«Φωτιά» πήραν οι τιμές στα ράφια των υπεραγορών με την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή να αναφέρει ότι μέχρι το τέλος του έτους θα εφαρμοστεί το «e-kalathi».
Με μεγάλο αφιέρωμα στην ακρίβεια, το nomisma δημοσιεύει τι δείχνουν τα στοιχεία και τι λένε έμποροι και καταναλωτές.
Ο Σύνδεσμος Καταναλωτών εξαπολύει πυρά, λέγοντας ότι οι τιμές παραμένουν στα ύψη με διάφορες δικαιολογίες, ενώ ο ΠΑΣΥΛΕ σημειώνει πως οι υπεραγορές προσπαθούν για τις καλύτερες προσφορές.
Από την πλευρά του ο Συνδέσμος Προμηθευτών εκφράζει αμφιβολίες για το «e-kalathi» και ο Παγκύπριος Συνδέσμος Υπεραγορών τοποθετείται ξεκάθαρα εναντίον.
Επαγρυπνεί η Υπηρεσία Καταναλωτή σε αδικαιολόγητα αυξημένες τιμές
Οι έλεγχοι και άλλα μέτρα που λαμβάνει η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή συγκρατούν σχετικά τις τιμές των προϊόντων, οι οποίες όντως, λόγω εξωγενών κυρίως παραγόντων, έχουν αυξηθεί στις υπεραγορές.
Αυτό τονίζει ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του ΥΕΕΒ κ. Κωνσταντίνος Καραγιώργης που προσθέτει ότι με τα μέτρα και τις έρευνες που γίνονται αποτρέπονται αθέμιτες πρακτικές.
Ο κ. Καραγιώργης αποδίδει την αύξηση στα οπωροκηπευτικά στον καύσωνα, στην αύξηση του κόστους ενεργείας, στην άνοδο των τιμών των φυτοφαρμάκων κ.α. Ωστόσο, διευκρινίζει σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρούνται αδικαιολόγητα αυξημένες τιμές για φρούτα και λαχανικά που οφείλονται στην πρακτική που ακολουθείτο μέχρι σήμερα για τον καθαρισμό λιανικής τιμής στα οπωροκηπευτικά από προμηθευτές σε καθημερινή βάση.
Επίσης ο κ. Καραγιώργης θεωρεί το «e-kalathi» ως σημαντικό εργαλείο, ιδίως σε περιόδους αρνητικών οικονομικών συνθηκών, γι’ αυτό η Υπηρεσία βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας της σχετικής ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και ακολούθως να τεθεί σε εφαρμογή.
Η συνέντευξη του κ. Καραγιώργη είναι η ακόλουθη:
Πως σχολιάζετε τα παράπονα των περισσότερων καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα στις υπεραγορές;
Τα τελευταία χρόνια προέκυψαν διάφορα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα προϊόντων που είναι απόρροια από την πανδημία Covid-19 σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, τις επιθέσεις Χούθι και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Αυτά σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα επιτόκια, τα οποία αυξάνουν περισσότερο το κόστος των επιχειρήσεων, όπως και οι αντίξοες καιρικές συνθήκες σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, οδήγησε σε αύξηση των τιμών διεθνώς. Είναι γεγονός ότι οι πιο πάνω λόγοι οδήγησαν τα τελευταία χρόνια σε αύξηση των τιμών στις υπεραγορές. Παρόλα αυτά, στην Κύπρο υπάρχει αρκετά μεγάλος αριθμός υπεραγορών και αυτό σε συνδυασμό με τους ελέγχους που διενεργεί η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή συγκρατεί σχετικά τις τιμές των προϊόντων. Σημειώνεται ότι η Υπηρεσία προβαίνει σε έρευνες ιδιαίτερα όταν παρατηρούνται μεγάλες αυξήσεις τιμών για να επιβεβαιώσει τους λόγους των αυξήσεων και να αποτρέψει αθέμιτες πρακτικές.
Που αποδίδετε την παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών καθώς και άλλων οπωροκηπευτικών;
Η παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών καθώς και άλλων οπωροκηπευτικών οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Αρχικά, τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πολύ ευαίσθητα προϊόντα που επηρεάζονται από τις κλιματολογικές συνθήκες στην Κύπρο και στον υπόλοιπο κόσμο, όπως ο καύσωνας. Ο καύσωνας είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η προσφερόμενη ποσότητα και να υπάρξει αύξηση της χονδρικής τιμής τους. Παράλληλα, στον τομέα υπάρχουν και άλλα αυξημένα έξοδα για τους παραγώγους όπως η έλλειψη νερού, το υψηλό κόστος ενέργειας, τα ακριβά φυτοφάρμακα κ.α. Πρόσθετα με τα πιο πάνω από έρευνα της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή προέκυψε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται αδικαιολόγητα αυξημένη λιανική τιμή για φρούτα και λαχανικά, η οποία οφείλεται κυρίως στην πρακτική που ακολουθείτο μέχρι σήμερα για τον καθορισμό λιανικής τιμής στα οπωροκηπευτικά από προμηθευτές, σε καθημερινή βάση. Δόθηκαν αυστηρές οδηγίες από την Υπηρεσία προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για άμεσο τερματισμό της πρακτικής αυτής. Η Υπηρεσία θα εντατικοποιήσει τους ελέγχους της στην αγορά με σκοπό τη διασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και καθορισμού τιμών στη βάση των συνθηκών της ελεύθερης αγοράς, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων των καταναλωτών.
Πιστεύετε ότι η αύξηση στις τιμές αφορά περισσότερο τα εγχώρια ή τα εισαγόμενα προϊόντα;
Η Υπηρεσία θεωρεί ότι η αύξηση στις τιμές αφορά οριζόντια όλα τα προϊόντα τόσο τα εγχώρια όσο και τα εισαγόμενα, εφόσον οι πιο πάνω αυξήσεις οφείλονται σε δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις και εξωγενή πληθωρισμό, όπως για παράδειγμα η αύξηση των τιμών στον τομέα των μεταφορικών. Σημειώνεται για παράδειγμα οι αυξήσεις που καταγράφονται στην τιμή του κακάο, λόγω της μειωμένης παραγωγής στις δυο κυρίες παραγωγικές χώρες, την Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα, έχουν επηρεάσει σημαντικά όλες τις επιχειρήσεις παραγωγής σοκολάτας και μπισκότων και κατ’ επέκταση την τιμή των εν λόγω προϊόντων.
Ποια αποδοχή πιστεύετε ότι έχουν από τους καταναλωτές οι διάφορες προσφορές ή η παροχή βαθμών με την αγορά προϊόντων, που προωθούν οι περισσότερες υπεραγορές;
Τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, απόρροια των συνεχιζόμενων κρίσεων που βιώνει η παγκόσμια σκηνή στις τροφοδοτικές αλυσίδες, ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και με τις αυξήσεις στις τιμών των καταναλωτικών προϊόντων ο Κύπριος καταναλωτής πλέον έχει καλλιεργήσει μια στοχευμένη καταναλωτική κουλτούρα, η οποία τον βοηθά να ψάχνει, να αξιοποιεί και να επιδιώκει τις διάφορες προσφορές ή την παροχή βαθμών επιβράβευσης με την αγορά προϊόντων από τις υπεραγορές. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή με την έκδοση μηναίου καταναλωτικού δελτίου προσπαθεί να δώσει πρόσθετη ενημέρωση στον καταναλωτή στην Κύπρο για όσον αφορά τις αυξομειώσεις των τιμών των προϊόντων και να περάσει το μήνυμα ότι οι καταναλωτές πριν από κάθε αγορά πρέπει να προβαίνουν σε έρευνα αγοράς.
Ποια η γνώμη σας για το θεσμό «e-kalathi» που προωθεί η κυβέρνηση;
H Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή προώθησε την λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας «e-kalathi», ως ένα εύχρηστο ηλεκτρονικό εργαλείο, το οποίο θα παρέχει στον καταναλωτή την αναγκαία διαφάνεια και άμεση πληροφόρηση, σε καθημερινή βάση, για τις τιμές σημαντικών προϊόντων για ένα νοικοκυριό, καθώς και τη δυνατότητα σύγκρισης τιμών και δημιουργίας καλαθιού αγορών με τις πιο συμφέρουσες και οικονομικές επιλογές.
Το εργαλείο αυτό θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους αρνητικών οικονομικών συνθηκών, ιδίως σε περιόδους εξωγενών κρίσεων που επηρεάζουν την αγοραστική δύναμη και τα γενικότερα συμφέροντα των καταναλωτών. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας της ψηφιακής πλατφόρμας «e-kalathi», η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και ακολούθως να τεθεί σε εφαρμογή.
Ποια νέα μέτρα εισηγείστε για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα;
Η Υπηρεσία Προστασία Καταναλωτή έχει εντατικοποιήσει τις πολιτικές της, έχει υιοθετήσει νέα μέτρα και έχει εισηγηθεί επίσης προς άλλα συναρμόδια Υπουργεία, μέτρα στήριξης των καταναλωτών προς αντιμετώπιση των επιπτώσεων που είχαν στην αγοραστική τους δύναμη οι πρόσφατες εξωγενείς κρίσεις. Συγκεκριμένα:
- Η Κυβέρνηση υιοθέτησε τον Απρίλιο του 2023, πρόταση του Υπουργείου Οικονομικών μετά από εισήγηση του Υπουργείου μας, για την εφαρμογή μέτρου μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ σε συγκεκριμένα τρόφιμα και καταναλωτικά αγαθά πρώτης ανάγκης (παιδικές τροφές, βρεφικές πάνες, πάνες ακράτειας και είδη γυναικείας υγιεινής), η βαρύτητα των οποίων στο καλάθι του νοικοκυριού κρίνεται σημαντική. •Η Υπηρεσία έχει υιοθετήσει το αναβαθμισμένο μηνιαίο Παρατηρητήριο τιμών για τη βελτίωση της ενημέρωσης των καταναλωτών
- Η Υπηρεσία έχει εντατικοποιήσει τους επιτόπιους λογιστικούς και διοικητικούς ελέγχους σε παραγωγούς και εμπόρους καταναλωτικών προϊόντων ώστε να διαπιστώσει ότι οι τιμές αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές συνθήκες της αγοράς και εφαρμόζεται πιστά η Νομοθεσία. •Η Υπηρεσία διενήργησε 50 διαλέξεις σε επιχειρήσεις στα πλαίσια της στενής συνεργασίας και της εντατικοποίησης της προσπάθειας της Υπηρεσίας για εκπαίδευση και ενημέρωση των επιχειρήσεων μας με στόχο τα μηδενικά πρόστιμα και την πλήρη εφαρμογή της Νομοθεσίας, προστατεύοντας τόσο τους καταναλωτές όσο και τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Πέρα των πιο πάνω, το Υπουργείο μας αφουγκραζόμενο τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές, παραμένει προσηλωμένο στην εξεύρεση λύσεων και στοχευμένων μέτρων στήριξης ώστε οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές να βοηθηθούν ουσιαστικά.
