι μήπως οι μαθητές Του απομακρύνουν το σώμα Του και διαδώσουν ότι αναστήθηκε, ζήτησαν από τον Πόντιο Πιλάτο να σφραγιστεί ο τάφος και να τοποθετηθεί φρουρά.
Ο φόβος τους ότι «η τελευταία πλάνη θα είναι χειρότερη της πρώτης» δείχνει την αγωνία τους απέναντι σε ένα γεγονός που επρόκειτο να ανατρέψει τα πάντα.
Η σιωπή πριν την Ανάσταση
Το Μεγάλο Σάββατο είναι ημέρα απόλυτης σιωπής, όπως ψάλλεται στον βαθύ, κατανυκτικό Χερουβικό Ύμνο της ημέρας: «Σιγησάτω πᾶσα σάρξ βροτεία». Δεν είναι σιωπή απελπισίας, αλλά βαθιάς περισυλλογής και εσωτερικής αναμονής.
Ο Χριστός δεν βρίσκεται στον τάφο ως νικημένος από τον θάνατο, αλλά ως εκείνος που κατέρχεται στον Άδη για να τον συντρίψει και να λυτρώσει τις ψυχές που κρατούνταν αιχμάλωτες από την αρχή του κόσμου.
Το πρωί τελείται ο λεγόμενος Εσπερινός της Πρώτης Ανάστασης – η πρώτη νίκη, η πρώτη ακτίνα φωτός, καθώς ο ιερέας αλλάζει τα άμφια του σε λευκά και ψάλλεται το «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν». Το βράδυ, τα μεσάνυχτα, εορτάζεται η Ανάσταση του Χριστού, με το «Χριστός Ανέστη» να διαλύει το σκοτάδι και να φέρνει το φως της αιώνιας ζωής.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το Μεγάλο Σάββατο είναι το μοναδικό Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο τηρείται αυστηρή νηστεία – ακόμη και από το λάδι. Η μέρα αυτή αποκαλείται γι’ αυτό και «Αλάδωτο Σάββατο», σε ένδειξη πένθους και συμμετοχής στο θείο Πάθος.
Το Μεγάλο Σάββατο στέκεται στο όριο ανάμεσα στον θάνατο και τη ζωή. Είναι η σιωπηλή ανάσα πριν τη θριαμβευτική Ανάσταση. Και είναι αυτή η σιωπή, που μιλά πιο δυνατά από κάθε λόγο.
