Ένταση προκλήθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής, όταν διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχαν αρκετοί βουλευτές στην αίθουσα για να μπορεί να υπάρξει ειδική πλειοψηφία, ώστε να γίνει συνταγματική τροποποίηση. Προς ψηφοφορία βρίσκονταν ο περί της δεύτερης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2022 και ο περί της τέταρτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2022, με αντικείμενο την κατοχύρωση ως αυτοτελούς δικαιώματος, του δικαιώματος εκάστου σε ένα ασφαλές, καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον. Τελικά η μία πρόταση αποσύρθηκε και έμεινε η δεύτερη.
Για το θέμα υπήρξαν τοποθετήσεις. Στο βήμα βρέθηκε ο εισηγητής, Άριστος Δαμιανού, βουλευτής του ΑΚΕΛ. Ακολούθως, τον λόγο έλαβε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών. Στη συνέχεια, υπήρξε τοποθέτηση από τον Κοινοβουλευτικό Εκπρόσωπο του ΔΗΚΟ, Πανίκο Λεωνίδου. Ακολούθως, τον λόγο έλαβαν οι ανεξάρτητοι βουλευτές Αλεξάνδρα Ατταλίδου και Ανδρέας Θεμιστοκλέους.
Κατά την παρέμβαση του κ. Θεμιστοκλέους, επισημάνθηκε ότι «η συνεδρία, αυστηρά ομιλούντες, πρέπει να διακοπεί, διότι οι παρόντες βουλευτές δεν συγκροτούν τον ελάχιστο εκείνο αριθμό παρουσιών». Κάποιος από τους βουλευτές επεσήμανε ότι πρέπει να περιμένουν μέχρι την στιγμή της ψηφοφορίας, με την Πρόεδρο του Σώματος, Αννίτα Δημητρίου, να απαντά πως έτσι είναι και τον κ. Θεμιστοκλέους να σχολιάζει ότι «έχετε δίκαιο, μπορεί να κατεβούν που τα ταβάνια ξαφνικά είκοσι βουλευτές». Η κ. Δημητρίου είπε πως δεν χρειάζονται 20, ένας είναι αρκετός και ακολούθησε μία… ενδιαφέρουσα συζήτηση περί μαθηματικών, με τον ανεξάρτητο βουλευτή να απαντά ότι «πρέπει να σιήσουμε τα πτυχία των μαθηματικών».
Ενοχλημένη, η Πρόεδρος της Βουλής του είπε «εν τζαι εν ανάγκη να μιλάτε με τούτο το θράσος κάθε φορά» και τον κάλεσε να επιδεικνύει λίγο σεβασμό. «Ό,τι θέλεις να απαιτείς», απάντησε ο βουλευτής Λεμεσού με την κ. Δημητρίου, εμφανώς θυμωμένη, να απαντά «όλα τα ξέρετε εσείς και κανένας άλλος τίποτα. Εμένα να με προσβάλλετε όσο θέλετε, δεν θα ανεχτώ να προσβάλλετε κανέναν άλλο υπάλληλο, λειτουργό και άλλο συνάδελφο. Αρκετά ανεχτήκαμε διάφορες συμπεριφορές». Ακολούθως του έδωσε ξανά το βήμα. Λαμβάνοντας ξανά τον λόγο, ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους υποστήριξε, μεταξύ άλλων, πως δεν υπάρχει κλιματική κρίση.
Μετά την ολοκλήρωση των τοποθετήσεων, η Αννίτα Δημητρίου ζήτησε να εισέλθουν εντός της αίθουσας όσοι βουλευτές είναι έξω, καθώς αν δεν υπάρχει ο απαιτούμενος αριθμός, δεν υπήρχε και λόγος να γίνει ψηφοφορία και ξεκίνησε το μέτρημα. Ωστόσο, οι αριθμοί δεν έβγαιναν, αφού υπήρχαν μόνο 36 βουλευτές εντός της αίθουσας, λιγότεροι από όσοι χρειάζονται για να γίνει συνταγματική τροποποίηση.
Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαϊδης, επεσήμανε ότι λόγω της σοβαρότητας του θέματος και των αποχωρήσεων, θα πρέπει να πάνε σε αναβολή, παρόλο που αυτό συγκρούεται με τον κανονισμό, καθώς μπορεί να συμβεί αν υπάρχει ομοφωνία στο Σώμα. Εναλλακτικά εισηγήθηκε να υπάρξει διακοπή. «Δυστυχώς μακάρι να μπορούσα να πω κάτι διαφορετικό. Αλλά από τη στιγμή που ξεκίνησε να γίνεται η συζήτηση, δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο», απάντησε η Πρόεδρος της Βουλής, κάτι που επιβεβαίωσε και ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους, που υποστήριξε ότι δεν πρόκειται περί διακοπής. «Εάν πούμε τωρά ότι γίνεται διακοπή για διαβούλευση, εκάμαμε το ένα εκατομμύριο φορές, έχει περιορισμό 24 ώρες η διακοπή. Μπορούμε να το αποφασίσουμε», απάντησε ο κ. Λουκαϊδης, λέγοντας ότι η διακοπή μπορεί να γίνει ακόμα και για μια ώρα.
