Άννα Διονυσίου*
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τα Δομικά Προϊόντα (CPR 2024/3110) δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 18 Δεκεμβρίου 2024, με ημερομηνία ισχύος την 7η Ιανουαρίου 2025 και με ημερομηνία εφαρμογής την 8η Ιανουαρίου 2026.
H περίοδος συνύπαρξης της παλιά και της νέας έκδοσης του Κανονισμού έχει οριστεί μέχρι το 2040 υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η εφαρμογή του νέου Κανονισμού CPR 2024/3110 υφίσταται υποχρεωτική στην περίπτωση όπου τα Δομικά Προϊόντα καλύπτονται από εναρμονισμένο πρότυπο ή μια εκτελεστική πράξη που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ μετά την 7η Ιανουαρίου 2026. Οι απαιτήσεις του Κανονισμού CPR 2024/3110 γίνονται υποχρεωτικές μόνο δώδεκα μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της εναρμονισμένης τεχνικής προδιαγραφής. Για παράδειγμα, εάν ένα εναρμονισμένο πρότυπο τεθεί σε ισχύ με τη δημοσίευσή του την 1η Φεβρουαρίου 2026, θα καταστεί υποχρεωτικό την 1η Φεβρουαρίου 2027, μαζί με όλες τις απαιτήσεις που απορρέουν από τον Νέο Κανονισμό CPR 2024/3110 (ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος DPP, δήλωση απόδοσης και συμμόρφωσης κ.λπ.). Στο μεσοδιάστημα, μπορεί να εφαρμοστεί εθελοντικά.
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός (ΕΕ) 2024/3110 περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές που σχετίζονται με τις προκλήσεις της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης του κατασκευαστικού κλάδου. Υπό την έννοια αυτή, τα πρότυπα θα αποτελέσουν θεμελιώδη εργαλεία για τη διεξαγωγή της αξιολόγησης της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των κτιρίων και των υποδομών και για την ανάπτυξη του ψηφιακού διαβατηρίου των δομικών προϊόντων. Επιπρόσθετα, ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει διάφορες πρωτοβουλίες, όχι μόνο εκείνες που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας του τομέα, αλλά και γενικότερα όσον αφορά τη διευκόλυνση της μετάβασης σε μια πιο ψηφιακή και πράσινη οικονομία. Υπό το πρίσμα αυτό, το ψηφιακό διαβατήριο για τα δομικά προϊόντα θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη και διαφανέστερη παρακολούθηση των υλικών και κατ’ επέκταση θα διευκολύνει τη διαχείριση των πληροφοριών σχετικά με την απόδοση και τη βιωσιμότητα των προϊόντων.
Πιο συγκεκριμένα, οι κύριες τροποποιήσεις του Κανονισμού περιλαμβάνουν:
- Ψηφιοποίηση και Διαφάνεια Πληροφοριών
- Δήλωση Βιωσιμότητας και Περιβαλλοντικών Επιδόσεων
- Σήμανση CE και Εναρμονισμένα Πρότυπα
- Ενίσχυση της Κυκλικής Οικονομίας
Οι κατασκευαστές δομικών προϊόντων σταδιακά, θα κληθούν να δημιουργήσουν ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος (DPP), το οποίο θα αποτελείται από ένα σύνολο ψηφιοποιημένων στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις των προϊόντων. Το DPP θα παρέχει διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα, επιτρέποντας στα ενδιαφερόμενα μέρη να έχουν πρόσβαση σε ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση, τα υλικά και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων.
Προκειμένου να υπάρχει ομοιομορφία ως προς την παρουσίαση των δεδομένων, έχει συσταθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η ομάδα εργασίας CEN/TC 442/WG12 Digitalization of construction products performance characteristics, υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Τεχνικής Επιτροπής Τυποποίησης CEN/TC 442 Building Information Modelling (BIM). Στόχος της εν λόγω ομάδας εργασίας είναι να δημιουργήσει μια κοινά τυποποιημένη δομή για τις δηλώσεις απόδοσης και συμμόρφωσης των δομικών προϊόντων και ως προς τούτο, έχει ξεκινήσει η εκπόνηση ευρωπαϊκού προτύπου βάσει του ευρωπαϊκού εγγράφου CEN/CWA 17316 Smart CE marking for construction products και του ισπανικού προτύπου UNE 41316 Digital Declaration of Performance for construction products, τα οποία καθορίζουν την έννοια της έξυπνης σήμανσης CE (Smart CE Marking).
