Αδυναμίες ή και λάθη στην εφαρμογή των απαιτούμενων ελέγχων σε διάφορα Σχέδια, αλλά και λογιστικούς χειρισμούς που δεν συνάδουν με τη λογιστική αρχή εισπράξεων και πληρωμών βάσει της οποίας ετοιμάζονται οι Οικονομικές Καταστάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν μερικές από τις διαπιστώσεις της έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε έλεγχο που διενήργησε στο Υπουργείο Οικονομικών για το 2022.
Η Έκθεση δημοσιεύτηκε την Τρίτη και, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι “διαπιστώσαμε αδυναμίες ως προς την πλήρη συμμόρφωση με τις πρόνοιες των Νόμων και εγκυκλίων αναφορικά με πληρωμές”, αλλά και καθυστερήσεις στη μεταστέγαση Υπηρεσιών/Τμημάτων του ΥΟ σε κατάλληλα υποστατικά.
Ο έλεγχος αφορούσε δείγμα συναλλαγών, εισπράξεων και πληρωμών, καθώς και δείγμα μισθών του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) για το 2022. Επίσης, διενεργήθηκε έλεγχος συμμόρφωσης για το 2022. Σημειώνεται ότι για το Τμήμα Τελωνείων δεν προέκυψαν ευρήματα από τον οικονομικό έλεγχο, ενώ το δείγμα που επιλέγηκε με συγκεκριμένη μεθοδολογία, δεν περιλάμβανε οποιεσδήποτε συναλλαγές για το Τυπογραφείο. Για την επιβεβαίωση του δημόσιου χρέους ακολουθήθηκε εναλλακτική διαδικασία ελέγχου και δεν προέκυψαν οποιαδήποτε ευρήματα. Όσον αφορά στη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και το Τμήμα Φορολογίας, εκδόθηκαν ξεχωριστές Ειδικές Εκθέσεις από την Υπηρεσία μας.
Διοίκηση
Μέσα από τους ελέγχους, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι το ΥΠΟΙΚ περιλαμβάνει στα έσοδά του ποσά από τα οποία δεν προκύπτει πραγματική ταμειακή ροή. Ο εν λόγω λογιστικός χειρισμός δεν συνάδει με την αρχή εισπράξεων και πληρωμών που ακολουθείται για την ετοιμασία των Οικονομικών Καταστάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφέρει.
Επίσης, διαπιστώθηκε ότι στους λογαριασμούς καταθέσεων καταχωρίστηκαν εισπράξεις του έτους 2022, αντί να πιστωθούν σε κονδύλι εσόδων. Ο εν λόγω λογιστικός χειρισμός δεν συνάδει με τη λογιστική αρχή των εισπράξεων και πληρωμών, αφού έχει ως αποτέλεσμα οι εισπράξεις/δαπάνες να μην παρουσιάζονται ως έσοδα στις οικονομικές καταστάσεις του έτους κατά το οποίο εισπράχθηκαν. Για τα πιο πάνω θέματα, που αφορούν στην εφαρμογή λογιστικών πολιτικών, η ΕΥ υπέβαλε σχετικές συστάσεις στο ΓΛ.
Επιπλέον, για συγκεκριμένα ποσά εσόδων, δεν εντοπίστηκαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, που να τεκμηριώνουν την ορθότητά τους και συστήθηκε η τεκμηρίωση της ορθότητας των ποσών, πριν την καταχώρισή τους στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διοικητικής και Οικονομικής Πληροφόρησης (λογιστικό σύστημα FIMAS)
Όσον αφορά την αποπληρωμή των δανείων του Κεντρικού Φορέας Ισότιμης Κατανομής Βαρών (ΚΦΙΚΒ) από τον Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης (ΟΧΣ), προς τον Γενικό Κυβερνητικό Λογαριασμό, διαπιστώθηκε ότι ο λογιστικός χειρισμός που εφαρμόζει το ΥΠΟΙΚ για διαχωρισμό των αποπληρωμών σε κεφάλαιο και τόκο δεν συνάδει με την αρχή ετοιμασίας των Οικονομικών Καταστάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συστάθηκε όπως από το 2023 και μετά, ο ΟΧΣ να υποβάλλει πρόσθετη πληροφόρηση αναφορικά με το ποσό των τόκων που περιλαμβάνονται στα εμβάσματα προς τη Δημοκρατία.
Όσον αφορά τα σχέδια επιδότησης επιτοκίων που εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο της λήψης μέτρων στήριξης της οικονομίας για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, εντοπίστηκαν αδυναμίες που σχετίζονται με τη μεταφορά των προνοιών του εγκεκριμένου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Σχεδίου για τα επιχειρηματικά δάνεια στο Σχέδιο που δημοσιεύτηκε και εφαρμόστηκε, καθώς και στην εφαρμογή των προνοιών και των δύο Σχεδίων και τους ελέγχους που θα έπρεπε να διενεργούνταν πριν την καταβολή πληρωμών.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία συνέστησε στο ΥΠΟΙΚ, σε συνεργασία με το ΓΛ, να διενεργήσουν έλεγχο για όλους τους δικαιούχους του Σχεδίου για τα επιχειρηματικά δάνεια, για εντοπισμό τυχόν περιπτώσεων υπερπληρωμών ώστε να προωθηθεί η ανάκτησή τους.
