Οι Αμερικανοί ταλαντεύτηκαν ωστόσο πολύ λιγότερο, από ό,τι φαίνεται, από δημοσκόπους, αναλυτές και αγορές. Ήθελαν επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Από το πρωί σε ελληνικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς ακούμε σχόλια αναλυτών, που κάνουν λόγο για «νίκη της τοξικότητας και του ρατσισμού», για «κυριαρχία της ακροδεξιάς», ακόμη και για την «παρακμή της Δύσης». Στα αμερικανικά μέσα οι υπερβολές αυτές αποφεύγονται. Όχι γιατί φοβούνται να ασκήσουν κριτική στον νέο πρόεδρο, αλλά γιατί ίσως οι εκεί οι αναλυτές αντιλαμβάνονται πιο εύκολα πως ακόμη και εάν ο Τραμπ έχει γερές δόσεις από όλα τα παραπάνω, δεν είναι αυτός ο λόγος που κέρδισε με άνεση – όχι μόνο κρίσιμες πολιτείες με σημαντικό πληθυσμό μαύρων, Λατίνων, αραβόφωνων ή και μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη – αλλά και την λαϊκή ψήφο.
Η πρώτη θητεία
Το ένα στοιχείο που βοήθησε στην επανεκλογή Τραμπ είναι το γεγονός ότι η πρώτη θητεία του δεν ήταν τόσο καταστροφική όσο οι ειδικοί προειδοποιούσαν. Αντιθέτως η αμερικανική οικονομία τα πήγε πολύ καλά και οι γεωπολιτικές εντάσεις ήταν εν πολλοίς συγκρατημένες. Ο μέσος Αμερικανός δεν ενδιαφέρεται για τον θαυμασμό που δείχνει ο Τραμπ σε αυταρχικούς ηγέτες, ούτε απωθείται από το περιορισμένο λεξιλόγιό του. Θέλει αποτελέσματα και αυτά αισθάνεται ότι ήρθαν την τετραετία 2016 – 2020 και όχι επί διακυβέρνησης Μπάιντεν. Η απογοήτευση από την τελευταία ήταν εμφανής ακόμη και στα exit poll.
Μόλις ένας στους 3 δήλωνε ότι η οικονομία είναι σε καλή κατάσταση – παρά το γεγονός ότι τα μακροοικονομικά δεδομένα άλλα λένε. Η αίσθηση του κύματος ακρίβειας και οικονομικής ανασφάλειας υπερίσχυσε σαφώς των στοιχείων για το ΑΕΠ.
Και όχι αυτή τη φορά δεν ήταν «μόνο η οικονομία, ανόητε». Η δέσμευση Τραμπ για αυστηρό περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης και μαζικές απελάσεις επικροτήθηκε ακόμη και από τους μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς στις ΗΠΑ, που αισθάνονται στον ίδιο βαθμό με τη λευκή εργατική τάξη τις μεγάλες εισροές μεταναστών ως απειλή. Αλλά ούτε από μόνη η μεταναστευτική πολιτική θα του έδινε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου (και του Κογκρέσου).
Ο τρίτος λόγος
Οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν και τους λεγόμενους culture wars, όχι γιατί οι Αμερικανοί είναι «ρατσιστές», «οπισθοδρομικοί», «μη ανεκτικοί», «σκουπίδια» (σαφώς υπάρχει και αυτή η μερίδα του πληθυσμού, όπως σε όλες τις χώρες). Αλλά γιατί αυτό που ξεκίνησε ως ένα κίνημα αφύπνισης και υπεράσπισης δικαιωμάτων των μειονοτήτων, το λεγόμενο woke κίνημα, κατέληξε σε χέρια πολιτικών και δημοσιολογούντων μία εμμονική ατζέντα γεμάτη υπερβολές και μία πρόφαση για ακύρωση κάθε αντίθετης φωνής.
Όσοι θέλουν να κατανοήσουν όλα τα παραπάνω συνδυαστικά (οικονομία, αίσθημα ασφάλειας, κοινωνικο- πολιτική αντίδραση) μπορούν να διαβάσουν τη βιογραφία του νέου αντιπροέδρου, Τζέι Ντι Βανς, Hillbilly Elegy, που γράφτηκε όταν ο ίδιος ακόμη απέρριπτε τον Τραμπ. Είναι μία ιστορική και κοινωνική ανάλυση για τη Ζώνη της Σκουριάς και τους «ξεχασμένους» και ταυτόχρονα μία συναρπαστική περιγραφή του αμερικανικού ονείρου. Μπορούν επίσης να ακούσουν τον Ελληνοαμερικανό Τζον Κατσιματίδη για το πώς ο Τραμπ «είναι ο μόνος που μπορεί να κρατήσει τον ελεύθερο κόσμο ελεύθερο», ο μόνος που επί θητεία του «δεν μας πήγε σε πολέμους».
Για ποιον χτυπά η καμπάνα
Το ότι οι μισοί Αμερικανοί ψήφισαν έναν καταδικασμένο για κακουργηματικές πράξεις πολιτικό, έναν πρόεδρο, που όταν ηττήθηκε το 2020 ώθησε με τη ρητορική του έναν όχλο στο να εισβάλει στο Καπιτώλιο, που δεν δίστασε να ξεστομίσει εξωφρενικές κατηγορίες για μετανάστες που τρώνε κατοικίδια ή που δεν φαίνεται να έχει σεβασμό στο δικαίωμα των γυναικών να διαχειρίζονται το σώμα τους, θα πρέπει να μας πει πολλά. Όχι για τους ψηφοφόρους. Αλλά για την ανεπάρκεια των πολιτικών του αντιπάλων, την αδυναμία τους να μιλήσουν στη γλώσσα και για τις ανάγκες των απλών πολιτών. Ο Τραμπ δεν προέρχεται από την εργατική ή τη μεσαία τάξη, αλλά απέδειξε ότι τις καταλαβαίνει πολύ καλύτερα από την Κάμαλα Χάρις και τους Δημοκρατικούς. Και αυτό είναι ένα καμπανάκι και για τους Ευρωπαίους κυβερνώντες.
Όσο για το τι μας λέει η νίκη Τραμπ για τη Δύση; Αυτή βιώνει ούτως ή άλλως μία οπισθοχώρηση σε πολλαπλά μέτωπα. Και οι ΗΠΑ – είτε με Ρεπουμπλικάνους είτε με Δημοκρατικούς – έχουν μπει σε μία νέα τροχιά: αυτή του προστατευτισμού στην οικονομία και της απομάκρυνσης από τα καυτά μέτωπα στη γεωπολιτική.
Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού
