Σε προς τα πάνω αναθεώρηση του ρυθμού αύξησης του κυπριακού ΑΕΠ κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα για το 2024, στο 3,5%, σε σχέση με τις προβλέψεις της τον περασμένο Ιούνιο, προχώρησε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), τονίζοντας ότι «δεν διαφαίνεται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος στις επενδύσεις από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή».
Επίσης, η ΚΤΚ αναφέρει ότι οι πιθανότητες απόκλισης από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ, «συνολικά τείνουν να είναι ισορροπημένες για το 2024» και «τείνουν να είναι ελαφρώς προς τα κάτω» για την περίοδο 2025-2026.
Ταυτόχρονα, η ΚΤΚ, στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2024-2026, τις οποίες δημοσίευσε την Τετάρτη, αναθεώρησε σημαντικά προς τα κάτω το ποσοστό ανεργίας για την περίοδο 2024-2026, κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες, κάθε έτος, αναμένοντας τώρα η ανεργία να μειωθεί στο 5,1% του εργατικού δυναμικού το 2024.
Επιπλέον, η ΚΤΚ αναθεώρησε ελαφρώς προς τα πάνω τον πληθωρισμό για το 2024, κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα, στο 2,2%, ενώ αναθεώρησε προς τα κάτω, κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα, τον δομικό πληθωρισμό, δηλαδή τον πληθωρισμό εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, το 2025 και 2026, στο 2,0% και 1,9%, αντίστοιχα.
Σε σχέση με τον πληθωρισμό, «οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων αξιολογούνται συνολικά ως ισορροπημένοι για το 2024 και ελαφρώς προς τα πάνω για τα έτη 2025 και 2026», υπογραμμίζει.
Συγκεκριμένα, στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2024-2026 η ΚΤΚ αναφέρει ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2024 αναμένεται να ανέλθει στο 3,5%, σε σχέση με 2,5% το 2023, ενώ τα έτη 2025 και 2026 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα.
«Η προβλεπόμενη πορεία του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη περαιτέρω άνοδο της εγχώριας ζήτησης και, σε μικρότερο βαθμό, της εξωτερικής ζήτησης», αναφέρει και προσθέτει ότι «την εγχώρια ζήτηση αναμένεται να στηρίξει η άνοδος στην ιδιωτική κατανάλωση λόγω της αύξησης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης διόρθωσης του πληθωρισμού, της αύξησης των μισθών και της ανθεκτικότητας που συνεχίζει να καταγράφει η αγορά εργασίας».
Σύμφωνα με την ΚΤΚ, αν και προβλέπεται να επιβραδυνθεί, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει σημαντικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα έτη.
Επίσης, η ΚΤΚ αναφέρει ότι «σημαντική συνεισφορά στην εγχώρια ζήτηση αναμένεται κυρίως από υπό εξέλιξη μεγάλες μη οικιστικές ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης από έργα για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα, στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, όπως αναφέρει, «δεν διαφαίνεται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος στις επενδύσεις από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μέσω μείωσης της ζήτησης, και ούτε από τον αντίκτυπο της υφιστάμενης περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, με τον τομέα των κατασκευών να αποτελεί σημαντικό μοχλό της οικονομικής μεγέθυνσης το πρώτο εξάμηνο του 2024».
Σε ό,τι αφορά την εξωτερική ζήτηση, η ΚΤΚ αναφέρει ότι σε αντίθεση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2024, οι καθαρές εξαγωγές το 2024 αναμένεται να συνεισφέρουν θετικά στο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης.
«Αυτό οφείλεται τόσο στη διόρθωση στον κύκλο εργασιών των χρηματοπιστωτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών, παρά τις συνεχιζόμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, λόγω διαποικίλησης σχετικών εξαγωγών προς άλλες αγορές, όσο και στη μικρότερη από την αναμενόμενη απώλεια Ισραηλινών τουριστών που καταγράφεται και παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή», υπογραμμίζει.
Προσθέτει ότι συνεχιζόμενη στήριξη στο ΑΕΠ αναμένεται και από την επέκταση του κύκλου εργασιών εταιρειών ξένων συμφερόντων στον τομέα της τεχνολογίας και της ναυτιλίας που έχουν αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία έτη.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2024, η ΚΤΚ αναφέρει πως καταγράφεται προς τα πάνω αναθεώρηση στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα για το 2024, κάτι που οφείλεται κυρίως στην προς τα πάνω αναθεώρηση των προοπτικών του τουρισμού και τη δυναμική των εξαγωγών χρηματοπιστωτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών.
Σε μικρότερο βαθμό, συνεχίζει, οφείλεται στην προς τα πάνω αναθεώρηση της εγχώριας ζήτησης, λόγω θετικότερης της αναμενόμενης πορείας της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Σημειώνει ότι «η αναθεώρηση του ΑΕΠ για το 2024 είναι συντηρητική παρά τα σημαντικά βελτιωμένα σχετικά στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2024 και τα πιο πρόσφατα μηνιαία στοιχεία, και αντικατοπτρίζει τη μεγάλη οικονομική αβεβαιότητα λόγω του εύθραυστου εξωτερικού περιβάλλοντος».
Αγορά εργασίας
Εξάλλου, η ΚΤΚ στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024 αναφέρει ότι «η αγορά εργασίας συνεχίζει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και καταγράφει σημαντική ανθεκτικότητα» και σημειώνει πως η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 5,1% του εργατικού δυναμικού το 2024 σε σχέση με 5,8% το 2023, με τις πρόσφατες έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες να καταγράφουν θετική πορεία.
«Παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, το ποσοστό ανεργίας που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2024 ήταν χαμηλότερο από το αναμενόμενο, στο 4,6%», προσθέτει.
Σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ, όπως αναφέρει, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 4,9% το 2025 και στο 4,7% το 2026, φθάνοντας σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2024, η ΚΤΚ αναμένει «σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας την περίοδο 2024-2026 κατά 0,6 ποσοστιαία μονάδα κάθε έτος, λόγω της δυναμικής που καταγράφει η αγορά εργασίας, όπως διαφαίνεται από την προς τα κάτω αναθεώρηση των ιστορικών στοιχείων (κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2023) αλλά και λόγω χαμηλότερου του αναμενόμενου ποσοστού ανεργίας το δεύτερο τρίμηνο του 2024».
Πληθωρισμός
Σύμφωνα με την ΚΤΚ, ο πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να υποχωρήσει στο 2,2% το 2024, σε σύγκριση με 3,9% το 2023, και αναμένεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω στο 1,9% για τη διετία 2025-2026.
«H περαιτέρω υποχώρηση του ΕνΔΤΚ τόσο στον βραχυπρόθεσμο όσο και στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα αναμένεται να προκύψει κυρίως λόγω της προβλεπόμενης εξασθένισης των πληθωριστικών πιέσεων που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα έτη από εξωγενείς κυρίως παράγοντες της προσφοράς, καθώς επίσης και λόγω του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής η οποία συνεχίζει να επιδρά κατασταλτικά με χρονική υστέρηση (lagged effect)», υπογραμμίζει. Επιπλέον, αναφέρει ότι οι πληθωριστικές επιδράσεις από τις αυξήσεις των μισθών μετριάζονται, καθώς τα κέρδη των επιχειρήσεων αναμένεται να αντισταθμίσουν εν μέρει τον αντίκτυπο των υψηλότερων μισθών στον πληθωρισμό.
Παράλληλα, σύμφωνα με την ΚΤΚ, «η αναμενόμενη επιβράδυνση στις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας, αναμένεται να συμβάλει στη σταδιακή επιβράδυνση του ΕνΔΤΚ κατά την περίοδο 2024-2026».
Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2024, η ΚΤΚ αναφέρει ότι η ελαφρώς προς τα πάνω αναθεώρηση του ΕνΔΤΚ κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2024 οφείλεται κυρίως στις αναθεωρημένες προς τα πάνω τιμές των υπηρεσιών και, σε μικρότερο βαθμό, των τροφίμων, που αντισταθμίζονται από τις αναθεωρημένες προς τα κάτω τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας.
Σε σχέση με τον δομικό πληθωρισμό, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, η ΚΤΚ αναμένει επίσης να σημειώσει περαιτέρω υποχώρηση σε σύγκριση με το 2023 (3,8%) και να κυμανθεί στο 2,5%, 2,0% και 1,9% κατά τα έτη 2024, 2025, και 2026, αντίστοιχα.
«Η εν λόγω πορεία του δομικού πληθωρισμού προβλέπεται κυρίως λόγω του συνεχιζόμενου κατασταλτικού αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ αλλά και της ομαλοποίησης των εξωγενών πληθωριστικών πιέσεων που επηρέασαν και τις εγχώριες τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας τα προηγούμενα έτη», υπογραμμίζει. Σημειώνει ότι οι τιμές των υπηρεσιών αναμένεται να συνεχίσουν να έχουν επίμονη επίδραση στον δομικό πληθωρισμό κατά τα έτη 2024-2026 και συνεπώς να συγκρατήσουν, εν μέρει, την αναμενόμενη υποχώρηση του δομικού πληθωρισμού.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2024, η ΚΤΚ προχώρησε σε ελαφρώς προς τα κάτω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2025 και 2026, κάτι που «οφείλεται κυρίως στις επιδράσεις βάσης λόγω του αναθεωρημένου προς τα πάνω πληθωρισμού των υπηρεσιών το 2024».
Πιθανότητες απόκλισης από το βασικό σενάριο
Σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ, η ΚΤΚ στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024 τονίζει ότι αυτές «συνολικά τείνουν να είναι ισορροπημένες για το 2024 παρά τα σημαντικά βελτιωμένα σχετικά στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2024 δεδομένης της μεγάλης οικονομικής αβεβαιότητας λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων».
Αναφέρει ότι για την περίοδο 2025-2026 οι εν λόγω πιθανότητες απόκλισης «τείνουν να είναι ελαφρώς προς τα κάτω και σχετίζονται κυρίως με τον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο από τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και την ενδεχομένως χαμηλότερη από την αναμενόμενη πορεία της εξωτερικής ζήτησης».
Επίσης, αναφέρει πως «πιο βραδεία από την προβλεπόμενη χαλάρωση στις συνθήκες χρηματοδότησης, ενδεχομένως να επηρεάσει ανασταλτικά την εγχώρια ζήτηση» και προσθέτει ότι «ανοδικοί κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για την περίοδο 2024-2026 συνδέονται με υψηλότερη από την προβλεπόμενη ιδιωτική κατανάλωση εάν το ποσοστό αποταμίευσης από τα νοικοκυριά δεν αυξηθεί στο βαθμό που αναμένεται».
Σε σχέση με τον πληθωρισμό, η ΚΤΚ αναφέρει ότι «οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων αξιολογούνται συνολικά ως ισορροπημένοι για το 2024 και ελαφρώς προς τα πάνω για τα έτη 2025 και 2026».
«Οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των ναύλων υψηλότερα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο», τονίζει. Επιπλέον, αναφέρει πως «οι επιπτώσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (εφαρμογή σχετικών φορολογικών πολιτικών, ακραία καιρικά φαινόμενα) θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας».
Ανοδικοί κίνδυνοι, σύμφωνα με την ΚΤΚ, «συνδέονται επίσης με πιθανές υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς (που ενδέχεται να επηρεάσουν ανοδικά τις τιμές των υπηρεσιών), πιθανά υψηλότερα από τα αναμενόμενα περιθώρια κέρδους των εταιρειών και ανοδικές πιέσεις στις τιμές από πιθανή υψηλότερη από την αναμενόμενη ιδιωτική κατανάλωση».
Αντίθετα, προσθέτει η ΚΤΚ, «υπάρχει πιθανότητα ο πληθωρισμός να είναι πιο κάτω από την εκτίμηση του βασικού σεναρίου στην περίπτωση που ο κατασταλτικός αντίκτυπος της νομισματικής πολιτικής στην εγχώρια ζήτηση αποδειχτεί εντονότερος από ό,τι αναμένεται, καθώς και λόγω αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων που μπορούν να επιδεινώσουν απροσδόκητα το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον».
