Μια σειρά από 30 δράσεις και λεπτομερείς σχεδιασμούς για σκοπούς πρόληψης και αντίδρασης, τόσο όσον αφορά αναδυόμενες γεωοπολιτικές απειλές από υβριδικές απειλές μέχρι επιθέσεις, αλλά και όσον αφορά φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής, παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέντευξη Τύπου της εκτελεστικής αντιπροέδρου για τα κοινωνικά δικαιώματα και την ετοιμότητα, Ροξάνα Μινζάτου, και της Επιτρόπου για τη διαχείριση κρίσεων, Χάτζα Λαμπίμπ.
Μεταξύ άλλων, η Κομισιόν προτείνει κοινές κατευθυντήριες γραμμές ώστε τα νοικοκυριά να έχουν αρκετά αποθέματα νερού, φαρμάκων, μπαταριών και τροφίμων για 72 ώρες. Η εισήγηση αυτή δεν αφορά μόνο περιπτώσεις πολέμου, αλλά και φυσικών καταστροφών που μπορούν να προκαλέσουν προσωρινή διακοπή παροχής ηλεκτρισμού ή νερού.
Οι προτάσεις αφορούν και τις δασικές πυρκαγιές, με την στρατηγική ετοιμότητας να περιλαμβάνει και στρατηγικές πρόληψης, για παράδειγμα μέσω της αξιολόγησης πιθανών κινδύνων, και μέτρων στον τομέα της γεωργίας και των δασών, όπως διευκρίνισε κοινοτική πηγή στο ΚΥΠΕ.
Η στρατηγική αυτή εστιάζει μεταξύ άλλων στο να διασφαλίσει πως οι πολίτες θα γνωρίζουν «πως να αντιδράσουν» και πώς να προετοιμαστούν, αλλά και «τι να αναμένουν από τις αρχές», ανέφερε η κ. Μινζάτου στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν η ίδια είναι έτοιμη, η Ρουμάνα Επίτροπος σημείωσε πως, ενώ μεγάλωσε σε μια χώρα όπου λόγω της κακής κατάστασης των υποδομών έπρεπε να υπάρχει αυξημένη ετοιμότητα, η βελτίωση των συνθηκών εν καιρώ ειρήνης είναι ένας λόγος για τον οποίο πρέπει να ξανασκεφτούμε την ανάγκη ετοιμότητας.
Όπως πρόσθεσε από την πλευρά της η κ. Λαμπίμπ κατά την αρχική της τοποθέτηση, οι σημερινές απειλές «είναι πιο πολύπλοκες από όσο ποτέ και συνδέονται μεταξύ τους», προσθέτοντας πως πέρα από την απειλή του πολέμου στην Ουκρανία, σήμερα και τα τηλέφωνα μας, οι αλυσίδες εφοδιασμού, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «είναι πεδία μάχης και μετατρέπονται σε όπλα» κατά της δημοκρατίας και του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.
Όπως αναφέρεται σε δελτίο Τύπου, η ΕΕ «αντιμετωπίζει όλο και πιο σύνθετες κρίσεις και προκλήσεις», από «αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις, υβριδικές απειλές και τις απειλές κυβερνοασφάλειας, χειραγώγηση πληροφοριών και ξένες παρεμβάσεις, μέχρι την κλιματική αλλαγή και τις αυξανόμενες φυσικές καταστροφές». Στόχος των προτάσεων είναι η προστασία των πολιτών και η διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών και της καθημερινότητας.
Οι προτάσεις έρχονται σε συνέχεια της έκθεσης του πρώην Προέδρου της Φινλανδίας, Σάουλι Νιινίστο, για την ετοιμότητα, στην οποία υπογραμμίζονταν πως η ΕΕ θα πρέπει να αλλάξει το πώς αντιλαμβάνεται αυτά τα θέματα, καθώς και πως η ετοιμότητας δεν είναι μόνο θέμα των κρατών μελών και απαιτεί συντονισμό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η στρατηγική προτείνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για όλους τους κίνδυνους, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, από το τοπικό και το περιφερειακό μέχρι το εθνικό και το ευρωπαϊκό, εμπλέκοντας και τους πολίτες, τις τοπικές κοινότητες, την κοινωνία των πολιτών, επιχειρήσεις και κοινωνικούς εταίρους, και την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
Συγκεκριμένα, η στρατηγική περιλαμβάνει 30 βασικές δράσεις και ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης για την προώθηση των στόχων της Ένωσης ετοιμότητας, καθώς και την ανάπτυξη μιας «κουλτούρας ετοιμότητας εκ του σχεδιασμού» σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ.