«Ζούμε πρωτόγνωρες στιγμές», δήλωσε η Αννίτα Δημητρίου, λέγοντας ότι το θέμα δεν μπορεί να αναβληθεί. Άρα επί τάπητος βρίσκεται μόνο η διακοπή. Την λύση προσπάθησε να δώσει το ΕΛΑΜ, λέγοντας πως σε πέντε λεπτά θα έρθει στην αίθουσα ο βουλευτής του ο Σωτήρης Ιωάννου. Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, ανέφερε πως η διαδικασία της διακοπής θα δημιουργήσει πολύ χειρότερη εντύπωση από την αναβολή και «η τυπολατρεία δεν είναι πάντα ο καλύτερος σύμβουλος, ιδιαίτερα όταν έχεις να αποφασίσεις για σοβαρά θέματα».
Με τη θέση του κ. Παπαδόπουλου συμφώνησε και ο Δημήτρης Δημητρίου του ΔΗΣΥ, λέγοντας ότι το να περιμένουν να έρθουν βουλευτές για να σχηματιστεί πλειοψηφία 38 ατόμων δεν τιμά κανένα. Μαζί του, ωστόσο, διαφώνησε η κ. Δημητρίου, λέγοντας ότι δεν έχει γίνει ποτέ αναβολή. «Γνωρίζαμε, ήμασταν ενώπιον μιας συνταγματικής τροποποίησης, έπρεπε να είμαστε εδώ», τόνισε.
Η ανεξάρτητη βουλεύτρια Αλεξάνδρα Ατταλίδου δήλωσε ότι ντρέπεται, διότι δεν μπορεί κάποιος να επιλέγει να κρύβεται από μια αλλαγή του Συντάγματος. «Νομίζω ότι είναι καιρός να εφαρμόζεται ο κανονισμός της Βουλής και όποιοι λείπουν χωρίς δικαιολογία, να υπάρχουν οι ανάλογες κυρώσεις», είπε, ξεκαθαρίζοντας ότι μιλά για αδικαιολόγητες παρουσίες. «Εκτροχιάζεται η συζήτηση», είπε η κ. Δημητρίου, λέγοντας πως ήδη έχουμε εκτεθεί αρκετά.
«Το ότι συμβαίνει αυτό το οποίο συμβαίνει κατανοητό, αλλά το ότι απουσιάζουν συνάδελφοι αδικαιολόγητα, εγώ προσωπικά δεν το δέχομαι», δήλωσε ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ Ευθύμιος Δίπλαρος, λέγοντας προς την κ. Ατταλίδου ότι οι απουσίες είναι δικαιολογημένες και δημιουργούνται εντυπώσεις. «Όλοι όσοι λείπουν είναι δικαιολογημένοι, κανεί λαϊκισμός», τόνισε.
«Τουλάχιστον επιάσετε κανέναν να ερτει;»
Η συζήτηση συνεχίστηκε με την κ. Δημητρίου να ρωτά «τουλάχιστον επιάσετε κανέναν βουλευτή να έρτει ώσπου συζητούμε;»
Ο Νίκος Τορναρίτης ανέφερε «ισχυρίζομαι και λέω ότι η Ολομέλεια της Βουλής είναι ένα και αποτελεί κυρίαρχο Σώμα. Εάν η πλειοψηφία της Ολομέλειας αποφασίσει τούτο το δευτερόλεπτο ότι θέλει να αναβάλει ένα θέμα, το οποίο συζητήσαμε, μπορεί να το πράξει. Θεωρώ, κ. Πρόεδρε, ότι πρέπει να θέσετε το θέμα ενώπιον του Σώματος», είπε, δίνοντας διαφορετική ερμηνεία από την πρόεδρο του κόμματός του και της Βουλής. Ακολούθως, ο Νικόλας Παπαδόπουλος, επανέλαβε ότι από εβδομάδας θα υπάρχει μεγάλος αριθμός βουλευτών στην Ολομέλεια.
«Ίντα περίεργο πράμα να συμφωνούμε;»
Πάντως στη συνέχεια οι ρόλοι ανατράπηκαν, καθώς η Αννίτα Δημητρίου ζήτησε από τον Ανδρέα Θεμιστοκλέους να τη βοηθήσει, λέγοντας «ίσως είναι από τις λίγες φορές που συμφωνούμε», με τον ανεξάρτητο βουλευτή να απαντά «ίντα περίεργο πράμα να συμφωνούμε;».