Το DPP θα έχει τη δυνατότητα να μετασχηματίσει την επικοινωνία πληροφοριών στον κατασκευαστικό κλάδο. Η εκπόνηση προτύπων θα διασφαλίσει ότι χρησιμοποιείται κοινή μεθοδολογία και διαδικασίες ώστε οι κατασκευαστές να μπορούν να εκδίδουν τα ψηφιακά διαβατήρια προϊόντων τους. Αξίζει να αναφερθεί ότι η εκπόνηση των προτύπων θα βασιστεί σε ήδη υφιστάμενα πρότυπα όπως το CYS EN ISO 23387 Building information modelling (BIM) – Data templates for construction objects used in the life cycle of built assets – Concepts and principles και το CYS EN ISO 12006-3 Building construction – Organization of information about construction works – Part 3: Framework for object-oriented information καθώς και άλλα πρότυπα που ήδη βρίσκονται υπό εκπόνηση.
Οι νέες απαιτήσεις του CPR 2024/3110 ευθυγραμμίζονται με το πρότυπο CYS EN 15804, Sustainability of construction works – Environmental product declarations – Core rules for the product category of construction products, το οποίο καθορίζει απαιτήσεις για τη δημιουργία Περιβαλλοντικών Δηλώσεων Προϊόντων (EPDs) για προϊόντα και υλικά κατασκευής. Τα EPDs παρέχουν διαφανείς και συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κύκλου ζωής προϊόντων εντός συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων. Επίσης, επιτρέπουν στους κατασκευαστές να επικοινωνούν με διαφάνεια την περιβαλλοντική απόδοση των προϊόντων τους και επιτρέπουν στους επαγγελματίες του τομέα να προβαίνουν σε βιώσιμες επιλογές, συγκρίνοντας παρόμοια προϊόντα βάσει των EPDs τους.
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός απαιτεί πλήρη συμμόρφωση για όλες τις κατηγορίες προϊόντων προτεραιότητας έως το 2028, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης των ψηφιακών διαβατηρίων προϊόντων (DPP) και ενός ολοκληρωμένου συνόλου περιβαλλοντικών δεικτών. Η πλήρης συμμόρφωση για υλικά προτεραιότητας όπως το σκυρόδεμα, ο χάλυβας και οι μονώσεις αναμένεται περί το τέλος του 2025, αρχής γενομένης από την υποχρεωτική δήλωση GWP. Οι πρόνοιες συμμόρφωσης απαιτούν αναθεωρήσεις όλων των εναρμονισμένων προτύπων προϊόντων.
Η κατασκευαστική βιομηχανία βρίσκεται σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο πλαίσιο και η εκπόνηση προτύπων που αποσκοπούν στη βιωσιμότητα του τομέα αλλά και ολόκληρου του πλανήτη είναι ουσιαστικής σημασίας. Η τυποποίηση προχωρά με γοργούς ρυθμούς και ως χώρα καλούμαστε να την ακολουθούμε για να καλύψουμε παρούσες και μελλοντικές ανάγκες του τόπου μας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS), ως ο Εθνικός Φορέας Τυποποίησης, καλεί τους εμπειρογνώμονες του κατασκευαστικού τομέα όπως εμπλακούν ενεργά στην εκπόνηση των ευρωπαϊκών προτύπων έτσι ώστε η εφαρμογή τους να είναι ομαλότερη και ευκολότερη στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης για ενεργή συμμετοχή στις εργασίες τυποποίησης σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο.
*Λειτουργός Τυποποίησης CYS
