Πολύ λίγη, πολύ αργά. Με αυτές τις δύο φράσεις θα μπορούσε να περιγράψει κανείς το κλίμα στη Σερβία για την παραίτηση του πρωθυπουργού Μίλος Βούτσεβιτς υπό το βάρος των κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν μετά τον θάνατο των 15 ανθρώπων από την πτώση του στέγαστρου του ανακαινισμένου σιδηροδρομικού σταθμού στην πόλη Νόβι Σαντ την 1η Νοεμβρίου 2024.
«Ραντεβού στους δρόμους» ήταν η πρώτη απάντηση των φοιτητών, που ηγούνται των αδιάκοπων εδώ και ένα μήνα κινητοποιήσεων, στην είδηση της παραίτησης του πρωθυπουργού.
Η κυβέρνηση βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση, με τον επί οκτώ έτη πρόεδρο της χώρας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, να προσπαθεί τώρα να εμφανιστεί ως διαλλακτικός μετά από μήνες λυσσαλέας επίθεσης στο κίνημα αμφισβήτησης που συγκλονίζει τη Σερβία.
Η «θυσία» του πρωθυπουργού ήρθε μετά την επίθεση ροπαλοφόρων σε φοιτητές στο Νόβι Σαντ το βράδυ της Δευτέρας, με αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό μίας γυναίκας. Οι παρακρατικοί φέρεται να ήταν μέλη του κυβερνώντος «Προοδευτικού Κόμματος», που έχει επιδοθεί σε αντίστοιχες «δράσεις» εδώ και καιρό εναντίον των διαδηλωτών.
Διαδήλωση έξω από τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος μετά την επίθεση μελών του σε διαδηλωτές στο Νόβι Σαντ
Απόδοση δικαιοσύνης – Παραίτηση της κυβέρνησης
Οι φοιτητές και οι μαθητές που έχουν προχωρήσει σε καταλήψεις τους τελευταίους δύο μήνες χαρακτηρίστηκαν από την κυβέρνηση ως πράκτορες ξένων δυνάμεων που απειλούν την ασφάλεια της χώρας και οι κινητοποιήσεις τους αντιμετωπίστηκαν με καταστολή.
Το κίνημα που ξεκίνησε διεκδικώντας δικαιοσύνη για τα θύματα του Νόβι Σαντ και έχει εντάξει στα αιτήματά του την ανατροπή της κυβέρνησης και την πάταξη της διαφθοράς αντί να υποχωρήσει γιγαντώθηκε και πλέον έχει κερδίσει τη στήριξη των εργατικών σωματείων, των αγροτών, των καλλιτεχνών ακόμα και δικαστών.
Η γενική απεργία της Παρασκευής ήταν μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το κίνημα κάθε άλλο παρά οδεύει προς εκτόνωση ακόμα κι αν στο ενδιάμεσο είχαν παραιτηθεί δύο υπουργοί.
Η συνέχεια δόθηκε τη Δευτέρα όταν οι φοιτητές κατασκήνωσαν σε κεντρική οδική αρτηρία στο Βελιγράδι με χιλιάδες κόσμου να καταφτάνει από όλη τη Σερβία.
Πλάνα από drone από τη μεγαλειώδη κινητοποίηση της Δευτέρας
Καρότο και μαστίγιο
Η παραίτηση Βούτσεβιτς συνοδεύτηκε από υποσχέσεις από τον πρόεδρο Βούτσιτς που ζήτησε από τους μέχρι πρότινος «εχθρούς του έθνους» να προσέλθουν σε διάλογο.
Ειδικότερα υποσχέθηκε ότι θα δοθεί στη δημοσιότητα το σύνολο των εγγράφων που αφορούν την ανακαίνιση του σιδηροδρομικού σταθμού του Νόβι Σαντ, και ότι θα σταματήσουν οι ποινικές διώξεις κατά φοιτητών και καθηγητών που συνελήφθησαν στις διαδηλώσεις. Παράλληλα υποσχέθηκε ότι οι 37 παρακρατικοί που επιτέθηκαν σε φοιτητές θα τιμωρηθούν.
Ακόμα δεσμεύτηκε για αύξηση 20% στη χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η όψιμη διαλλακτική στάση του Βούτσιτς δεν φαίνεται να μπορεί να κατευνάσει τα πνεύματα.
Ραντεβού στους δρόμους
«Αυτοί που υποδαύλιζαν τις εντάσεις τα τελευταία 13 χρόνια προσπαθούν τώρα να εκτονώσουν τις εντάσεις», έγραψε στο Χ ο Lazar Stojakovic από Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, αναφέρει το Reuters.
«Δεν πρόκειται να πετύχει, μας χτυπούσατε, μας πατούσατε (με αυτοκίνητα), χτυπήσατε τους συναδέλφους μας στο Νόβι Σαντ. Ραντεβού στον δρόμο».
Η παραίτηση του πρωθυπουργού βαθαίνει την πολιτική κρίση στη Σερβία με το αντιπολιτευόμενο κόμμα Kreni-Promeni να ζητά σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης με πρόσωπα που θα εγκρίνουν οι φοιτητές και με αποστολή να οδηγήσει τη χώρα σε δημοκρατικές εκλογές, καθώς υπάρχουν κατηγορίες εναντίον του Βούτσιτς για ατασθαλίες στην εκλογική αναμέτρηση του 2023.
Ο πρόεδρος – που ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία από την ακροδεξιά – απέρριψε το ενδεχόμενο σχηματισμού μεταβατικής κυβέρνησης και υπαινίχτηκε πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμά του το βράδυ της Τρίτης, ο Βούτσιτς δήλωσε ότι το κόμμα του θα χρειαστεί 10 ημέρες για να αποφασίσει αν θα σχηματίσει κυβέρνηση πλειοψηφίας ή θα διεξάγει πρόωρες βουλευτικές εκλογές, «οι οποίες θα μπορούσαν να διεξαχθούν τον Απρίλιο».
Κοινωνική έκρηξη
Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ο Μάριο Μπικάρσκι, ανώτερος αναλυτής για την Ευρώπη στη συμβουλευτική εταιρεία Verisk Maplecroft, είπε πως δεν περιμένει να εκδιωχθεί ο Βούτσιτς, εν μέρει λόγω της έλλειψης αξιόπιστων και βιώσιμων πολιτικών εναλλακτικών λύσεων. Περιμένει όμως να συνεχιστούν οι διαμαρτυρίες.
«Η απροθυμία της κυβέρνησης να ικανοποιήσει τα αιτήματα των διαδηλωτών έχει διαβρώσει την εμπιστοσύνη στους κρατικούς θεσμούς και την πολιτική ηγεσία» επεσήμανε ο Μπικάρσκι.
«Η Σερβία πιθανότατα θα παραμείνει εστία αναταραχής», συμπλήρωσε.
Ο Βούτσιτς επανεξελέγη στη θέση του προέδρου τον Απρίλιο του 2024, όταν το «Προοδευτικό Κόμμα» της Σερβίας ήρθε πρώτο σε ψήφους σε εκλογές που σημαδεύτηκαν από οξεία πόλωση.
Με την αποχή να ξεπερνά το 40% ο Βούτσιτς κατάφερε να πάρει την πλειοψηφία αλλά η κυβέρνησή του αποδεικνύεται εύθραυστη. Χωρίς να άρει τον προσανατολισμό της Σερβίας για ένταξη στην Ε.Ε. ο Βούτσιτς έχει οικοδομήσει σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα.
Οπαδός της «Μεγάλης Σερβίας» ο Βούτσιτς αναδείχτηκε αρχικά στη θέση του πρωθυπουργού και στη συνέχεια του προέδρου ποντάροντας στον εθνικισμό, υποσχόμενος την αναστήλωση του εθνικού γοήτρου μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ.
Η σκληρή καθημερινότητα για τα εκατομμύρια των Σέρβων σε συνδυασμό με τη διαφθορά έφθειρε την ισχύ του Βούτσιτς στην πάροδο των χρόνων. Το δυστύχημα στο Νόβι Σαντ αποτέλεσε τη θρυαλλίδα έκρηξης της κοινωνικής δυσαρέσκειας απέναντι στην αυταρχική διακυβέρνηση, που παρά την έλλειψη αξιόπιστης εναλλακτικής συνιστά απειλή για την κυβερνητική εξουσία στη Σερβία.
Πηγή: In.gr