Θεωρείτε επαρκή τoν ανταγωνισμό που επικρατεί στο λιανεμπόριο της Κύπρου και ειδικά στον τομέα των υπεραγορών;
Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από έντονο και επαρκή ανταγωνισμό και ο οποίος ενισχύεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Στην Κυπριακή αγορά δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός υπεραγορών οι οποίες σε αριθμό ξεπερνούν τις 20 σε Παγκύπρια βάση, οι οποίες αριθμούν πέραν των 150 καταστημάτων.
Τα μερίδια αγοράς των σημαντικότερων υπεραγορών που έχουν παρουσία στην αγορά είναι μεταβαλλόμενα και οι φραγμοί εισόδου νέων υπεραγορών είναι χαμηλοί.
Σε κάθε περίπτωση ο τομέας αυτός χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό και σε συνεχή αύξηση του αριθμού των καταστημάτων μεγάλων υπεραγορών.
Υπέρμετρα υψηλές οι τιμές για όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες
Υπέρμετρα υψηλές θεωρεί τις τιμές για όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, που επισημαίνει ότι «ως καταναλωτές δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τις ενέργειες και τα μέτρα των Αρμοδίων Αρχών».
Σε συνέντευξη του στο nomisma, ο Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών κ. Μάριος Δρουσιώτης, αναφέρει ότι στην Κύπρο παρατηρείται το φαινόμενο οι τιμές να αυξάνονται με βάση κάποια δικαιολογία και στη συνέχεια, όταν εκλείψει αυτή η δικαιολογία, οι τιμές να παραμένουν στα ίδια υψηλά επίπεδα, αναμένοντας την επόμενη δικαιολογία για ν’ αυξηθούν και πάλι. Σχετικά με τις αυξήσεις τιμών στα οπωροκηπευτικά αυτή την περίοδο, την αποδίδει στις κλιματολογικές συνθήκες, στην αυξημένη ζήτηση το καλοκαίρι και στις στρεβλώσεις στο σύστημα εμπορίας τους. Για το θεσμό του e-kalathi, τονίζει ότι «δεν έχουμε ξεκάθαρη γνώμη τι θα περιλαμβάνει, με ποιο τρόπο θα εφαρμοστεί και πόσο αυτό θα βοηθήσει τους καταναλωτές».
Η συνέντευξη του κ. Δρουσιώτη έχει ως εξής:
Πως σχολιάζετε τα παράπονα των περισσότερων καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα στις υπεραγορές;
Οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα για όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες, όχι μόνο στις υπεραγορές, αλλά και σ’ όλα τα σημεία λιανικής πώλησης.
Δυστυχώς, τουλάχιστον στην Κύπρο, παρατηρείται το φαινόμενο οι τιμές να αυξάνονται με βάση κάποια δικαιολογία και στη συνέχεια, όταν εκλείψει αυτή η δικαιολογία, οι τιμές παραμένουν στα ίδια ψηλά επίπεδα και αναμένουν την επόμενη δικαιολογία για να αυξηθούν και πάλι.
Για παράδειγμα μπορώ να αναφέρω την περίπτωση των ναύλων μεταφοράς από Κίνα κατά την περίοδο της πανδημίας, όπου αυτά αυξήθηκαν από 2000 ευρώ το εμπορευματοκιβώτιο στις 13000 ευρώ, με αποτέλεσμα την ανάλογη αύξηση στις τιμές των προϊόντων. Μετά τη πτώση των ναύλων μεταφοράς στα 2000 ευρώ, οι τιμές παρέμειναν στα ίδια ψηλά επίπεδα χωρίς να μειωθούν ή αν μειώθηκαν, μειώθηκαν σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό από αυτό που αυξήθηκαν. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, τα παράπονα των καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα, φαίνονται να είναι δικαιολογημένα.
Που αποδίδετε την παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών καθώς και άλλων οπωροκηπευτικών;
Στην Κύπρο, η παρατηρούμενη αύξηση στις τιμές των οπωροκηπευτικών οφείλονται σε τρεις βασικούς παράγοντες. Πρώτον στις κλιματολογικές συνθήκες στις οποίες τα οπωροκηπευτικά είναι πολύ ευαίσθητα και επηρεάζουν σημαντικά την παραγωγή τους, δεύτερο στην αυξημένη ζήτηση το Καλοκαίρι λόγω του μεγάλου αριθμού αφίξεων τουριστών στην Κύπρο και τέλος στην αλυσίδα εμπορίας τους, η οποία δυστυχώς παρουσιάζει στρεβλώσεις που οδηγούν στην υπέρμετρη αύξηση της τιμής τους.
Πιστεύετε ότι η αύξηση στις τιμές αφορά περισσότερο τα εγχώρια ή τα εισαγόμενα προϊόντα;
Η αύξηση στις τιμές παρουσιάζεται τόσο στα εγχώρια προϊόντα, όσο και στα εισαγόμενα. Δεν υπάρχουν στοιχεία για το ακριβές ποσοστό αυξήσεων στα εγχώρια προϊόντα σε σύγκριση με τα εισαγόμενα προϊόντα.