«Οι οικογένειες που ζουν σε πλημμυρικές περιοχές πρέπει να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν όταν η στάθμη των νερών ανεβαίνει. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης μπορούν να αποτρέψουν να χαθεί πολύτιμος χρόνος σε περιοχές που πλήττονται από πυρκαγιές» επεσήμανε σε γραπτή δήλωσή της η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Η στρατηγική μας αφορά το χτίσιμο ολοκληρωμένης εικόνας για τις απειλές που αντιμετωπίζουμε» σημείωσε από την πλευρά της σε γραπτή δήλωση η Ύπατη Εκπρόσωπος Κάγια Κάλας. «Η ετοιμότητα είναι μια πρόκληση που αφορά όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης και ολόκληρη την κοινωνία» και για αυτό η Κομισιόν τάσσεται υπέρ «μιας συλλογικής απάντησης».
Οι προτάσεις της ΕΕ
Η στρατηγική περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δράσεις που αφορούν τις ζωτικές κοινωνικές λειτουργίες, όπως την ανάπτυξη κοινών κριτηρίων ετοιμότητας για βασικές υπηρεσίες όπως νοσοκομεία, σχολεία, μεταφορές και τηλεπικοινωνίες, καλύτερη προετοιμασία για συγκέντρωση αποθεμάτων κρίσιμου εξοπλισμού και υλικών, και ενίσχυση της προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της διαθεσιμότητας κρίσιμων φυσικών πόρων, όπως το νερό.
Επίσης η Κομισιόν εστιάζει στην ετοιμότητα του πληθυσμού, μέσω για παράδειγμα της προώθησης πρακτικών μέτρων από τους πολίτες, όπως η διατήρηση βασικών προμηθειών για τουλάχιστον 72 ώρες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς και η συμπερίληψη μαθημάτων ετοιμότητας στα σχολεία.
Σε επίπεδο ΕΕ, η Κομισιόν προτείνει την ενίσχυση του συντονισμού σε περιπτώσεις κρίσεων, μέσω της δημιουργίας ενός Κόμβου Κρίσης της ΕΕ (EU Crisis Hub) για καλύτερη συνεργασία των υφιστάμενων εθνικών δομών, καθώς και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών αρχών μέσω τακτικών ασκήσεων ετοιμότητας σε επίπεδο ΕΕ, που θα περιλαμβάνουν τις ένοπλες δυνάμεις, τις αρχές πολιτικής προστασίας, την αστυνομία και άλλες αρχές ασφάλειας, την πυροσβεστική και τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.
Ακόμα σε επίπεδο ΕΕ προωθείται η ενίσχυση των ικανοτήτων πρόβλεψης και πρόληψης μέσω της ολοκληρωμένης αξιολόγησης των κινδύνων και απειλών πανευρωπαϊκά, τόσο σε σχέση με πιθανές φυσικές καταστροφές ή υβριδικές απειλές.
Μεταξύ άλλων τα μέτρα αγγίζουν και τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μέσω μιας εξειδικευμένης ομάδας εργασίας, και την ανάπτυξη πρωτοκόλλων έκτακτης ανάγκης με τις επιχειρήσεις για να διασφαλιστεί η ταχεία πρόσβαση σε απαραίτητα υλικά, αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και η διατήρηση κρίσιμων γραμμών παραγωγής.
Η Κομισιόν περιλαμβάνει στα μέτρα και την συνεργασία με «στρατηγικούς εταίρους» εκτός ΕΕ, όπως το ΝΑΤΟ, για τη στρατιωτική κινητικότητα, το κλίμα και την ασφάλεια, τις αναδυόμενες τεχνολογίες, τον κυβερνοχώρο, το διάστημα και την αμυντική βιομηχανία.
