Τρεις στους τέσσερις Έλληνες (ποσοστό 74%) επιστρέφουν πάντα ή συχνά από την εργασία νιώθοντας σωματική εξάντληση ενώ ένα σημαντικά υψηλό, του 61%, θεωρεί πως η εργασία του έχει επηρεάσει τη σωματική του υγεία.
Αυτά προκύπτουν από δημοσκοπική έρευνά του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την ποιότητα της εργασίας στην Ελλάδα, που δίνει σήμερα στη δημοσιότητα.
Επίσης, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, ένας στους δύο συμμετέχοντες δήλωσε ότι η εργασία του απαιτεί σημαντική σωματική καταπόνηση από επαναλαμβανόμενες κινήσεις, ορθοστασία, άρση βαριών αντικειμένων και παραμονή αρκετής ώρας σε πολύ ζεστό ή κρύο περιβάλλον.
«Γενικό το πρόβλημα ποιότητας της εργασίας στην Ελλάδα»
«Τα ευρήματα αναφορικά με τις επιπτώσεις του φυσικού περιβάλλοντος της εργασίας στην υγεία των εργαζομένων επιβεβαιώνουν την ανάγκη χάραξης πολιτικής για την αντιμετώπιση πολλών ζητημάτων στον τομέα των συνθηκών εργασίας», σημειώνεται στα συμπεράσματα της έρευνας.
«Η έρευνά μας παρέχει δεδομένα που αποτυπώνουν το γενικό πρόβλημα της ποιότητας της εργασίας στην Ελλάδα, αφού είναι πολύ υψηλό το ποσοστό των εργαζομένων που νιώθει ότι το φυσικό περιβάλλον της εργασίας του επηρεάζει αρνητικά την υγεία του».
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, τα ευρήματα δείχνουν επίσης την παγίωση ανισοτήτων μεταξύ των φύλων και ομάδων διαφορετικού επιπέδου εκπαίδευσης ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εργασιακού περιβάλλοντος. Τα κλαδικά ευρήματα και εκείνα που αφορούν το μέγεθος των επιχειρήσεων αποτυπώνουν την αρνητική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος της εργασίας στην υγεία των εργαζομένων αναδεικνύοντας το πρόβλημα της παραγωγικής διάρθρωσης και της βιωσιμότητας του αναπτυξιακού υποδείγματος και την ανάγκη παραγωγικής και επιχειρησιακής αναδιάρθρωσης.
Αναλυτικά τα ευρήματα
Έμφυλη διάσταση
Εξετάζοντας την έμφυλη διάσταση των ίδιων ερωτημάτων, αξιοσημείωτο είναι το εύρημα ότι το ποσοστό των γυναικών που αντιμετωπίζουν εργασιακές συνθήκες σημαντικής σωματικής καταπόνησης είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο των ανδρών.
Πιο συγκεκριμένα, το 46% των ανδρών του δείγματος και το 50% των γυναικών δήλωσαν πως η εργασία τους απαιτούσε σημαντική σωματική καταπόνηση, ενώ πολύ υψηλό είναι το ποσοστό των ανδρών και των γυναικών (72% και 76% αντίστοιχα) που πάντα ή συχνά επιστρέφει από την εργασία του εξαντλημένο. Παράλληλα, το 63% των ανδρών και το 58% των γυναικών θεωρούν πως η εργασία τους έχει επηρεάσει τη σωματική τους υγεία.
Ηλικιακή ομάδα
Η σωματική καταπόνηση στην εργασία είναι υψηλή σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Θετική ήταν η απάντηση του 48% των ηλικιακών ομάδων 17-34 ετών και 35-54 ετών και του 44% της ηλικιακής ομάδας 55+ ετών. Πολύ υψηλό (77%) είναι το ποσοστό των ερωτηθέντων ηλικίας 35-54 ετών που επιστρέφει πάντα ή συχνά από την εργασία του νιώθοντας πραγματική εξάντληση, ενώ την ίδια απάντηση έδωσε το68% του ερωτηθέντων του δείγματος ηλικίας 17-34 ετών και το 69% ηλικίας 55+ ετών.
Παράλληλα, στο ερώτημα αν η εργασία έχει επηρεάσει τη σωματική υγεία τους θετική ήταν η απάντηση του 67% των ερωτηθέντων της ηλικιακής ομάδας35-54 ετών, του 57% της ηλικιακής ομάδας 55+ ετών και του 51% της νεότερης ηλικιακής ομάδας των 17-34 ετών.
Επίπεδο εκπαίδευσης
Η σωματική καταπόνηση κατά τη διάρκεια της εργασίας, η σωματική εξάντληση και γενικά οι επιπτώσεις της εργασίας στην υγεία των εργαζομένων διαφοροποιούνται σημαντικά ανά επίπεδο εκπαίδευσης.
Ειδικότερα, στο ερώτημα εάν η εργασία τους απαιτεί σημαντική σωματική καταπόνηση θετικά απάντησε το 62% των ερωτηθέντων με τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση, το 58% όσων ήταν έως απόφοιτοι γυμνασίου και το 57% εκείνων που είχαν αποφοιτήσει από το λύκειο και δεν είχαν λάβει άλλη εκπαίδευση. Χαμηλότερο (38% και 21% αντίστοιχα) είναι το ποσοστό των θετικών απαντήσεων του δείγματος με ανώτατη εκπαίδευση ή με μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο.
Παράλληλα, ένα πολύ υψηλό ποσοστό (83%) των ερωτηθέντων με τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση δήλωσε πως συχνά ή πάντα επιστρέφει από τη δουλειά νιώθοντας σωματική εξάντληση. Παρόμοια στο ίδιο ερώτημα απάντησε το 75% εκείνων που διέθεταν απολυτήριο λυκείου και το 74% όσων είχαν ολοκληρώσει έως και το γυμνάσιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι αντίστοιχη απάντηση στο ίδιο ερώτημα έδωσε το 61% όσων είχαν πτυχίο ΤΕΙ/ΑΕΙ και το 64% εκείνων που κατείχαν δίπλωμα μεταπτυχιακού ή διδακτορικού επιπέδου.
Είναι σημαντικό επίσης πως ένα υψηλό ποσοστό από όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα του δείγματος θεωρούσε πως η εργασία του είχε επηρεάσει τη σωματική του υγεία. Ειδικότερα, στο σχετικό ερώτημα θετική ήταν η απάντηση του 72% του ερωτηθέντων με τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση, του 61% των αποφοίτων λυκείου, του 57% με εκπαίδευση από το δημοτικό έως και το γυμνάσιο, του 57% εκείνων με δίπλωμα ΤΕΙ/ΑΕΙ και του 58% των κατόχων μεταπτυχιακού ή διδακτορικού διπλώματος.
Επίπεδο εισοδήματος
Το φυσικό περιβάλλον της εργασίας και ειδικότερα η σωματική καταπόνηση και εξάντληση από την εργασία και οι αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία των εργαζομένων σχετίζονται και με το επίπεδο του εισοδήματος.
Σημαντική σωματική καταπόνηση κατά την εργασία δήλωσε το 56% του ερωτηθέντων με εισόδημα έως 7.000 ευρώ και το 53% με εισόδημα από7.001 έως 16.000 ευρώ. Στις εισοδηματικές αυτές κατηγορίες, που προφανώς ανήκουν επαγγέλματα χαμηλής εξειδίκευσης ή/και μερικής απασχόλησης, οι εργαζόμενοι φαίνεται ότι πιθανά βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν συνδυασμό προβλημάτων που αφορούν τη σωματική και την ψυχική τους υγείας αλλά και τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Η σχετική εικόνα βελτιώνεται στους εργαζομένους με υψηλότερα εισοδήματα, καθώς σε συνθήκες σημαντικής σωματικής καταπόνησης δήλωσε πως εργάζεται το 23% του δείγματος με εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ και το 37% με εισόδημα από 16.001 έως 30.000 ευρώ.
Παρόλο που η σωματική καταπόνηση κατά την εργασία διαφοροποιείται σημαντικά ανά επίπεδο εισοδήματος, εντούτοις ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των ερωτηθέντων από όλα τα εισοδηματικά επίπεδα δήλωσε πως επιστρέφει πάντα ή συχνά από την εργασία του νιώθοντας πραγματική εξάντληση.
Ειδικότερα, αυτή την απάντηση στο σχετικό ερώτημα έδωσε το 77% του ερωτηθέντων με εισόδημα έως7.000 ευρώ, το 76% με εισόδημα από 7.001 έως 16.000 ευρώ, το 71% όσων είχαν εισόδημα από 16.000 έως 30.000 ευρώ και το 64% με εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ, αντανακλώντας, πιθανά, την υψηλή εντατικοποίηση της εργασίας στην ελληνική οικονομία.