Ποια αποδοχή πιστεύετε ότι έχουν από τους καταναλωτές οι διάφορες προσφορές ή η παροχή βαθμών με την αγορά προϊόντων, που προωθούν οι περισσότερες υπεραγορές;
Η αποδοχή που έχουν οι καταναλωτές στις διάφορες προσφορές ή την παροχή βαθμών με την αγορά προϊόντων, που προωθούν οι περισσότερες υπεραγορές είναι μπορώ να πω μεγάλη. Δυστυχώς, όμως, παρατηρούνται στρεβλώσεις, ή ακόμα και παραβάσεις νομοθεσιών από πλευράς σημείων λιανικής πώλησης, με αρνητικά αποτελέσματα που τείνουν να κλονίσουν την αποδοχή και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Ποια η γνώμη σας για το θεσμό «e-kalathi» που προωθεί η κυβέρνηση;
Το «e-kalathi» στην Κύπρο ακόμα να εφαρμοστεί, παρ’ όλο που αρχικά εξαγγέλθηκε πριν από δυο σχεδόν χρόνια. ΟΙ τελευταίες ενδείξεις είναι ότι θα εφαρμοστεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Όμως, ακόμα και σήμερα, εμείς οι καταναλωτές δεν έχουμε ξεκάθαρη γνώμη τι θα περιλαμβάνει, με ποιο τρόπο θα εφαρμοστεί και πόσο αυτό θα βοηθήσει τους καταναλωτές.
Η γενική άποψη των καταναλωτών είναι ότι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που θα βοηθήσει στην ορθή πληροφόρηση και την ορθή λήψη αποφάσεων από τους καταναλωτές, νοουμένου ότι θα λειτουργήσει με τον ορθό τρόπο και θα περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες που πραγματικά θα βοηθήσουν τους καταναλωτές.
Ποια νέα μέτρα εισηγείστε για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα;
Δεν υπάρχουν νέα μέτρα που θα εισηγούμαστε ως καταναλωτές για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα. Το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει και είναι ικανοποιητικό. Εκείνο που χρειάζεται είναι να υπάρξει η αποτελεσματική εφαρμογή των νομοθεσιών, όπως επίσης και η αποτελεσματική παρακολούθηση των τιμών της αγοράς, ώστε προληπτικά, με τις κατάλληλες ενέργειες των Αρμοδίων Αρχών, να προλαμβάνονται τυχόν αδικαιολόγητες αυξήσεις. Δυστυχώς, ως καταναλωτές δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τις ενέργειες και τα μέτρα των Αρμόδιων Αρχών προς τις κατευθύνσεις αυτές.
Θεωρείτε επαρκή των ανταγωνισμό που επικρατεί στο λιανεμπόριο της Κύπρου και ειδικά στον τομέα των υπεραγορών;
Ο ανταγωνισμός που επικρατεί στο λιανεμπόριο της Κύπρου και ειδικά στον τομέα των υπεραγορών δεν είναι αυτός που αναμένεται από τους καταναλωτές. Δυστυχώς, οι πολύ μεγάλες διαφορές στις λιανικές τιμές μεταξύ των υπεραγορών για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν επιτρέπουν στους καταναλωτές να θεωρούν επαρκή τον ανταγωνισμό στο λιανεμπόριο της Κύπρου.
Η ενίσχυση του ανταγωνισμού μπορεί να συγκρατήσει τις τιμές
Η περαιτέρω ενίσχυση του ανταγωνισμού είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης της οποιασδήποτε ακρίβειας στην αγορά. Αυτό αναφέρει ο Εκτελεστικός Γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Υπεραγορών κ. Ανδρέας Χατζηαδάμου, προσθέτοντας ότι οι καταναλωτές έχουν απόλυτο δίκαιο στο να εκφράζουν τα παράπονα τους για τις αυξήσεις τιμών γενικότερα.
Μιλώντας στο nomisma, ο κ. Χατζηαδάμου επισημαίνει ότι οι υπεραγορές προσπαθούν με διάφορους τρόπους να συγκρατούν τις τιμές και να προσφέρουν κίνητρα στους καταναλωτές, όμως αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντα, λόγω είτε εξωγενών παραγόντων, είτε ιδιαίτερων συνθηκών. Ο κ. Χατζηαδάμου τονίζει ότι ο Σύνδεσμος Υπεραγορών είναι κατά του θεσμού του «e-kalathi», αλλά όταν εφαρμοστεί θα συνεργαστεί για τη σωστή εφαρμογή του.
Για μείωση των τιμών, εισηγείται:
- Εφαρμογή της νομοθεσίας
- Σημαντικό έλεγχο των τιμών
- Ενίσχυση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην αγορά
Η συνέντευξη του κ. Χατζηαδάμου έχει ως εξής:
Πως σχολιάζετε τα παράπονα των καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί;
Οι καταναλωτές έχουν απόλυτο δίκαιο στο να εκφράζουν τα παράπονα τους για τις αυξήσεις των τιμών γενικότερα. Τα τελευταία χρόνια η αύξηση του πληθωρισμού σε όλο το κόσμο, αλλά και στην Ευρώπη έχει δημιουργήσει έντονες πιέσεις στα νοικοκυριά αλλά και στις επιχειρήσεις. Από την άλλη, οι Κύπριοι καταναλωτές αντιλαμβάνονται και αναγνωρίζουν τον ρόλο τους και τις ενέργειες των υπεραγορών που μέσα από τις στοχευμένες πολιτικές και στρατηγικές τους δημιουργούν το ανάχωμα για την προστασία τους από όλες αυτές τις πιέσεις. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο δείχνουν την εμπιστοσύνη τους και κάνουν τις αγορές τους από όλο το φάσμα των υπεραγορών.
