Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει κρύψει την «όρεξή» του για τα κρίσιμα ορυκτά, ήδη από την αρχή της δεύτερης θητείας του, με ιαχές προσάρτησης των -πλούσιων σε φυσικούς πόρους- κρατών της Γροιλανδίας και του Καναδά.
Ανάλογο ενδιαφέρον είχαν δείξει οι Αμερικανοί σχετικά με το ευρύ φάσμα ορυκτών του Αφγανιστάν, όπως είχαν αποκαλύψει μεγάλες σοβιετικές γεωλογικές έρευνες που έλαβαν χώρα μεταξύ των δεκαετιών 1960 και 1970. Τα σχέδια ωστόσο εγκαταλείφθηκαν όταν έγινε σαφές ότι οι δεκαετίες πολιτικής βίας, κατέστησαν αδύνατη την εξόρυξή τους.
Το τελευταίο επεισόδιο στις αμερικανικές βλέψεις είναι η γνωστή προσπάθεια σύναψης μιας «αποικιοκρατικού τύπου» συμφωνίας με το Κίεβο, δίνοντας ως αντάλλαγμα ασαφείς διαβεβαιώσεις για την υποστήριξη των ΗΠΑ. Σίγουρα, όχι τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το ζήτημα έχει προς το παρόν παγώσει, ιδίως μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Ουκρανού προέδρου με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μήπως όμως ο όρος «Ουκρανικές σπάνιες γαίες» είναι μια μεγάλη παρεξήγηση;
Μήπως οι προσδοκίες για το τι διαθέτει η Ουκρανία, καθώς και για το πόσο σύντομα μπορούν να αξιοποιηθούν αυτοί οι ορυκτοί πόροι, είναι μη ρεαλιστικές;
Πόσο πιθανό είναι ο Τραμπ -αλλά και τα ΜΜΕ- να συγχέουν τα μέταλλα σπάνιων γαιών με την ευρύτερη ομάδα των κρίσιμων ορυκτών.
Ας δούμε τα δεδομένα
Οι υλικοτεχνικές συνθήκες στο έδαφος της Ουκρανίας- καθιστούν εξαιρετικά απίθανο τα περιουσιακά αυτά στοιχεία να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην εθνική και οικονομική ασφάλεια των ΗΠΑ βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, σημειώνει στο ρεπορτάζ του το Foreign Policy.
Ελάχιστα τα στοιχεία
Πρώτον, η έκταση των πόρων και των γνωστών αποθεμάτων της Ουκρανίας είναι αποσπασματική, λαμβάνοντας υπόψη τα περιορισμένα δεδομένα.
Η τελευταία γνωστή εκτίμηση του αποθέματος ορυκτών πόρων της χώρας έγινε κατά τη διάρκεια των σοβιετικών γεωλογικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1960 και 1980 με τη χρήση παρωχημένων μεθόδων εξερεύνησης.
Σύμφωνα με συνέντευξη της S&P Global με τον γεωλόγο Tony Mariano, η Ουκρανία δεν έχει δημοσιοποιήσει οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα σπάνιων γαιών – αν και μπορεί να διαθέτει κάποια κοιτάσματα σκανδίου. Αλλά και σε αυτήν την περίπτωση οι πληροφορίες είναι περιορισμένες καθώς ίναι απόρρητες από την ουκρανική κυβέρνηση.
Θα χρειαστεί πολύ πιο ολοκληρωμένη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η παρουσία τους
Η Ουκρανία διαθέτει ορισμένα εμπορικά βιώσιμα κοιτάσματα τιτανίου και γαλλίου, τα οποία είναι και τα δύο στρατηγικής σημασίας, με πολιτικές και στρατιωτικές εφαρμογές.
Ορισμένοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι τα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα μεταλλευμάτων τιτανίου της Ουκρανίας έχουν σύνθετη φύση και μπορεί να περιέχουν σπάνιες γαίες, αλλά θα χρειαστεί πολύ πιο ολοκληρωμένη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η παρουσία τους και η εμπορική τους βιωσιμότητα.