Αντίστοιχη εικόνα προκύπτει και από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων στο ερώτημα εάν η εργασία τους έχει επηρεάσει τη σωματική τους υγεία. Θετικά αποκρίθηκε το 66% των ερωτηθέντων με εισόδημα έως 7.000 ευρώ και το 65% με εισόδημα από 7.001 έως 16.000 ευρώ. Στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, από 16.001 έως 30.000 ευρώ και πάνω από 30.000 ευρώ, τα ποσοστά ήταν 60% και 52% αντίστοιχα.
Κλάδοι
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αξιολόγηση της επίδρασης του φυσικού περιβάλλοντος της εργασίας στην υγεία των εργαζομένων έχει η διερεύνηση του κλάδου δραστηριότητας, του μεγέθους και της νομικής μορφής των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα όπου απασχολούνταν οι ερωτώμενοι, καθώς συσχετίζει το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητας της εργασίας με τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας μας.
Στο ερώτημα εάν η εργασία τους απαιτεί σημαντική σωματική καταπόνηση απάντησε θετικά το 64% εκείνων που απασχολούνταν την περίοδο της έρευνας σε δραστηριότητες παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, το 56% εκείνων που απασχολούνταν στις μεταφορές και το 55% όσων εργάζονταν στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, καθώς και στην επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων.
Αντίστοιχη ήταν και η απάντηση του 43% των ερωτηθέντων του δείγματος που εργάζονταν στις κατασκευές και στη μεταποίηση, του 42% εκείνων που η εργασία τους αφορούσε δραστηριότητες για την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα και του 29% εκείνων που εργάζονταν στην εκπαίδευση.
Παράλληλα, σημαντική σωματική καταπόνηση κατά την εργασία του δήλωσε πως υφίστατο την περίοδο της έρευνας το 18% όσων εργάζονταν σε επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες καθώς και στην ενημέρωση και την επικοινωνία.
Επίσης πολύ υψηλό είναι και το ποσοστό των εργαζομένων σε όλους τους υπό εξέταση κλάδους δραστηριοποίησης οι οποίοι επέστρεφαν από την εργασία τους εξαντλημένοι. Ειδικότερα, πάντα ή συχνά εξαντλημένοι από την εργασία τους δήλωσαν ότι επέστρεφαν την περίοδο της έρευνας το 83% των ερωτηθέντων που εργάζονταν στους κλάδους της παροχής υπηρεσιών καταλύματος και της εστίασης, το 76% εκείνων που εργάζονταν στο χονδρικό/λιανικό εμπόριο και στις επισκευές μηχανοκίνητων οχημάτων, καθώς και το 76% όσων εργάζονταν στον κλάδο των μεταφορών και της αποθήκευσης. Επίσης, πραγματική εξάντληση μετά τη εργασία ένιωθε πάντα ή συχνά το 72% των εργαζομένων στις κατασκευές, το 72% των εργαζομένων στην εκπαίδευση και το 70%εκείνων που εργάζονταν στη μεταποίηση. Αντίστοιχη ήταν η απάντηση του 66% των εργαζομένων που δραστηριοποιούνταν στους τομείς της ανθρώπινης υγείας και της κοινωνικής μέριμνας, του 63% όσων εργάζονταν στον τομέα της ενημέρωσης και της επικοινωνίας και του 61% των εργαζομένων σε επιχειρήσεις στον τομέα των επιστημονικών και των τεχνικών δραστηριοτήτων.
Αναφορικά με τη σύνδεση της φύσης της εργασίας με τη σωματική υγεία, τα ευρήματα δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο καθώς και στην επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων σε ποσοστό 67% δήλωσαν πως η φύση της εργασίας τους έχει επηρεάσει τη σωματική τους υγεία. Αντίστοιχη ήταν και η απάντηση του 66% των ερωτηθέντων που εργάζονταν στις μεταφορές και στην αποθήκευση, του 64% όσων εργάζονταν στις κατασκευές, του 63% εκείνων που εργάζονταν σε υπηρεσίες παροχής καταλύματος και στην εστίαση, του 59% όσων εργάζονταν σε επιχειρήσεις που σχετίζονταν με επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, του 56% εκείνων που εργάζονταν σε επιχειρήσεις τον τομέα της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας, και του 56% των εργαζομένων στην ενημέρωση και την επικοινωνία.
