Από την άνοδο του λαϊκισμού και τις δημογραφικές τάσεις μέχρι την ενέργεια, την κλιματική αλλαγή, τις συγκρούσεις και τον ανταγωνισμό σε όλους του τομείς, το 2025 αναμένεται να επιβεβαιώσει την παρατήρηση ότι η αστάθεια είναι η νέα σταθερά στον πλανήτη.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η έκθεση της EY-Parthenon, 2025 Geostrategic Outlook που συγκεντρώνει τις 10 κορυφαίες γεωστρατηγικές εξελίξεις για τη χρονιά.
Όπως σημειώνεται, το 2024 ήταν ένα έτος πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας, καθώς και κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων σε όλο τον κόσμο. Κοιτάζοντας μπροστά, το 2025 θα χαρακτηριστεί από νέες γεωπολιτικές, οικονομικές και δημογραφικές εξελίξεις που αναμένεται να έχουν ευρύ αντίκτυπο στα σχέδια των οργανισμών, ανεξαρτήτως κλάδου και γεωγραφικής τοποθεσίας.
Η έκθεση καταλήγει σε δέκα κορυφαίες γεωστρατηγικές εξελίξεις για το 2025, τις οποίες κατατάσσει σε τρεις κατηγορίες:
- Η μετάβαση από τις εκλογικές αναμετρήσεις στη χάραξη πολιτικής
- Οικονομικός ανταγωνισμός και αυτάρκεια
- Γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί
Όσον αφορά τη μετάβαση από τις εκλογικές αναμετρήσεις στη χάραξη πολιτικής, προσδιορίζει τους εξής κινδύνους:
Η επίδραση του λαϊκισμού: Η άνοδος του λαϊκισμού αναμένεται να ενθαρρύνει πολιτικές προστατευτισμού, να περιορίσει τη μετανάστευση και να ασκήσει πίεση στις πολιτικές για το περιβάλλον.
Ο «γρίφος» της φορολογίας: Οι νέες κυβερνήσεις θα εξετάσουν εναλλακτικές στρατηγικές για τη μείωση του χρέους, μεταξύ άλλων, και πιθανές αυξήσεις στη φορολογία επιχειρήσεων, κεφαλαίων και υψηλών εισοδημάτων.
Οι δημογραφικοί διαχωρισμοί: Η διάδραση μεταξύ γερασμένων και νεαρότερων πληθυσμών και μετανάστευσης, αναμένεται να επηρεάσει όλο και περισσότερο τις τοπικές, περιφερειακές και παγκόσμιες πολιτικές ισορροπίες.
Όσον αφορά τον οικονομικό ανταγωνισμό και αυτάρκεια, προσδιορίζει τους εξής κινδύνους:
Η μείωση των κινδύνων και των εξαρτήσεων: Οι κυβερνήσεις αναμένεται να επιταχύνουν την εφαρμογή μέτρων για την ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση πιο περίπλοκων σχέσεων μεταξύ κρατών, αλλά και επιχειρήσεων.
Η ψηφιακή κυριαρχία: Η αυξανόμενη στρατηγική σημασία της ψηφιακής τεχνολογίας θα ενθαρρύνει την επιβολή περισσότερων πολιτικών και κανονισμών για τον έλεγχο του ψηφιακού κόσμου.
Η κλιματική αλλαγή και ο ανταγωνισμός: Οι πολιτικές για το κλίμα θα τροφοδοτηθούν από τρεις κρίσιμους παράγοντες ανταγωνισμού – οικονομία, γεωπολιτική και τιμές.
Όσον αφορά τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, προσδιορίζει τους εξής κινδύνους:
Οι νέες γεωενεργειακές ισορροπίες: Οι κυβερνητικές πολιτικές θα συνεχίσουν να μετατοπίζουν τις γεωενεργειακές ισορροπίες, με αβέβαιες επιπτώσεις στην ταχύτητα της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης.
Η ενσωμάτωση των αναδυόμενων αγορών: Η ταυτόχρονη πίεση για ενίσχυση της επιρροής των αναδυόμενων αγορών στο παγκόσμιο πολιτικοοικονομικό σύστημα, από τη μία, και για εναλλακτικούς πολυμερείς διεθνείς και περιφερειακούς θεσμούς, από την άλλη, δημιουργεί ένα πιο περίπλοκο παγκόσμιο περιβάλλον.
Πόλεμοι και διαμάχες: Εν μέσω πολέμων, η κλιμάκωση των εντάσεων στο εσωτερικό χωρών, αλλά και μεταξύ κρατών και διάφορων μη-κρατικών δρώντων, μπορούν να πυροδοτήσουν νέες πολεμικές συγκρούσεις, τόσο στον φυσικό κόσμο, όσο και στον κυβερνοχώρο.
Η πολιτική και η οικονομία του διαστήματος: Ο αγώνας «κατάκτησης» του διαστήματος θα ενταθεί, καθώς περισσότερα κράτη θα εμπλακούν σε τεχνολογικό ανταγωνισμό και θα διεκδικούν πόρους.
«Η αστάθεια είναι η νέα σταθερά»
Σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έκθεσης, ο Γιώργος Παπαδημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: «Μετά από μία χρονιά που σημαδεύτηκε από σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, και εν αναμονή των αλλαγών που φέρνει η αλλαγή ηγεσίας στις ΗΠΑ, το 2025 αναμένεται να επιβεβαιώσει την παρατήρηση ότι η αστάθεια είναι η νέα σταθερά. Σε έναν υπέρ-διασυνδεδεμένο κόσμο, όπου κανείς δεν μένει ανεπηρέαστος, για να μπορέσουν να πλοηγηθούν με επιτυχία, να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους, και να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη αξία, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενσωματώσουν τη γεωστρατηγική ανάλυση ως αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής τους».