Που αποδίδετε την παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών;
Αυτό το φαινόμενο παρατηρείτε κάθε χρόνο περίπου το χρονικό διάστημα, είναι ένα παροδικό φαινόμενο και κατά κύριο λόγο οφείλεται στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν κατά καιρούς. Στις περισσότερες φορές του χρόνου οι τιμές σε αυτά τα προϊόντα είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αλλά περνά απαρατήρητο, γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό. Από την άλλη δεν θα άφηνα ασχολίαστο και κάποιες παρωχημένες πρακτικές που ίσως εξακολουθούν να υιοθετούν ορισμένοι φορείς τις αγοράς να πιέζουν τις τιμές προς τα πάνω. Όμως, αυτό το κομμάτι τα τελευταία χρόνια, δεν επηρεάζει σε τόσο μεγάλο βαθμό, όπως τα προηγούμενα χρόνια γιατί όπως έχω αναφέρει πιο πάνω με τις παρεμβάσεις τις δικές μας και με το τρόπο λειτουργίας, δεν υπάρχει περιθώριο για αυτές τις πρακτικές πλέον.
Πιστεύετε ότι η αύξηση στις τιμές αφορά περισσότερο τα εγχώρια ή τα εισαγόμενα προϊόντα;
Όταν υπάρχουν ή δημιουργούνται συνθήκες για αυξήσεις τιμών αυτό γίνεται σε όλα δυστυχώς τα προϊόντα ανεξαιρέτως, γιατί με τη δικαιολογία κάποιων γεγονότων δημιουργείται ένα μπαράζ αυξήσεων που συμπαρασύρει όλα τα προϊόντα ή αν όχι όλα, την συντριπτική πλειοψηφία. Πολλές φορές όπως ήδη πιθανότατα να έχετε παρατηρήσει είχαμε καλέσει και εξασκήσαμε πιέσεις σε πολλές περιπτώσεις για αυτοσυγκράτηση και για υπεύθυνη και με σεβασμό προς τον Κύπριο καταναλωτή προσέγγιση για αποφυγή αβίαστων και μη δικαιολογημένων αυξήσεων.
Ποια αποδοχή πιστεύεται ότι είχαν από τους καταναλωτές οι διάφορες προσφορές ή η παροχή βαθμών για την αγορά προϊόντων;
Υπάρχει τεράστια αποδοχή όλων των ενεργειών και σχεδίων για την ανταμοιβή των καταναλωτών για την εμπιστοσύνη που επιδεικνύουν όλα αυτά τα χρόνια προς τις υπεραγορές. Και αυτό, γιατί με την πάροδο των χρόνων η σχέση καταναλωτή υπεραγορών γίνεται ολοένα και πιο ισχυρή και αυτό οφείλεται στην τεράστια δουλειά που γίνεται από την πλευρά μας προς όλους τους καταναλωτές και την προσφορά προς αυτούς στον ψηλότερο βαθμό εξυπηρέτησης και υπηρεσιών, τόσο όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων, αλλά και σε σχέση με τις τιμές. Στόχος πάντα των Υπεραγορών είναι η πολυεπίπεδη προσφορά προς τον πελάτη. Αυτός είναι ο γνώμονας και αυτή είναι η πυξίδα και ο προσανατολισμός μας, προσφορά στον πολίτη και κατ’ επέκταση στην κοινωνία. Αυτά ο καταναλωτής τα νιώθει, τα βιώνει και γι’ αυτό τον λόγο υπάρχει αυτό το δέσιμο και η αποδοχή.
Ποια η γνώμη σας για το θεσμό e-kalathi που προωθεί η κυβέρνηση;
Είχαμε εκφράσει την διαφωνία μας και αυτό είναι γνωστό. Θεωρούμε και αυτό απαντά και την επόμενη ερώτηση ότι ο τομέας των Υπεραγορών, ιδιαίτερα το λιανεμπόριο τροφίμων και το έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη είναι ο πιο ανταγωνιστικός κλάδος της αγοράς στην Κύπρο. Η ενημέρωση και η διαφάνεια είναι από τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι Υπεραγορές σε ότι αφορά την επικοινωνία με τους καταναλωτές και για αυτό το λόγο, οι Κύπριοι καταναλωτές γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή και τα προϊόντα, αλλά και τις τιμές τους και εδώ να σημειώσουμε τη τεράστια δουλειά που γίνεται και από τα μικρά καταστήματα του κλάδου μας που έχουν εξυγχρονιστεί σε βαθμό που τους επιτρέπει να ανταγωνίζονται πλέον επί ίσοις όροις τις μεγάλες αλυσίδες και τις μεγάλες Υπεραγορές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και αυτό αν θέλετε είναι από τα πιο σημαντικά «μέτρα» για συγκράτηση των τιμών. Η περαιτέρω ενίσχυση του ανταγωνισμού με το σύνολο των καταστημάτων είναι η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της οποιασδήποτε ακριβείας. Γι αυτούς τους λόγους, αλλά και πολλούς άλλους, που δυστυχώς δεν έχουμε τα περιθώρια να αναπτύξουμε τώρα, είμασταν εναντίον. Είναι γνωστό ότι το μέτρο αυτό προχωρά προς υλοποίηση από την Κυβέρνηση. Εμείς από τη δική μας πλευρά θα συνεργαστούμε και θα βοηθήσουμε για την έγκυρη και πιο σωστή εφαρμογή του προς όφελος των καταναλωτών. Από εκεί και πέρα όλοι κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος.
