Στην ένταξη περισσότερων συμμετεχόντων στη δοκιμαστική φάση της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ) ευελπιστεί ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), έτσι ώστε να υπάρξει καλύτερη εικόνα για τα δεδομένα που θα ισχύουν κατά την εμπορική λειτουργία της.
Η τρίτη δοκιμαστική λειτουργία της ΑΑΗ ξεκίνησε από 7 Ιανουαρίου με στόχο να οδηγήσει την εμπορική λειτουργία κατά το β’ εξάμηνο του 2025, ωστόσο μέχρι στιγμής το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ήταν περιορισμένο. Όμως τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να έχουν ληφθεί περισσότερες αιτήσεις.
Όπως ανέφερε ο Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς ΔΣΜΚ Κωνσταντίνος Βαρνάβα κατά την διάρκεια παρουσίασης στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, το ενδιαφέρον μέχρι τώρα για τη δοκιμαστική περίοδο δεν κρίνεται ικανοποιητικό. Σε αυτή εντάχθηκαν 8 προμηθευτές από τους οποίους οι επτά δραστηριοποιούνται ήδη στην μεταβατική αγορά.
Αυτό το περιορισμένο ενδιαφέρον, όπως είπε, εμποδίζει την εξαγωγή συμπερασμάτων στο πως θα λειτουργεί η ανταγωνιστική αφορά, ενώ αποτελεί εμπόδιο και για τους ίδιους τους συμμετέχοντες, αφού όσοι δεν συμμετέχουν στη δοκιμαστική περίοδο δεν θα είναι έτοιμοι για την ανταγωνιστική λειτουργία.
Εξέφρασε την ελπίδα ότι περισσότεροι θα κινητοποιηθούν και θα ενταχθούν, αναφέροντας ότι ήδη ξεκίνησε η ροή ένταξης συμμετεχόντων.
Ολοκλήρωση στελέχωσης και άλλων σημαντικών βημάτων
Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του ΔΣΜΚ Σταύρος Σταυρινός, σημείωσε την ετοιμότητα του ΔΣΜΚ να προχωρήσει το β’ εξάμηνο στην εμπορική λειτουργία της ΑΑΗ χάρη και στις προσπάθειες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας. Σημείωσε ότι έχει προσληφθεί το απαραίτητο νέο προσωπικό για να στελεχώνει τις βάρδιες, ενώ υπήρξε κατοχύρωση του προσωπικού της ΑΗΚ που θα εργαστεί στον ΔΣΜΚ. Συνολικά 121 άτομα βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην εγκεκριμένη δύναμη του ΔΣΜΚ.
Ανέφερε ακόμα ότι οι συμμετέχοντες στη δοκιμαστική λειτουργία είναι συνδεδεμένοι και γίνονται ρυθμίσεις και δοκιμές στο Σύστημα Διαχείρισης. Η συγκεκριμένη δοκιμαστική περίοδος που ξεκίνησε στις 7 Ιανουαρίου είναι η τρίτη, αφού έχουν ήδη διενεργηθεί δύο δοκιμαστικοί περίοδοι λειτουργίας.
Προωθείται επίσης, όπως είπε, η πιστοποίηση της ανεξαρτησίας και αμεροληψίας του ΔΣΜΚ και έχει σταλεί σχετική έκθεση στη ΡΑΕΚ.
Αναφέρθηκε ακόμα στις ενέργειες που έγιναν για εκπαίδευση των συμμετεχόντων στην ΑΑΗ για χρήση του συστήματος, ενώ σημείωσε ότι θα πρέπει να εξεταστούν τα αποτελέσματα της δοκιμαστικής περιόδου ώστε να ανοίξει κανονικά η ΑΑΗ.
Πρόβα λειτουργίας όλων των συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες
Αναλύοντας το μοντέλο της ΑΑΗ, ο κ. Βαρνάβα είπε ότι σε αυτή την δοκιμαστική λειτουργία θα εξεταστεί πως όλα τα συστήματα και οι διαδικασίες δουλεύουν μαζί και θα βγουν συμπεράσματα για τις τιμές της αγοράς και την αποτελεσματικότητα της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού. Πρόσθεσε ότι οι τιμές της χονδρικής αγοράς πρέπει να μεταφερθούν στη συνέχεια και στους καταναλωτές.