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χάρης Γεωργιάδης εκτίμησε πως αναβληθεί η συνεδρία για μία ώρα ή για το πρωί, θα απουσιάζουν ακόμη περισσότεροι. «Η πρόταση για την συνταγματική αναθεώρηση θα αποτύχει», είπε. Από την πλευρά του ο Μαρίνος Μουσιούττας της ΔΗΠΑ διερωτήθηκε γιατί προτείνουν να παραβούν τους κανονισμούς για να ψηφίσουν τροποποίηση του Συντάγματος. «Το πιο ανώδυνο είναι να πάει σε ψηφοφορία το θέμα, να απορριφθεί και να επανέλθει σε νέα Σύνοδο», είπε.
«Καλαθκιάζουμε κόσμο»
Ο βουλευτής των Οικολόγων Σταύρος Παπαδούρης είπε «προσωπικά θλίβει με να βλέπω να ξηφτίζουνται οι κανονισμοί της Βουλής. Αύριο έχουμε συζήτηση τον κανονισμό. Γιατί;», διερωτήθηκε. «Έγινε προσπάθεια να καλαθκιάσουμε κόσμο, εννε ό,τι καλύτερο. Ο κ. Θεοπέμπτου, ο κ. Ευσταθίου είναι εξωτερικό. Είδα το πρωί βουλευτές του ΑΚΕΛ που έφυγαν γιατί ήταν άρρωστοι. Διούμε ένα μήνυμα ότι ο καθένας ό,τι θέλει κάμνει. Έννεν έτσι», πρόσθεσε, ζητώντας από την Πρόεδρο της Βουλής να πάρει απόφαση και να σταματήσει να διαιωνίζει το ζήτημα και να στέλνουν λάθος μηνύματα.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά ανέφερε ότι αν ψηφίσουν τουλάχιστον θα καταγραφεί η πολιτική βούληση της πλειοψηφίας, παρόλο που δεν θα είναι αρκετό για να αλλάξει το Σύνταγμα. Πρότεινε να το κάνουν και το θέμα να επανέλθει. Στο σημείο αυτό η Αννίτα Δημητρίου ζήτησε να γίνει νέα καταμέτρηση των παρόντων βουλευτών.
Ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους επανήλθε λέγοντας ότι θα είναι ολέθριο λάθος να διακοπεί η συνεδρία, τασσόμενος υπέρ της πραγματοποίησης της ψηφοφορίας. Σημείωσε ότι στην αρχή της Ολομέλειας υπήρχαν 42 βουλευτές και γνώριζαν όλοι την ατζέντα.
«Να ψηφίσουμε και να τελειώνουμε»
«Εγώ έτσι όπως το βλέπω, δεν πρόκειται να παραβώ τους κανονισμούς», είπε η Πρόεδρος της Βουλής. Τόνισε πως αυτό που γίνεται είναι ο πλήρης εξευτελισμός της Βουλής. «Θα ψηφίζουμε και να τελειώνουμε», είπε.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, ανέφερε ενώ η πλειοψηφία συμφωνεί, πρακτικοί λόγοι δεν θα επιστρέψουν την ψήφιση. «Θα γίνουμε ρεζίλι ανά το παγκόσμιο», είπε, καθώς αυτή την πρόταση την εισηγήθηκαν σε τρίτες χώρες και θα ψηφιστεί αλλού. Ως διαδικαστική διέξοδο εισηγήθηκε να αποσύρει την πρόταση και να την επανακαταθέσει ως κατεπείγουσα την άλλη Πέμπτη. «Αν όχι, να μείνουμε όσοι είμαστε, να καταψηφιστεί και ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του», είπε, με τον Μαρίνο Μουσιούττα να αναφέρει ότι δεν θα καταψηφιστεί, απλώς δεν θα πάρει την απαραίτητη πλειοψηφία. «Εξεκινήσαμε 41 τζαι είματε 34», είπε.
Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, ανέφερε πως όσο συνεχίζεται η συζήτηση, τόσο εκτίθεται η Βουλή. Πρότεινε να τηρήσουν τον κανονισμό και να ψηφίσουν, ο καθένας με την άποψή του. «Έστω και αν δεν περάσει αυτή η συνταγματική τροποποίηση, διότι υπάρχει ειδική πλειοψηφία, μπορούμε να επανέλθουμε αν δεν περάσει, την επόμενη φορά να είμαστε και καλύτερα προετοιμασμένοι, για να μην συμβάλλουμε στην περαιτέρω απαξίωση του θεσμού της Βουλής», θέση με την οποία συμφώνησε η Πρόεδρος της Βουλής.
Τότε ο κ. Λουκαϊδης ανέφερε πως ο ένας από τους δύο άρρωστους βουλευτές του ΑΚΕΛ θα επιστρέψει στη Βουλή για να ψηφίσει.