Ποια μέτρα εισηγείστε για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα;
Σε μια ελεύθερη οικονομία τα μέτρα που μπορούν να παρθούν για τη συγκράτηση των τιμών είναι λίγα και συγκεκριμένα:
α) Αποτελεσματική εφαρμογή των νομοθεσιών.
β) Συστηματικός και συνεχής έλεγχος των αρμόδιων υπηρεσιών και ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού.
γ) Αποτελεσματική παρέμβαση των θεσμών για θωράκιση του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού και κατάργηση των πολιτικών προστατευτισμού που δυστυχώς στη χώρα μας αυτό αποτελεί μια ιδιότυπη κουλτούρα μπορώ να πω. Επίσης θέλω να προσθέσω παρόλο που θεωρώ ότι είναι ουτοπία για τον τόπο μας, την κατάργηση των κρατικών μονοπωλίων και τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλαισίου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.
Να ενταχθούν κι’ άλλα προϊόντα στον μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ
Η ένταξη και άλλων βασικών προϊόντων καθημερινότητας (π.χ. χαρτί υγείας, λάδι, κ.α.) στα προϊόντα συντελεστή ΦΠΑ, θα μπορούσε να συμβάλει στη συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά αγαθά.
Αυτό αναφέρει ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου κ. Μάριος Αντωνίου, προσθέτοντας ότι ένα άλλο μέτρο συγκράτησης των τιμών είναι η προώθηση και στήριξη της τοπικής παραγωγής, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές. Επίσης, τονίζει οι αυξητικές τάσεις των τιμών μπορούν να περιοριστούν με την περαιτέρω αύξηση του κωδικολογίου στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας( private label), τα οποία παραδίδονται απ’ ευθείας από τους παραγωγούς στους λιανέμπορους.
Ο κ. Αντωνίου, αφού αναφέρει ότι ο ανταγωνισμός στο τομέα των υπεραγορών και τροφίμων είναι πολύ οξύς και έντονος με όλα τα ευεργετικά οφέλη για τους καταναλωτές, επισημαίνει ότι οι υπεραγορές προσπαθούν να προσφέρουν τις καλύτερες προσφορές στους καταναλωτές.
Αναφερόμενος στο θέμα του θεσμού «e-kalathi», ο κ. Αντωνίου τονίζει ότι «εκτιμούμε ότι δεν θα έχει ιδιαίτερη απήχηση, αφού στην Ελλάδα από τότε που υιοθετήθηκε παραμένει το τελευταίο κανάλι πληροφόρησης του καταναλωτικού κοινού για τις τιμές των προϊόντων».
Η συνέντευξη του κ. Αντωνίου έχει ως εξής:
Πως σχολιάζετε τα παράπονα των περισσότερων καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα στις υπεραγορές;
Η άνοδος του κόστους παραγωγής λόγω των αυξήσεων στις ενεργειακές και πρώτες ύλες, σε συνδυασμό με τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις πληθωριστικές πιέσεις δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν τις τελικές τιμών των προϊόντων.
Η κατανάλωση συνδέεται με την ψυχολογία των καταναλωτών. Οι επικείμενες αυξήσεις στην αγορά αναπόφευκτα δημιουργούν ένα πιο αρνητικό καταναλωτικό κλίμα, και έχουν ως αποτέλεσμα να επηρεάζεται άμεσα η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και κατ’ επέκταση το βιοτικό τους επίπεδο.
Που αποδίδετε την παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών καθώς και άλλων οπωροκηπευτικών;
Η κλιματική αλλαγή που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια έχει επηρεάσει την εμπορία των φρούτων και λαχανικών και ως επακόλουθο αυτού οι αυξήσεις στις τιμές πώλησης τους.
Πιστεύετε ότι η αύξηση στις τιμές αφορά περισσότερο τα εγχώρια ή τα εισαγόμενα προϊόντα;
Η αύξηση στις τιμές αφορά τόσο τα εγχώρια όσο και τα εισαγόμενα προϊόντα, καθώς η έλλειψη του ενός είδους εκτοξεύει την ζήτηση του άλλου, με όλες τις αλυσιδωτές αυξητικές συνέπειες στις τιμές και των δύο.
Ποια αποδοχή πιστεύετε ότι έχουν από τους καταναλωτές οι διάφορες προσφορές ή η παροχή βαθμών με την αγορά προϊόντων, που προωθούν οι περισσότερες υπεραγορές;
Οι πιο πάνω ενέργειες αδιαμφησβήτητα αποτελούν πρακτικές των Υπεραγορών για να κρατήσουν σε υψηλά επίπεδα την δέσμευση των πελατών τους, και φαίνεται να αγκαλιάζονται από τους καταναλωτές. Οι καταναλωτές ειδικότερα σε περιόδους με αυξημένες τιμές και οικονομικές διακυμάνσεις, μέσω των συγκεκριμένων ενεργειών συχνά αισθάνονται ότι εξοικονομούν χρήματα και έχουν μια πιο προσιτή αγοραστική εμπειρία. Επιπρόσθετα, πέραν από τα οικονομικά οφέλη, οι καταναλωτές νιώθουν ότι ανταμείβονται και επιβραβεύονται για τις αγορές τους. Σε μια περίοδο με αρκετά υψηλά επίπεδα ανταγωνισμού, οι πρακτικές επιβράβευσης που προσφέρουν οι Υπεραγορές στους πελάτες, τους παρέχουν την δυνατότητα να ξεχωρίζουν, να γίνονται πιο ελκυστικές και να βρίσκονται ένα βήμα πιο μπροστά από τον ανταγωνισμό.