Στη χώρα έχει γίνει στο παρελθόν εξόρυξη γραφίτη και μαγγανίου.
Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ κατατάσσει επίσης την Ουκρανία στην πέμπτη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τα καταμετρημένα κοιτάσματα λιθίου.
Αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες χώρες που διαθέτουν σημαντικά κοιτάσματα του ορυκτού – το πρόβλημα είναι ότι η εξόρυξή τους δεν είναι πάντα εμπορικά ή πολιτικά βιώσιμη. Για παράδειγμα, το ορυχείο λιθίου Jadar της Σερβίας βρίσκεται σε ανάπτυξη από τότε που ανακαλύφθηκε το κοίτασμα το 2004, αλλά το 2022 η άδεια λειτουργίας του ανακλήθηκε από τη σερβική κυβέρνηση μετά από μαζικές περιβαλλοντικές διαμαρτυρίες.
Έως και δύο δεκαετίες για να αρχίσουν να παράγονται αποτελέσματα
Ακόμη και αν μια νέα γεωλογική έρευνα επιβεβαιώσει σημαντικούς πόρους σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών στην Ουκρανία, η εμπορική βιωσιμότητα της εξόρυξής τους μπορεί να είναι χαμηλή.
Πρώτον, η ανάπτυξη νέων ορυχείων, είτε πρόκειται για ανοιχτά είτε για ορυχεία με βαθιές σήραγγες, είναι μια αργή διαδικασία. Ακόμα και αν ξεκινούσαν οι εργασίες για την δημιουργία τους σε νέες τοποθεσίες στην Ουκρανία, αύριο, ενδέχεται να χρειαστεί μία ή και δύο δεκαετίες μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν αποτελέσματα.
Δύσκολη προσβασιμότητα
Η εξόρυξη ορυκτών είναι ακόμη πιο δύσκολη όταν υπάρχουν συνεχιζόμενες στρατιωτικές εχθροπραξίες, και ένας αριθμός από τις γνωστές περιοχές εξόρυξης ορυκτών βρίσκεται στα ανατολικά τμήματα της χώρας, που επι του παρόντος τελούν υπό την κατοχή των Ρώσων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την προσβασιμότητά τους εκτός αν γίνει ανακατάληψη των εδαφών.
Χωρίς υποδομές, και αποδυναμωμένο εργατικό δυναμικό
Επειδή η εξόρυξη είναι μια εξαιρετικά ενεργοβόρα βιομηχανία, τα όποια έργα θα απαιτούσαν πρώτα μια σημαντική ανασυγκρότηση της ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας. Ο πόλεμος έχει εξάλλου αποδυναμώσει σημαντικά το εργατικό δυναμικό της χώρας.
Κίνα: Ο παράγοντας -κλειδί
Επιπλέον, είτε εξορύσσονται στην Ουκρανία, είτε στη Γροιλανδία, είτε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, τα ορυκτά πρέπει να τύχουν επεξεργασίας προκειμένου να είναι χρήσιμα.
Στην πραγματικότητα, το βασικότερο σημείο στον εφοδιασμό των κρίσιμων ορυκτών κρίσιμα ορυκτά δεν είναι η εξόρυξη, αλλά η επεξεργασία και ο διυλισμός τους, τα οποία ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα.
Ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στα ορυκτά η Κίνα κατέχει την πλειοψηφία της παγκόσμιας ικανότητας διύλισης.
Για παράδειγμα, ερευνητές της αμερικανικής κυβέρνησης διαπίστωσαν ότι παρόλο που η Κίνα εξόρυξε λιγότερο από το 20 τοις εκατό της συνολικής παγκόσμιας προσφοράς λιθίου το 2019, ήλεγχε περισσότερο από το 60 τοις εκατό της παραγωγικής του ικανότητας.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν προέβη σε μέτριες επενδύσεις στην εκμετάλλευση και την επεξεργασία ορυκτών. Αντιθέτως, με εκτελεστικό διάταγμα, ο Τραμπ διακήρυξε την πρόθεση να καταστεί ο κορυφαίος παραγωγός και μεταποιητής ορυκτών.
Πηγή: Ναυτεμπορική
