Όποια από τις δύο εκδοχές και εάν αποδεχθεί κανείς, οι ειδικοί συμφωνούν πως η παγκόσμια οικονομία γυρίζει πίσω και μάλλον γυρίζει σε εξαιρετικά περίπλοκα αν όχι επικίνδυνα μονοπάτια.

Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες έχουν μπροστά τους μία τριπλή απειλή:

  • Τα δημόσια χρέη και ελλείμματα έχουν φουσκώσει σε ανησυχητικά επίπεδα ως αποτέλεσμα των σοκ από την πανδημία και στη συνέχεια από τις γεωπολιτικές εντάσεις και την ενεργειακή κρίση.
  • Η ανάπτυξη είναι αναιμική και η απειλή της ύφεσης καραδοκεί.
  • Και την ίδια ώρα ο πληθωρισμός αν και έχει υποχωρήσει, γνωρίζουμε ότι θα χαρακτηριστεί από έντονη μεταβλητότητα, ενώ τα επιτόκια όσο και αν μειωθούν θα παραμείνουν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από ό,τι είχαμε συνηθίσει για μία δεκαπενταετία μετά την κρίση του 2008.

Πράγματι η κατάσταση θυμίζει έντονα τις αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν μετά την ενεργειακή κρίση και τον εκρηκτικό πληθωρισμό της δεκαετίας του 1970, επέστρεψαν στο προσκήνιο οι ανησυχίες για τη δημοσιονομική σταθερότητα. Και το κλίμα διαρκούς ευφορίας στα χρηματιστήρια – κόντρα σε όλες τις δυσμενείς εξελίξεις – θυμίζει σε κάποιους κάτι από το 1920.

Η εποχή των πολυκρίσεων

Η Κριστίν Λαγκάρντ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, σημείωσε παράλληλα πως οι κεντρικές τράπεζες είναι καλύτερα «εξοπλισμένες» σήμερα να αντιμετωπίσουν την εποχή των πολυκρίσεων. Για τις κυβερνήσεις όμως δεν θα μπορούσε να πούμε ακριβώς το ίδιο. Οι πιέσεις που δέχονται είναι ισχυρότερες από ποτέ. Και τούτο, γιατί όπως επισημαίνει και το Foreign Policy, σε ανάλυσή του,  δεν είναι μόνο η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και τα χρέη που προκαλούν πονοκέφαλο.

Οι παγκόσμιες προκλήσεις είναι περισσότερες και στοιχίζουν περισσότερο από ποτέ: Κορυφαίες όλων η κλιματική κρίση και η γήρανση του πληθυσμού – δύο παράγοντες που με τη σειρά τους δυσχεραίνουν τη μάχη κατά της φτώχειας και των οικονομικών ανισοτήτων. Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί έχουν επιστρέψει στο προσκήνιο οι λεγόμενες λαϊκιστικές δυνάμεις, που ακριβώς όμως προτάσσουν το θέμα των ανισοτήτων και τη διαρκή πίεση στη μεσαία τάξη.

Και ενώ οι οικονομικές προκλήσεις διογκώνονται, πολλές κυβερνήσεις καλούνται παράλληλα να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, αφού κανείς δεν αισθάνεται πια ασφαλής.

Το… τρίλημμα

Μπορούν οι κυβερνήσεις και οι νομισματικές αρχές να απαντήσουν ταυτόχρονα και στις 3 απειλές; Μπορεί μία χώρα που αυξάνει τις αμυντικές δαπάνες και εκείνες για την πράσινη μετάβαση, να περιορίζει ταυτόχρονα το χρέος της; Τι ακριβώς θα κόψει; Ή θα αυξήσει δραματικά τους φόρους; Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ούτε μία λύση που να ταιριάζει σε όλες τις χώρες. Αν κάτι γίνεται σαφές είναι πως σε μία τόσο κρίσιμη καμπή, οι αποφάσεις δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά τεχνοκρατικές. (Και) οι προκλήσεις της οικονομίας, απαιτούν απαντήσεις πολιτικές.

Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού • [email protected]