Ποια η γνώμη σας για το θεσμό «e-kalathi» που προωθεί η κυβέρνηση;
Ο καταναλωτής σήμερα επιβάλλεται να γνωρίζει τις τιμές των ιδίων προϊόντων σε όλα τα κανάλια λιανικής πώλησης, ούτως ώστε να είναι σε θέση να επιλέξει ελεύθερα και ενημερωμένα τα σημεία από τα οποία θα προμηθευτεί τα ψώνια του.
Όμως, η σύγκριση των καταναλωτικών προϊόντων πρέπει να γίνεται στη βάση μόνο και μόνο του ίδιου γραμμικού κώδικα (barcode). Εάν η σύγκριση δεν γίνει βάσει αυτού, τότε σημαίνει ότι ο καταναλωτής καθοδηγείται μέσω εσφαλμένων συμπερασμάτων, αφού σε καμία περίπτωση δεν συγκρίνονται όμοια προϊόντα. Στηρίζουμε την διαφάνεια και την σωστή ενημέρωση του καταναλωτή όταν αυτή γίνεται σε ορθή βάση με τα κατάλληλα μέτρα σύγκρισης.
Παρόλα αυτά, εκτιμούμε ότι δεν θα έχει ιδιαίτερη απήχηση ο θεσμός, αφού στην Ελλάδα από τότε που υιοθετήθηκε παραμένει το τελευταίο κανάλι πληροφόρησης του καταναλωτικού κοινού για τις τιμές των προϊόντων.
Ποια νέα μέτρα εισηγείστε για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα;
Ένα μέτρο για την συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά αγαθά θα μπορούσε να αποτελέσει η ένταξη και άλλων βασικών προϊόντων καθημερινότητας (π.χ. χαρτί υγείας, λάδι κ.α.) στα προϊόντα με μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ. Η προώθηση και στήριξη της τοπικής παραγωγής, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές αποτελούν άλλες διόδους συγκράτησης των τιμών, καθώς οι εισαγωγές ενδέχεται να επηρεάζονται έντονα από τις διεθνείς κρίσεις και τις αυξήσεις τιμών. Επιπλέον, οι αυξητικές τάσεις των τιμών μπορούν να περιοριστούν με την περαιτέρω αύξηση του κωδικολογίου στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label), τα οποία παραδίδονται απευθείας από τους παραγωγούς στους λιανέμπορους. Τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν αγκαλιαστεί και υιοθετηθεί από τους καταναλωτές και πέραν πάσης αμφιβολίας είναι εξίσου ποιοτικά με επώνυμα προϊόντα (branded label) αλλά πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές.
Θεωρείτε επαρκή των ανταγωνισμό που επικρατεί στο λιανεμπόριο της Κύπρου και ειδικά στον τομέα των υπεραγορών;
Στον τομέα του λιανικού εμπορίου και συγκεκριμένα στον τομέα των Τροφίμων-Υπεραγορών, ο ανταγωνισμός είναι πολύ οξύς και έντονος, με όλα τα ευεργετικά οφέλη για τους καταναλωτές. Τα τελευταία χρόνια και ένεκα των έντονων πληθωριστικών πιέσεων, όλες οι Υπεραγορές εστιάζουν στις καλύτερες δυνατές προσφορές, αλλά και στη διεύρυνση του κωδικολογίου προϊόντων private label, στην προσπάθεια τους να ελκύσουν το καταναλωτικό κοινό με πιο φτηνές τιμές.
Οι αρνητικές διεθνές εξελίξεις, ο ηλεκτρισμός και τα καύσιμα αύξησαν τις τιμές προϊόντων
Τα όσα βιώσαμε τα τελευταία χρόνια (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, κρίση στο Ισραήλ φυσικές καταστροφές, κλπ.), έφεραν μεγάλες αυξήσεις στον ηλεκτρισμό και στα καύσιμα, με αποτέλεσμα να διογκωθούν οι τιμές των καταναλωτικών προϊόντων.
Αυτό τονίζει ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Προμηθευτών Προϊόντων Ευρείας Κατανάλωσης (ΚΕΒΕ) κ. Γιώργος Τσακκιστός, αναφερόμενος στα αίτια της αύξησης των τιμών στα προϊόντα.
Όπως τονίζει σε συνέντευξη του στο nomisma ο κ. Τσακκιστός, η Κύπρος είναι πολύ μικρή χώρα για να μπορεί να επηρεάσει τη διακύμανση των τιμών, οπότε δεν υπάρχουν πολλές επιλογές.
Ωστόσο, ο κ. Τσακκιστός, προτείνει όπως το κράτος φροντίσει για τη μείωση των τιμών του ηλεκτρισμού και των καυσίμων καθώς και των επιτοκίων, ώστε να περιοριστεί το κόστος παραγωγής και τα έξοδα των επιχειρήσεων.
Πως σχολιάζετε τα παράπονα των καταναλωτών ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί;
Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια πρωτόγνωρη εμπειρία στο τομέα του Λιανικού Εμπορίου. Ζήσαμε πανδημία, ζούμε πολέμους στην περιοχή μας, αλλά και στην Ευρώπη, φυσικές καταστροφές και αυξήσεις ηλεκτρισμού, αλλά και καυσίμων. Σίγουρα, έχουμε όλο και πιο συχνά οικονομικές κρίσεις. Όλοι οι πιο πάνω λόγοι, επηρεάζουν τόσο τις παραγωγές και κατ΄ επέκταση τις τιμές των παραγομένων προϊόντων, όσο και την τελική τιμή στο ράφι για τον καταναλωτή.
