Η ΡΑΕΚ, αναφερόμενη στο θέμα που προέκυψε με την επάρκεια ηλεκτρισμού και τις περικοπές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), ανακοινώνει ότι παρακολουθεί σε συνεχή βάση τις εξελίξεις και ανάλογα λαμβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις, ασκώντας το ρυθμιστικό της ρόλο προς όφελος του τόπου, της οικονομίας και των καταναλωτών ηλεκτρισμού.
Στα πλαίσια αυτά, η ΡΑΕΚ παρακολουθεί το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται (π.χ. ηλεκτρική διασύνδεση, διαθεσιμότητα φυσικού αερίου και βαθμός υλοποίησης Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης τόσο του Συστήματος Μεταφοράς όσο του Συστήματος Διανομής) και ανάλογα λαμβάνει σχετικές αποφάσεις στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.
Ταυτόχρονα, διευκρινίζει ότι προς διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επάρκειας σε ηλεκτρισμό, αδειοδότησε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού, τόσο με συμβατικά καύσιμα όσο και με ΑΠΕ, προς ικανοποίηση των αναμενόμενων αναγκών σε ζήτηση, όπως αυτές προκύπτουν από τις εκάστοτε μελέτες του καθ’ ύλην αρμόδιου Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ).
Σήμερα, είναι σε λειτουργία συμβατικοί ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί, με καύσιμο ντίζελ ή μαζούτ, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1483MW, ενώ είναι αδειοδοτημένοι σταθμοί εγκατεστημένης ισχύος 624MW με καύσιμο το φυσικό αέριο ή εναλλακτικά ντίζελ. Από αυτούς, οι δύο σταθμοί ισχύος 429MW στην περιοχή του Βασιλικού βρίσκονται σε τελικό στάδιο κατασκευής τους, ωστόσο αναμένεται η διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου για την ένταξή τους στο παραγωγικό δυναμικό.
Όσον αφορά τα συστήματα ΑΠΕ, σήμερα είναι εγκατεστημένα:
- Αιολικά Πάρκα ισχύος 157,5 MW,
- Εμπορικά Φωτοβολταϊκά Πάρκα, ισχύος 377 MW,
- Φωτοβολταϊκά Συστήματα για ιδίαν χρήση (net metering, net billing) ισχύος 464 MW,
- Συστήματα Βιομάζας ισχύος 12,3
Επιπλέον, έχουν χορηγηθεί από την ΡΑΕΚ άδειες για κατασκευή έργων ΑΠΕ, τα οποία είναι στο στάδιο εξασφάλισης των άλλων απαιτούμενων αδειών και εγκρίσεων ή και υλοποίησης ως εξής :
- Εμπορικά Αιολικά Πάρκα ισχύος 50 MW από τα οποία τα 12MW είναι στο τελικό στάδιο κατασκευής,
- Εμπορικά Φωτοβολταϊκά Πάρκα ισχύος: 800 MW,
- Ιδίαν χρήση Φωτοβολταϊκά Συστήματα ισχύος: 20MW.
Το 2019, η ΡΑΕΚ καθόρισε το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και κάλεσε τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ώστε, μεταξύ άλλων, να είναι δυνατή η χωρίς διακρίσεις συμμετοχή των αυτόνομων εγκαταστάσεων αποθήκευσης ηλεκτρισμού στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού.
Ενημερωτικά αναφέρεται ότι η πρώτη άδεια αυτόνομης εγκατάστασης αποθήκευσης χορηγήθηκε τον Απρίλη του 2023 και μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί και άλλες 20 άδειες συνολικής ισχύος 482 MW και αποθηκευτικής ικανότητας 1600 MWh.
Επιπρόσθετα, έχουν χορηγηθεί 250 άδειες υβριδικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης, δηλαδή εγκαταστάσεων αποθήκευσης που είναι ενσωματωμένες με σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, συνολικής ισχύος 790MW και αποθηκευτικής ικανότητας 540MWh. Μέχρι σήμερα καμία άδεια για αυτόνομη ή υβριδική εγκατάσταση αποθήκευσης δεν έχει υλοποιηθεί. Για το λόγο αυτό, η ΡΑΕΚ καλεί όλες τις αρμόδιες αρχές να προβούν στις δέουσες ενέργειες για ταχεία αξιολόγηση των σχετικών αιτήσεων που εκκρεμούν ενώπιον τους.
Όσον αφορά τις αναφορές που βλέπουν το τελευταίο διάστημα το φως της δημοσιότητας σχετικά με την αφαίρεση που υπήρχε για υποχρεωτική εγκατάσταση αποθήκευσης για έργα ΑΠΕ άνω των 8MW, η ΡΑΕΚ υιοθέτησε τα αποτελέσματα εμπεριστατωμένης μελέτης Εξειδικευμένου Εξωτερικού Σύμβουλου της, ενόψει της επικείμενης λειτουργίας της νέας Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού. Με τη λειτουργία της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού καθορίζονται σχετικές υποχρεώσεις αναφορικά με τον προγραμματισμό έγχυσης ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και υπόκεινται σε σχετικές χρεώσεις εάν δεν ακολουθούνται οι σχετικές πρόνοιες της αγοράς. Ως εκ τούτου, η επιβολή υποχρεωτικής εγκατάστασης αποθήκευσης σε σταθμούς ΑΠΕ με τη λειτουργία της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού είναι άνευ αντικειμένου. Πέραν αυτού, διαφάνηκε ότι η εν λόγω υποχρέωση για εγκατάσταση αποθήκευσης σε σταθμούς ΑΠΕ άνω των 8 MW λειτουργούσε ανασταλτικά στην για την περαιτέρω προώθηση σταθμών ΑΠΕ, αφού καμία αίτηση για κατασκευή άνω των 8 MW δεν υποβλήθηκε στη ΡΑΕΚ, αλλά τουναντίον γινόταν κατάτμηση των σχετικών αιτήσεων για ΑΠΕ, έτσι ώστε να μην υπερβαίνουν το εν λόγω όριο. Πέραν αυτού, άλλος πολύ σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας υπήρξε το αποτρεπτικό κόστος για εγκατάσταση αποθήκευσης τη δεδομένη περίοδο.
Η ασφαλής και αξιόπιστη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος αποτελεί καθήκον και αρμοδιότητα του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου και του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, οι Διαχειριστές Συστήματος Διανομής και Συστήματος Μεταφοράς προβαίνουν, όταν απαιτείται, σε περιορισμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που διοχετεύεται στο Σύστημα Μεταφοράς ή στο Σύστημα Διανομής (περικοπές και/ή αποκοπές παραγωγής) για αποφυγή τυχόν σοβαρών επιπτώσεων στο ενεργειακό σύστημα της χώρας. Ο περιορισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται στη βάση μεθοδολογίας.
Η ΡΑΕΚ κατανοεί τις συνέπειες των περικοπών στους παραγωγούς και/ή καταναλωτές και αναμένει την απάμβλυνση του προβλήματος με την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης και την άρση της ηλεκτρικής απομόνωσης της Κύπρου.
Για οποιεσδήποτε περαιτέρω πληροφορίες ή διευκρινίσεις σχετικά με τους περιορισμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τους αρμόδιους Διαχειριστές.
