Λιάνγκ Γουενφένγκ, ο 39χρονος ιδρυτής της κινεζικής startup τεχνητής νοημοσύνης DeepSeek που προκάλεσε χάος στις τεχνολογικές αγορές διεθνώς τη Δευτέρα, είναι ο νέος «εθνικός ήρωας» της Κίνας. Θεωρείται η ελπίδα της χώρας να ξεπεράσει τα αυξανόμενα εμπόδια που βάζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω των ελέγχων εξαγωγών τεχνολογικών προϊόντων, στην προσπάθειά της να διεκδικήσει πρωταγωνιστικό ρόλο -αν όχι να πρωτοστατήσει- στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης που αναδύεται.
Το «σπασικλάκι με το απαίσιο κούρεμα που δεν του έδινε κανείς σημασία», όπως τον περιγράφει η Daily Mail, ήταν σχεδόν άγνωστο πρόσωπο μέχρι πρότινος, καθώς διατηρούσε χαμηλό προφίλ και απέφευγε συστηματικά τα φώτα τις δημοσιότητας. Αυτό άλλαξε όμως εν μία νυκτί, στις 20 Ιανουαρίου, καθώς έκτοτε το «σπασικλάκι» βρέθηκε να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με την πολιτική ελίτ της χώρας και να απασχολεί τα πρωτοσέλιδα των μέσων ενημέρωσης τεχνολογίας παγκοσμίως.
Εκείνη την ημέρα, ο Λιάνγκ εκλήθη, μαζί με άλλα 8 πρόσωπα, να μιλήσει σε ένα κεκλεισμένων των θυρών συμπόσιο που διοργάνωσε ο πρωθυπουργός της Κίνας, Λι Τσιάνγκ, σχετικά με την πολιτική του Πεκίνου στον τομέα της τεχνολογίας.
Εκεί, ο Λιάνγκ σημείωσε ότι η Κίνα δεν μπορεί συνεχώς να ακολουθεί τη Δύση στις τεχνολογικές ανακαλύψεις και να περιορίζεται στην εξέλιξη τεχνολογιών που παίρνει από το εξωτερικό, αλλά πρέπει να πρωτοστατήσει. Υποστήριξε μάλιστα ότι η κινεζική καινοτομία έχει τη δυνατότητα να ανατρέψει τη νέα παγκόσμια τάξη τεχνητής νοημοσύνης που διαμορφώνουν οι αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί, προτρέποντας την κινεζική κυβέρνηση να εστιάσει σε τεχνολογίες αιχμής.
Ομιλία που κάθε άλλο παρά συμπτωματική δεν μπορεί να θεωρηθεί, καθώς την ίδια ημέρα ήταν η ορκωμοσία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει διακηρύξει την κυριαρχία των ΗΠΑ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Το Πεκίνο προφανώς διάλεξε εσκεμμένα τη συγκεκριμένη ημέρα για την ομιλία του Λιάνγκ, καθώς την ίδια εκείνη ημέρα η εταιρεία του, DeepSeek, έδωσε ένα δείγμα γραφής των δυνατοτήτων της στην Αμερική, λανσάροντας στην αμερικανική αγορά το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης R1.
Ένα μοντέλο ΑΙ που προσέλκυσε αστραπιαία το ενδιαφέρον της παγκόσμιας τεχνολογικής κοινότητας, όχι μόνο γιατί θεωρείται άκρως ανταγωνιστικό, ίσως και καλύτερο, από τα αντίστοιχα μοντέλα AI των δυτικών τεχνολογικών κολοσσών, αλλά και γιατί είναι πολύ οικονομικότερο.
Η κινεζική εταιρεία ισχυρίζεται ότι για την ανάπτυξή του χρειάστηκαν μόλις δύο μήνες, ενώ το κόστος του δεν ξεπέρασε τα 6 εκατ. δολάρια καθώς χρησιμοποιήθηκαν λιγότερο προηγμένα -και πολύ φθηνότερα- τσιπ της Nvidia.
Η είδηση αυτή, σε συνδυασμό με τις πρώτες αξιολογήσεις του R1, προκάλεσαν ρωγμές στο αμερικανικό αφήγημα περί ηγεμονίας των ΗΠΑ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Γεγονός που προκάλεσε ένα sell-off στις μετοχές τεχνολογίας παγκοσμίως, εξανεμίζοντας περισσότερα από 1 τρισ. δολάρια κεφαλαιοποίησης των γιγάντων της τεχνολογίας, με το ισχυρότερο χτύπημα να δέχεται ο τίτλος του αμερικανικού κολοσσού των ημιαγωγών Nvidia, που είδε τη Δευτέρα την κεφαλαιοποίησή του να συρρικνώνεται κατά σχεδόν 600 δισ. δολάρια σε μία μόνο ημέρα.