Παρά τα ισχνά αποτελέσματα όσον αφορά τις αιτήσεις μέχρι τους τελευταίους μήνες, είπε ότι τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε μια κινητικότητα.
Ο κ. Βαρνάβα ανέλυσε το μοντέλο της ΑΑΗ που είναι ένα μοντέλο με επιμέρους οικονομικές αγορές και αγορά εξισορρόπησης και αποτελείται από την Προθεσμιακή Αγορά Διμερών Συμβολαίων, την Προ – Ημερησίας Αγορά Κοινοπραξίας Ισχύος και την Αγορά Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου.
Είπε επίσης ότι όσον αφορά τις Χρηματικές Συναλλαγές και Εγγυήσεις, το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) έχει οριστεί ως Φορές Εκκαθάρισης.
Για τις καλύψεις εγγυήσεων οι συμμετέχοντες μπορούν να ενταχθούν ως Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη ή να εκπροσωπηθούν από ένα Γενικό Εκκαθαριστικό Μέλος που είναι τράπεζες ή άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Συνήθης πρακτική είναι η εκπροσώπηση από ένα Γενικό Εκκαθαριστικό Μέλος.
Η συμμετοχή τραπεζών, όπως αναφέρθηκε από εκπρόσωπο του ΧΑΚ, είναι απαραίτητη για τη λειτουργία της αγοράς, αφού οι συμμετέχοντες πρέπει να καταθέσουν τα λεφτά τους σε τράπεζα, η οποία θα λειτουργεί είτε ως Γενικό Εκκαθαριστικό Μέλος είτε ως Τράπεζα Διακανονισμού.
Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε, μέχρι σήμερα μόνο η Eurobank Ελλάδας έχει ενταχθεί στο σύστημα.
Παράλληλα αναλύθηκε πως το Κεντρικό Σύστημα της Αγοράς θα επικοινωνεί με άλλα εξωτερικά συστήματα για λήψη μετρήσεων, έκδοση τιμολογίων, επικοινωνία με το ΧΑΚ και άλλα.
Ο κ. Βαρνάβα αναφέρθηκε στους γενικούς στόχους από την τρίτη αυτή δοκιμαστική περίοδο. Σημείωσε ότι σε αυτή την γενική πρόβα θα δοκιμαστεί η λειτουργία όλων των συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες, εκτός από την εκτέλεση τραπεζικών εντολών.
Θα αξιολογηθεί η ετοιμότητα του ΔΣΜΚ, των συμμετεχόντων, του ΧΑΚ, και άλλων εμπλεκομένων για να λειτουργήσουν σωστά πριν από την εμπορική λειτουργία. Θα γίνει επίσης έλεγχος λειτουργίας των πληροφοριακών συστημάτων του ΔΣΜΚ και άλλων, περαιτέρω εκπαίδευση προσωπικού και περαιτέρω προετοιμασία των συμμετεχόντων.
Θα πρέπει επίσης, πρόσθεσε, να ενταχθούν οι τράπεζες και κυρίως να γίνει έλεγχος της εύρυθμης λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος κάτω από πραγματικές συνθήκες αγοράς.
Στόχος είναι επίσης η δοκιμή μεταφοράς από το παραγωγικό περιβάλλον στο περιβάλλον έκτακτης ανάγκης του Συστήματος.
Άλλος στόχος είναι οι δοκιμές εκτάκτων καταστάσεων του ηλεκτρικού συστήματος και του συστήματος διαχείρισης της αγοράς.
Ο κ. Βαρνάβα ανέφερε ότι παρά τις καθυστερήσεις που υπήρξαν έχουν πλέον υπερπηδηθεί τα πλείστα εμπόδια και έχουν μπει στην τελική ευθεία.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο κ. Σταυρινός ανέφερε ότι τώρα που αρθήκαν οι περισσότερες εκκρεμότητες που υπήρχαν, ειδικά όσον αφορά στη στελέχωση και ενδυνάμωση του οργανισμού και μετά τα αποτελέσματα της τρίτης δοκιμαστικής λειτουργίας θα είναι σε θέση να προχωρήσουν με την εμπορική λειτουργία της αγοράς.