Αναφορικά με το μέτρο που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο για κάλυψη, από το κράτος, του αυξημένου κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και της τιμολόγησης της διμηνιαίας διατίμησης για άντληση νερού με σκοπό την ύδρευση και άρδευση ή/και άντληση όμβριων υδάτων, για τις τιμολογήσεις της περιόδου Σεπτεμβρίου 2022 – Ιουνίου 2023, εντοπίστηκε σφάλμα στον υπολογισμό της επιδότησης ανά κιλοβατώρα για συγκεκριμένο κώδικα διατίμησης, το οποίο η ΕΥ υπολογίζει ότι οδήγησε σε υπερπληρωμή, συνολικού ύψους €98.227.
Σε σχέση με το Σχέδιο που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο για την οριστική διευθέτηση των φορολογικών οφειλών των Ποδοσφαιρικών Σωματείων/Εταιρειών και τη διασφάλιση της, εκ μέρους τους, φορολογικής συμμόρφωσης διαπιστώθηκε ότι ορισμένα Σωματεία/Εταιρείες δεν ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις τους για καταβολή μηνιαίων δόσεων, αλλά τουναντίον δημιούργησαν επιπρόσθετες οφειλές.
“Η Υπηρεσία μας εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες ως προς το κατά πόσο, με την εφαρμογή του νέου Σχέδιου, θα είναι εφικτή η αποπληρωμή των εν λόγω οφειλών στο καθορισμένο χρονοδιάγραμμα των 168 μηνών”, αναφέρει η έκθεση της ΕΥ. Επιπλέον, σημειώνει ότι το Σχέδιο δεν έχει κοινοποιηθεί στην Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων (ΕΕΚΕ) και συνέστησε ότι πρέπει να κοινοποιηθεί άμεσα για την έγκρισή του.
“Κατά χάριν” χορηγίες
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, το ΥΠΟΙΚ εξακολούθησε να καταβάλλει μη σύννομες «κατά χάριν» χορηγίες, και μετά την έκδοση της Ειδικής Έκθεσης της Υπηρεσίας για το θέμα, το 2022.
Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε η καταβολή, μετά από Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, ως «κατά χάριν» δωρεά, εφάπαξ ποσού στους νεοεισερχόμενους μόνιμους υπαλλήλους στην κρατική υπηρεσία και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που έχουν αφυπηρετήσει, για συγκεκριμένους λόγους, σε στάδιο προγενέστερο της έναρξης ισχύος του θεσμικού πλαισίου που αφορά στο Επαγγελματικό Σχέδιο Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων.
Επίσης, διαπιστώθηκε η καταβολή «κατά χάριν» δωρεάς ύψους €83.876 στο Κίνημα Ενωμένων Κυνηγών για σκοπούς κάλυψης εκλογικών εξόδων που διενήργησε στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη διαδικασία των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου 2021.
Η ΕΥ συνέστησε στο ΥΠΟΙΚ να προωθήσει στο Υπουργικό Συμβούλιο πρόταση για ανάκληση και ακύρωση της πιο πάνω Απόφασης καθώς και τον τερματισμό της καταβολής μη σύννομων «κατά χάριν» χορηγιών.
Για το θέμα των «κατά χάριν» χορηγιών, το ΥΠΟΙΚ, μετά την έκδοση της Ειδικής Έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το θέμα, αποτάθηκε για γνωμάτευση στη Νομική Υπηρεσία, στην οποία αναφέρει ότι διαφωνεί με το εύρημα της ΕΥ ότι οι «κατά χάριν» δωρεές που καταγράφηκαν στην Ειδική Έκθεση δεν είναι σύννομες. Ωστόσο, η ΕΥ εξακολουθεί να διατηρεί την άποψή της.
Ταμείο Αλληλεγγύης
Ακόμα, η έκθεση της ΕΥ αναφέρει ότι το ΥΠΟΙΚ δεν έχει ετοιμάσει και υποβάλει για έλεγχο τις οικονομικές καταστάσεις του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης, για κανένα έτος από την ίδρυσή του. Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΟΙΚ, το υπόλοιπο του Ταμείου στις 31.12.2022 υπερέβαινε τα €135 εκ.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την εφαρμογή των αρχών του Κώδικα Δημόσιας Διακυβέρνησης από τους Κρατικούς Οργανισμούς και Κρατικές Επιχειρήσεις (ΚΟΚΕ), δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως μέχρι σήμερα. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προέβηκαν τον Μάιο και τον Αύγουστο του 2023, αντίστοιχα, σε εισηγήσεις για τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της διακυβέρνησης των ΚΟΚΕ. Η ΕΥ ζήτησε από το ΥΠΟΙΚ ενημέρωση για τις ενέργειές του, προς υλοποίηση των συστάσεων του Συμβουλίου της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.
Κυπριακές Αερογραμμές
Με βάση τη Συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ της Δημοκρατίας και αεροπορικής εταιρείας, η εταιρεία οφείλει να καταβάλλει στη Δημοκρατία εντός των δύο πρώτων εβδομάδων κάθε έτους, το ποσό των €200.000 που αφορά στα δικαιώματα χρήσης του λογότυπου των Κυπριακών Αερογραμμών. Λόγω καθυστέρησης στην καταβολή του πιο πάνω ποσού, επιβλήθηκε στην εταιρεία πρόστιμο, με βάση σχετικό όρο της Συμφωνίας. Η εταιρεία υπέβαλε αίτημα στο ΥΠΟΙΚ για ανάκληση και/ή ακύρωση της επιβολής προστίμου. Το ΥΠΟΙΚ αποτάθηκε στην Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, η οποία το ενημέρωσε ότι το αίτημα ανάκλησης/διαγραφής του προστίμου μπορεί να ικανοποιηθεί στο πλαίσιο του Κανόνα de minimis. Η ΕΥ ζήτησε από το ΥΠΟΙΚ ενημέρωση για τυχόν εξελίξεις.
Μεταστέγαση υπηρεσιών
Για σκοπούς μεταστέγασης των Υπηρεσιών Κρατικών Αγορών και Προμηθειών (ΥΚΑΠ) στη Λεμεσό, υπογράφηκε στις 19.7.2023 ενοικιαστήριο έγγραφο μεταξύ της Δημοκρατίας και θυγατρικής της Κυπριακής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ για ενοικίαση δύο αποθηκών. Η ΕΥ διαπίστωσε ότι το Τμήμα Δημοσίων Έργων υπέδειξε πως, πριν την ενοικίαση των αποθηκών, θα έπρεπε να υλοποιηθούν καθορισμένες ενέργειες από πλευράς των ΥΚΑΠ, ώστε να μπορέσει να εξετάσει το θέμα της μεταστέγασης. Η ΕΥ ζήτησε από το ΥΠΟΙΚ ενημέρωση κατά πόσο οι ΥΚΑΠ προέβησαν στις εν λόγω ενέργειες, αφού δεν εντοπίστηκε σχετική τεκμηρίωση στον σχετικό ηλεκτρονικό φάκελο.
Παράτυπη κάλυψη εξόδων πρώην αξιωματούχου
Σύμφωνα με την ΕΥ, το ΥΠΟΙΚ, παράτυπα, κάλυψε τα έξοδα αεροπορικού εισιτηρίου και διαμονής στο εξωτερικό πρώην αξιωματούχου που είχε προσκληθεί από συγκεκριμένο Δήμο στην Ελλάδα για να μιλήσει σε εκδήλωση για το κυπριακό πρόβλημα. Σύσταση της ΕΥ ήταν να τερματίσει το ΥΠΟΙΚ τις χορηγήσεις σε πρώην αξιωματούχους, για σκοπούς κάλυψης εξόδων μετάβασής τους στο εξωτερικό.
Επιπλέον, η ΕΥ σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια του ελέγχου, σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρήθηκε σημαντική καθυστέρηση ή δεν υπήρξε ανταπόκριση, στα αιτήματα της Υπηρεσίας για πρόσβαση σε φυσικούς και ηλεκτρονικούς φακέλους στο σύστημα eoasis, ενέργεια η οποία δυσχεραίνει σημαντικά το έργο της Υπηρεσίας, όπως αναφέρει.
Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού
Καθυστέρηση στη μεταστέγαση της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ) διαπίστωσε η ΕΥ, η οποία καθυστέρηση προκαλεί προβλήματα που συνδέονται με την αιτούμενη αύξηση του ενοικίου από τον ενοικιαστή, την ανάγκη ενοικίασης χώρων για ικανοποίηση των αναγκών εκπαίδευσης με αυξημένο κόστος, καθώς και με τη μη αξιοποίηση εξοπλισμού.
Το ΥΠΟΙΚ πρέπει να εντατικοποιήσει και να επισπεύσει τις ενέργειες για εξεύρεση κατάλληλου χώρου μεταστέγασης της ΚΑΔΔ, αναφέρει η ΕΥ, προσθέτοντας ότι ο χώρος πρέπει να εξυπηρετεί, όχι μόνο την ανάγκη στέγασης του προσωπικού, αλλά και την ανάγκη χώρων για πραγματοποίηση των εκπαιδευτικών της δραστηριοτήτων, ώστε να αποφευχθεί το επιπρόσθετο κόστος που καταβάλλεται λόγω του ότι η ΚΑΔΔ δεν διαθέτει δικούς της χώρους.
Όσον αφορά τη Στατιστική Υπηρεσία, εύρημα της ΕΥ ήταν ότι περιλαμβάνει στα έσοδα/έξοδά της ποσά από τα οποία δεν προκύπτει πραγματική ταμειακή ροή. Όπως σημειώνει, ο εν λόγω λογιστικός χειρισμός δεν συνάδει με την αρχή εισπράξεων και πληρωμών που ακολουθείται για την ετοιμασία των Οικονομικών Καταστάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