«Κομμουνιστική AI»
Παρότι είναι ακόμα νωρίς ώστε να επιβεβαιωθεί -ή όχι- η υπεροχή του μοντέλου AI της DeepSeek έναντι των δυτικών μοντέλων AI και δεν είναι γνωστές όλες οι πληροφορίες για τον χρόνο και το κόστος ανάπτυξής του, ο σάλος που προκάλεσε αλλά και η καταγωγή της DeepSeek πυροδότησαν ήδη τις πρώτες αντιδράσεις.
Τα «γεράκια» της Κίνας το έχουν χαρακτηρίσει «κομμουνιστική τεχνητή νοημοσύνη», ενώ πολλοί δυτικοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για την επιρροή έχει το Πεκίνο στην εταιρεία και για το ενδεχόμενο να χρησιμοποιεί το chatbot προκειμένου να «ταΐζει» τους χρήστες του στη Δύση με… κινεζική προπαγάνδα και παραπληροφόρηση.
Αναφέρθηκαν για παράδειγμα στην περίπτωση της Ταϊβάν, που κατά πολλούς αποτελεί ένα πιθανό σημείο ανάφλεξης ενός μελλοντικού παγκόσμιου πολέμου, για την οποία το chatbot της DeepSeek αναφέρει ότι αποτελεί ένα «αναπαλλοτρίωτο κομμάτι της Κίνας», ευθυγραμμιζόμενο με τους ισχυρισμούς του Πεκίνου.
Από τα hedge fund στην ΑΙ
Ο ιδρυτής της DeepSeek, αν και έγινε ευρέως γνωστός ως ο άνθρωπος που φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, δεν ξεκίνησε την καριέρα του από τον τομέα της πληροφορικής.
Όπως αποκάλυψε ο ίδιος στο κινεζικό μέσο ενημέρωσης Waves, εργαζόταν ως διαχειριστής hedge fund πριν αποφασίσει να στραφεί στον τομέα της τεχνολογίας έχοντας στόχο να αμβλύνει το χάσμα που χωρίζει την Κίνα από τις ΗΠΑ στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Waves, ο Λιάνγκ ανέφερε ότι μεγάλωσε στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας τη δεκαετία του 1980, όπου οι γονείς του εργάζονταν ως δάσκαλοι δημοτικού, ενώ σύμφωνα με τους δασκάλους του από νωρίς έδειξε ότι διαθέτει ταλέντο στα μαθηματικά.
Σύμφωνα με κινεζικά μέσα ενημέρωσης, ο Λιάνγκ σπούδασε μηχανική πληροφοριών και επικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Zhejiang της Χανγκτσόου, έναν τεχνολογικό κόμβο στην ανατολική Κίνα που αποτελεί, μεταξύ άλλων έδρα του κινεζικού κολοσσού ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba Group.
Το 2015, ίδρυσε την εταιρεία High-Flyer, ένα ποσοτικό hedge fund που χρησιμοποιεί μοντέλα μαθηματικών και τεχνητής νοημοσύνης για τη χάραξη επενδυτικών στρατηγικών. Μέχρι το 2017, η High-Flyer, η οποία σήμερα εξυπηρετεί περισσότερους από 10.000 πελάτες μεγάλου πλούτου, είχε φτιάξει τη δική της ομάδα ανάπτυξης τεχνητής νοημοσύνης και χρησιμοποιούσε σχεδόν εξ ολοκλήρου αλγόριθμους ΑΙ για τις συναλλαγές της, σύμφωνα με τον ιστότοπό της.
Το 2021, λίγο πριν η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν περιορίσει τις εξαγωγές ημιαγωγών στην Κίνα, ο ιδρυτής της DeepSeek φαίνεται ότι είχε σχεδιάσει ήδη τα επόμενα βήματά του, καθώς ξεκίνησε να αγοράζει χιλιάδες επεξεργαστές γραφικών της Nvidia για ένα πρότζεκτ που δεν αποκάλυψε τότε, σύμφωνα με τους Financial Times.
Δύο χρόνια αργότερα όμως, το 2023, ίδρυσε την DeepSeek, η οποία βάσισε την ανάπτυξή της στη μεγιστοποίηση της απόδοσης των επεξεργαστών που ήταν διαθέσιμοι στην Κίνα, καθώς δεν ήταν σε θέσει να αγοράσει πια ημιαγωγούς της Nvidia.
Σύμφωνα με πληροφορίες το αρχικό κεφάλαιο της DeepSeek ήταν μόλις 1,4 εκατ. δολάρια.
