Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μιλώντας στη διακαναλική διάσκεψη είπε ότι “ο ΓΓ του ΟΗΕ έχοντας δύο σοβαρές κρίσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή δεν πηγαίνει ποτέ σε μια “ανούσια” συνάντηση”. Η τοποθέτηση αυτή του Προέδρου έγινε σε απάντηση των ερωτήσεων των συναδέλφων δημοσιογράφων που ρωτούσαν επίμονα τι μπορεί να γίνει στη Γενεύη από τη στιγμή που εμείς και η τουρκική πλευρά εκπέμπουμε σε διαφορετικά μήκη κύματος στο κυπριακό.
Οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων ήταν σωστές, ειδικά μετά τις κάθετες τοποθετήσεις του Προέδρου ότι δεν πρόκειται να συζητήσει οτιδήποτε εκφεύγει από το συμφωνημένο πλαίσιο Γκουτέρες για λύση του κυπριακού και της δεδηλωμένης πολλάκις θέσης της Τουρκίας και του Τατάρ ότι πάνε στη Γενεύη για να θέσουν την αξίωση τους για λύση δύο κρατών.
Η αιτιολόγηση που έδωσε ο Πρόεδρος είναι φαινομενικά ορθή , αφού αποκλείεται ο ΓΓ του ΟΗΕ να δέχθηκε να συγκαλέσει μια έστω άτυπη συνάντηση (με τη συμμετοχή και των εγγυητριών δυνάμεων) για το κυπριακό, χωρίς καμία ελπίδα επιτυχίας, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος.
Κρίνοντας όλα αυτά, καθώς και το ότι ο Πρόεδρος είπε ότι είχε μια μακρά τηλεφωνική συνομιλία με τον κ. Γκουτέρες την προηγούμενη μέρα, συμπεραίνουμε ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει κάποιες νέες σκέψεις που μπορεί να αποσοβήσουν ένα νέο αδιέξοδο στη Γενεύη. Αν δεν υπάρχει αυτή η εναλλακτική, συμφωνούμε κι’ εμείς ότι η συνάντηση θα είναι “ανούσια” και χωρίς ελπίδα προοπτικής.
Πίσω, όμως, από το χρονικό σημείο της συνάντησης υπάρχει ακόμα μια εξέλιξη που πρέπει να μας προβληματίσει.
Αυτή αφορά το ότι όλος ο πλανήτης είναι απασχολημένος σήμερα με το Ουκρανικό, την κρίση στη Μέση Ανατολή και τον εμπορικό πόλεμο που άρχισε ο Τράμπ με την Ε. Ένωση, την Κίνα, τον Καναδά και άλλες χώρες. Αυτή η εξέλιξη δεν ευνοεί τις προσπάθειες λύσης του κυπριακού, ενώ αν θεωρήσουμε ότι ο Τράμπ άρχισε να στρέφει τις ΗΠΑ προς την Τουρκία, αντί προς την Ελλάδα και την Κύπρο, το σκηνικό γίνεται χειρότερο για εμάς.
Αν και η άτυπη συνάντηση καθορίστηκε πριν να εκδηλωθούν όλες αυτές οι αρνητικές συμπεριφορές Τράμπ, εντούτοις θα πρέπει να μας προβληματίσει η συγκυρία διεξαγωγής της.
Αντικειμενικά ομιλούντες για να είναι ουσιαστική η συνάντηση και να αποβεί και υπέρ μας θα πρέπει να συντρέξουν πολλές προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση είναι να προηγήθηκε επαρκής διεθνής πίεση προς την Τουρκία για να αλλάξει τροπάρι και να δεχθεί να καθίσει σε συνομιλίες επί του συμφωνημένου πλαισίου λύσης του κυπριακού. Η δεύτερη αφορά τα χαρτιά που έχει στα χέρια του ο ΓΓ του ΟΗΕ, ώστε να σπρώξει τη διαδικασία παρακάτω. Αν ο κ. Γκουτέρες πάει στη Γενεύη απλώς για να ακούσει τις θέσεις των δύο πλευρών, μάλλον θα έχουμε ένα αδιέξοδο. Η τρίτη έχει σχέση με το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα να ωθήσει το κυπριακό σε λύση.
Αξιολογώντας τις τρεις αυτές προϋποθέσεις, αμφιβάλλουμε κατά πόσον θα λειτουργήσουν στη Γενεύη. Φοβούμαστε ότι καμία από τις προϋποθέσεις αυτές δεν είναι σήμερα δεδομένη, οπότε έχουμε πολλές επιφυλάξεις για την κατάληξη της συνάντησης στη Γενεύη. Ακόμα και η παρουσία της Ε. Ένωσης στη συνάντηση, που την ανέδειξε ο ίδιος ο Πρόεδρος, είναι καλοδεχούμενη και επιβεβαιώθηκε από τις Βρυξέλλες, δεν ξέρουμε πόσο μπορεί να βοηθήσει.
Λαμβανομένων υπόψη όλων των πιο πάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η συνάντηση της Γενεύης γίνεται σε λάθος χρόνο, σε αρνητικό διεθνές κλίμα και με δυσμενή δεδομένα για την πλευρά μας. Μακάρι, να κάνουμε λάθος στις εκτιμήσεις μας και η συνάντηση να οδηγήσει σε επανέναρξη των συνομιλιών, που είναι ο στόχος της δικής μας πλευράς, όμως έχουμε πολλές επιφυλάξεις.
Φυσικά, με τις εκτιμήσεις αυτές, δεν σημαίνει ότι λανθασμένα ο Πρόεδρος κατέβαλε τεράστια προσπάθεια γι’ αυτή τη συνάντηση. Καλώς έπραξε, απλώς η συγκυρία έφερε τα πάνω κάτω κι’ έτσι οι ελπίδες μας για κάτι ουσιαστικό, μειώθηκαν.
Ι. Ιωσήφ