Είναι γεγονός ότι όλα αυτά έχουν επηρεάσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Τα παράπονα τους είναι συνεχόμενα, διότι είναι συνεχόμενοι και οι λόγοι που οδηγούν στην αύξηση των τιμών.
Ως Κύπρος, είμαστε πολύ μικροί για να επηρεάσουμε, είτε θετικά, είτε αρνητικά, τις πιο πάνω εξελίξεις για να μπορούμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά τους καταναλωτές.
Που αποδίδετε την παρατηρούμενη αύξηση τελευταίως στις τιμές των φρούτων και λαχανικών;
Την τελευταία περίοδο παρατηρείται μία ιδιαίτερη αύξηση στις τιμές των φρούτων και λαχανικών καθώς και άλλων οπωροκηπευτικών, που κατά την δική μου άποψη, επηρεάζονται από δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, οι πολύ ψηλές θερμοκρασίες έχουν καταστρέψει καλλιέργειες και μειώθηκε η ντόπια προσφορά με την πολύ ψηλή ζήτηση λόγω καλοκαιριού και δεύτερο από το ψηλό κόστος του ηλεκτρισμού και των καυσίμων τα οποία είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες στην αγροτική οικονομία.
Πιστεύετε ότι η αύξηση στις τιμές αφορά περισσότερο τα εγχώρια ή τα εισαγόμενα προϊόντα;
Κατά την άποψη μου, τα εγχώρια προϊόντα έχουν την ίδια τύχη με τα εισαγόμενα προϊόντα και ο λόγος είναι ότι οι περισσότερες ντόπιες παραγωγές έχουν εισαγόμενες πρώτες ύλες, ενώ η αγροτική παραγωγή επηρεάζεται από τους λόγους που έχουμε αναλύσει πιο πάνω. Αναφορικά με τα εισαγόμενα προϊόντα, οι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές, κατά δική μας άποψη, είναι το ενεργειακό κόστος και ο πόλεμος στην Ευρώπη, αλλά και το πολύ αυξημένο κόστος των μεταφορικών στη θάλασσα, λόγων των γνωστών θεμάτων στην Μέση Ανατολή και ας μην ξεχνούμε ότι είμαστε ένα νησί και σχεδόν όλα τα εισάγουμε μέσω θαλάσσης.
Ποια αποδοχή πιστεύεται ότι είχαν από τους καταναλωτές οι διάφορες προσφορές ή η παροχή βαθμών για την αγορά προϊόντων;
Πιστεύω ότι την τελευταία περίοδο αυτό που ενδιαφέρει τον καταναλωτή είναι η τελική τιμή του προϊόντος που την περιμένει όσο πιο χαμηλά γίνεται.
Ποια η γνώμη σας για το θεσμό e-kalathi που προωθεί η κυβέρνηση;
Σε γενικές γραμμές υποδεχόμαστε με ικανοποίηση ότι καινούργιο μπορεί να διευκολύνει τον καταναλωτή την ίδια ώρα , όμως το e-kalathi χρειάζεται προσοχή από τον καταναλωτή καθώς μπορεί κάποιο προϊόν που θα είναι στο e-kalathi να έχει χαμηλή τιμή, αλλά δεκάδων άλλων κωδικών η τιμή να αυξηθεί με τρόπο που να φαίνεται μόνο στο ράφι. Θα πρέπει ο καταναλωτής να είναι ιδιαίτερα προσεχτικός. Γενικά δεν είμαι σίγουρος ότι μακροπρόθεσμα αυτός ο θεσμός θα βοηθήσει τον καταναλωτή.
Ποια μέτρα εισηγείστε για συγκράτηση των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα;
Η αγορά της Κύπρου είναι μικρή σε σύγκριση με τις μεγάλες αγορές στην Ευρώπη και η δική μας επίδραση είναι μικρή, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τρόποι για συγκράτηση των τιμών. Στηρίζουμε για παράδειγμα τις προσπάθειες για μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα. Την ίδια ώρα οι εταιρείες θα πρέπει να δουλέψουν προς την κατεύθυνση της συγκράτησης του κόστους των λειτουργικών εξόδων τους για να κρατήσουν όσο το δυνατό πιο σταθερές τιμές.
Αυτό μπορεί να γίνει με τη μείωση εκ μέρους του κράτους των τιμών των καυσίμων, του ηλεκτρισμού, αλλά και το υπέρμετρο κόστος των επιτοκίων. Από πλευράς τους οι εταιρείες θα πρέπει να βελτιώσουν τις δικές τους διαδικασίες για πιο αποτελεσματική λειτουργία με χαμηλότερο κόστος.
Θεωρείτε επαρκή τον ανταγωνισμό που επικρατεί στο λιανεμπόριο της Κύπρου και ειδικά στον τομέα των υπεραγορών;
Η αγορά έχει τους δικούς της κανόνες και αυτορυθμίζεται μέσων των κανόνων της. Στην Κύπρο πιστεύω ότι έχει επαρκή ανταγωνισμό στο λιανεμπόριο, το οποίο βοηθά τον καταναλωτή να επιλέξει το προϊόν που προτιμά αλλά και που του συμφέρει.