Ερωτηθείς για το ενδιαφέρον που έχει επιδειχθεί μέχρι σήμερα από συμμετέχοντες, ανέφερε ότι το ενδιαφέρον ήταν κάπως υποτονικό και εκδόθηκαν και σχετικές ανακοινώσεις, ενώ ζητήθηκε και η παρέμβαση του Υπουργείου.
Πρόσθεσε ότι τώρα έχει πράγματι αυξηθεί το ενδιαφέρον, αλλά οι αιτήσεις που καταφθάνουν τώρα χρειάζονται χρόνο να εξεταστούν. Εξέφρασε την ελπίδα ότι σταδιακά θα αυξηθεί ο αριθμός συμμετεχόντων στην αγορά. Αυτοί τη στιγμή είπε, πέραν της ΑΗΚ προμήθειας συμμετέχουν 8 προμηθευτές. Πρόσθεσε ότι στη μεταβατική αγορά υπάρχουν περίπου 100 παραγωγοί ΑΠΕ, πολλοί ωστόσο από τους οποίους είναι μικροί και πρέπει να εκπροσωπηθούν στην ανταγωνιστική αγορά από έναν μεγάλο Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης.
Ερωτηθείς για στρεβλώσεις που υπάρχουν στην αγορά, όπως η μη έλευση ακόμα του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, ο κ. Σταυρινός απέφυγε να σχολιάσει το πώς θα λειτουργήσει το μοντέλο από πλευράς τιμών και ανέφερε ότι ο ΔΣΜΚ είναι το εκτελεστικό όργανο για να λειτουργήσει το μοντέλο όπως δόθηκε.
Βουλευτές: Να μην υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση προς όφελος των καταναλωτών
Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας Κυριάκος Χατζηγιάννη συνεχάρη τον ΔΣΜΚ και την ομάδα του για το έργο που επιτελούν με αφοσίωση και ουσία, με βάση τις πρόνοιες της νομοθεσίας. Εξέφρασε την άποψη ότι βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση.
Ωστόσο έστειλε το μήνυμα ότι χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης και της τρίτης δοκιμαστικής περιόδου δεν μπορεί να είναι σχετικό, αφού χάθηκε ήδη αρκετός χρόνος και οι καταναλωτές δεν μπορούν να αντέξουν με τις σημερινές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος.
Σημείωσε ότι πρέπει οπωσδήποτε να ανοίξει η αγορά στις 31 Ιουλίου όπως δήλωσαν ο Υπουργός Ενέργειας και η Κυβέρνηση, και να επιδείξουν πολιτικό θάρρος και αξιοπιστία.
Ανέφερε ότι η Επιτροπή θα κάνει ό, τι χρειάζεται όπως έχει ήδη κάνει μέχρι σήμερα για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης χαρακτήρισε την παρουσίαση ως πολύ χρήσιμη και ενημερωτική για τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος στην πράξη.
Πρόσθεσε ότι πέραν από τις πάρα πολλές καθυστερήσεις για το άνοιγμα της αγοράς, απώτερος και βασικός στόχος όλων είναι η είναι η μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού για τον καταναλωτή.
«Σε αυτό θα πρέπει να δουλέψουμε και να εστιάσουμε όλοι», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι επανέλαβαν ότι αν χρειαστεί να υπάρξουν διορθώσεις ή ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου ή του κανονιστικού πλαισίου, είναι στη διάθεσή τους για να το δουν. Όπως είπε, με τη λειτουργία θα παρουσιαστούν κάποια θέματα που θα χρήζουν βελτίωσης και διόρθωσης και για το λόγο αυτό θα πρέπει να κινηθούν άμεσα αν χρειαστεί, ώστε το σύστημα της ανοιχτής αγοράς να ευνοήσει στο τέλος της ημέρας τον καταναλωτή.