Ανά μέγεθος επιχείρησης (αριθμός απασχολουμένων)
Η αναπτυξιακή διάσταση της παραπάνω κλαδικής εικόνας των συνθηκών εργασίας και της επίδρασής τους στην υγεία των εργαζομένων αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον όταν διερευνώνται τα ίδια ερωτήματα σε επίπεδο μεγέθους των επιχειρήσεων. Το 57% των εργαζομένων που δήλωσαν σωματική καταπόνηση κατά την εργασία τους εργαζόταν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 1έως 9 άτομα. Σημαντική σωματική καταπόνηση κατά την εργασία δήλωσε και το 48%του δείγματος που εργαζόταν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 10 έως 49 άτομα. Αξιοσημείωτο είναι το εύρημα ότι στις επιχειρήσεις που απασχολούσαν 50 έως 250 άτομα το ποσοστό των εργαζομένων που δήλωσαν σωματική καταπόνηση κατά την εργασία τους μειώνεται στο 39%, ενώ αυξάνεται στο 44% στις επιχειρήσεις με απασχολουμένους άνω των 250 ατόμων.
Σε αντίθεση με τη σωματική καταπόνηση κατά την εργασία, που βάσει των απαντήσεων του δείγματος συνδέεται περισσότερο με την εργασία σε μικρότερες επιχειρήσεις, πραγματική σωματική εξάντληση μετά την εργασία ένιωθε το 80% των ερωτηθέντων που εργάζονταν σε μεγάλες επιχειρήσεις με απασχολουμένους άνωτων 250 ατόμων, το 75% εκείνων που εργάζονταν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 10 έως 50 άτομα και το 73% των εργαζομένων σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 1έως 10 άτομα. Σχετικά χαμηλότερο (69%) ήταν το ποσοστό των ερωτηθέντων που εργάζονταν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 50 έως 250 άτομα και ένιωθαν σωματική εξάντληση μετά την εργασία.
Στο ερώτημα κατά πόσο η φύση της εργασίας σας έχει επηρεάσει τη σωματική σας υγεία θετικά απάντησε το 67% των εργαζομένων σε πολύ μεγάλες επιχειρήσεις με πάνω από 250 εργαζομένους, το 63% όσων εργάζονταν σε επιχειρήσεις με 10 έως 49 εργαζομένους, το 61% εκείνων που εργάζονταν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν 50 έως 250 άτομα και το 57% όσων απασχολούνταν σε μικρές επιχειρήσεις με 1 έως 9 εργαζομένους.
Ανά νομική μορφή επιχειρήσεων
Συνδέοντας τις απαντήσεις των ερωτηθέντων της έρευνας με τη νομική μορφή των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονταν, διαπιστώνουμε ότι σημαντική σωματική καταπόνηση κατά την εργασία τους υφίσταντο το 54% εκείνων που εργάζονταν σε ατομικές/ΟΕ/ΕΕ/ΙΚΕ επιχειρήσεις, το 41% των ερωτηθέντων που εργάζονταν σε ΑΕ/ΕΠΕ και το 37% όσων εργάζονταν σε επιχειρήσεις άλλης νομικής μορφής.
Παράλληλα, από εκείνους που εργάζονταν σε επιχειρήσεις ατομικές/ΟΕ/ΕΕ/ΙΚΕ το75% δήλωσε ότι μετά την εργασία ένιωθε πάντα ή συχνά πραγματική σωματική εξάντληση, ενώ το 59% πως η φύση της εργασίας του είχε επηρεάσει τη σωματική του υγεία. Tο 72% εκείνων που εργάζονταν σε ΑΕ/ΕΠΕ ένιωθαν πάντα ή συχνά σωματική εξάντληση μετά την εργασία τους, ενώ το 61% θεωρούσε πως η φύση της εργασίας του είχε επηρεάσει τη σωματική του υγεία. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους ερωτηθέντες που εργάζονταν σε επιχειρήσεις άλλης νομικής μορφής ήταν 70% και 63%.
Η έρευνα
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 20 Οκτωβρίου-23 Νοεμβρίου 2023 από τη δημοσκοπική Eταιρεία Ερευνών Κοινής Γνώμης και Εφαρμογών Prorata. Ο πληθυσμός-στόχος της έρευνας ήταν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα. H πλειονότητα του δείγματος (61%) ήταν άνδρες, ενώ το 39% γυναίκες. Πάνω από το μισό του δείγματος (56%) ανήκε στην ηλιακή ομάδα 35-56 ετών, ενώ ακολουθούν οι ηλικιακές ομάδες 17-34 ετών και 55+ ετών με ποσοστά 29% και 15% αντίστοιχα.
Πηγή: Ναυτεμπορική
