Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody’s Ratings αναβάθμισε την Παρασκευή την προοπτική της κυπριακής οικονομίας σε θετική από σταθερή, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας στο Baa2.
Όπως αναφέρεται από τον οίκο, η απόφασή του να αναβαθμίσει τις προοπτικές της Κύπρου αντανακλά την εμπιστοσύνη του στις δυνατότητες για ισχυρά δημοσιονομικά αποτελέσματα σε σχέση με το δημόσιο χρέος τα επόμενα χρόνια. Αυτό το αισιόδοξο σενάριο αναμένεται να προκύψει από τη συνέχιση των συνετών δημοσιονομικών πολιτικών και τις ισχυρές μεσοπρόθεσμες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης.
Ο Moody’s αναμένει ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να επιτυγχάνει σημαντικά δημοσιονομικά πλεονάσματα, που προβλέπονται σε περίπου 2,3-2,4% του ΑΕΠ για το 2024-25, αν και ελαφρώς χαμηλότερα από την πρόβλεψη της κυβέρνησης για 2,8-2,9% του ΑΕΠ. Αυτά τα πλεονάσματα αναμένεται να μειώσουν περαιτέρω την επιβάρυνση του χρέους σε λιγότερο από 65% του ΑΕΠ έως το 2025.
Η επιβεβαίωση της αξιολόγησης σε δύο βαθμίδες πάνω από την επενδυτική βαθμίδα (Baa2) εξισορροπεί διάφορους παράγοντες. Από τη μία πλευρά, σημειώνει ο οίκος, η Κύπρος επωφελείται από υψηλά επίπεδα ευημερίας, ισχυρή τάση αύξησης του ΑΕΠ, ισχυρή θεσμική ικανότητα και αποτελεσματική χάραξη πολιτικής. Από την άλλη πλευρά, η χώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω του μικρού οικονομικού της μεγέθους, της σχετικά υψηλής επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους και της μέτριας ευαισθησίας της σε κινδύνους που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα και τα γεωπολιτικά ζητήματα.
Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι η οικονομία της Κύπρου είναι μικρή και προσανατολισμένη έντονα στις υπηρεσίες, συμβάλλει στην αστάθεια της ανάπτυξης, παρόλο που σημειώνει ότι περιλαμβάνονται διάφοροι τομείς όπως αυτός του τουρισμού, των επιχειρήσεων, της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της ναυτιλίας. Αυτή η αστάθεια, σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης, επηρεάζει την οικονομική ισχύ, παρά τα υψηλά επίπεδα εισοδήματος και την έντονη τάση αύξησης του ΑΕΠ.
Αναφέρεται επίσης ότι η ισχυρή θεσμική ικανότητα και η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής της Κύπρου έχουν αποδειχθεί από την σθεναρή διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού και τις μακροοικονομικές επιπτώσεις από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Η θεσμική ισχύς, προστίθεται, υποστηρίζεται περαιτέρω από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς και του δικαστικού συστήματος.
Η επιβεβαίωση αντικατοπτρίζει επίσης τη συγκριτικά υψηλή επιβάρυνση του δημόσιου χρέους της Κύπρου, αν και παρουσιάζει έντονη πτωτική τάση, σε σύγκριση με άλλες χώρες με αξιολόγηση Baa2. Αυτό εξισορροπείται από τις ευνοϊκές μετρήσεις προσιτότητας του χρέους που αναμένεται να παραμείνουν σταθερές το 2024-2025, με μέτριες ακαθάριστες χρηματοδοτικές απαιτήσεις και ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα που παρέχει στην κυβέρνηση σημαντική ευελιξία χρηματοδότησης. Επιπλέον, η επιβεβαίωση λαμβάνει υπόψη τη μέτρια ευαισθησία της Κύπρου σε γεωπολιτικούς κινδύνους.
Η επιβεβαίωση αντανακλά επίσης το σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος της Κύπρου, αν και βρίσκεται σε σημαντική πτωτική πορεία, σε σύγκριση με άλλες χώρες με την ίδια αξιολόγηση. Αυτό εξισορροπείται από ευνοϊκές μετρήσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους, που αναμένεται να παραμείνουν σταθερές το 2024-2025, με μέτριες ανάγκες χρηματοδότησης και ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα που παρέχει στην κυβέρνηση μεγάλη ευελιξία στη χρηματοδότηση.
Παράγοντες ενίσχυσης της αξιολόγησης
Όπως αναφέρεται ο αποτελεσματικός περιορισμός των δαπανών θα μπορούσε να ενισχύσει αυτά τα αποτελέσματα εάν οι κυπριακές αρχές καταφέρουν να ελέγξουν την αύξηση του δημόσιου μισθολογίου, να αντισταθούν στις αλλαγές στα επιδόματα κόστους ζωής και να περιορίσουν τις πιέσεις στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη.
Επίσης αναφέρεται ότι οι δημογραφικές τάσεις υποδηλώνουν ότι οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη ενδέχεται να αυξηθούν ταχύτερα από το αναμενόμενο, θέτοντας μια πρόκληση για τους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Ωστόσο, μια πιο γρήγορη μείωση του χρέους θα μπορούσε να βελτιώσει την εξυπηρέτηση του χρέους πέρα από τις τρέχουσες προσδοκίες του Moody’s, ενισχύοντας τη δημοσιονομική ισχύ της Κύπρου.
Όπως αναφέρεται, οι προβλέψεις του Moody’s για ανάπτυξη περίπου 3% ετησίως τα επόμενα χρόνια βασίζονται σε ισχυρές επενδύσεις. Ωστόσο, η υλοποίηση μεγάλων έργων ξένων άμεσων επενδύσεων , ιδιαίτερα στην ενέργεια, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τον τουρισμό, μαζί με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας , θα μπορούσαν να αποφέρουν ισχυρότερες οικονομικές προοπτικές από τις προβλεπόμενες.
Επίσης, αναφέρεται ότι περαιτέρω εμπιστοσύνη στην ενίσχυση και απομόχλευση του τραπεζικού τομέα, θα μπορούσε επίσης να ασκήσει ανοδική πίεση αξιολόγησης. Σημειώνεται ότι από την τελευταία αξιολόγηση του Moody’s, η εγγενής ισχύς των κυπριακών τραπεζών έχει βελτιωθεί και η απομόχλευση συνεχίστηκε, μειώνοντας τους πιθανούς κινδύνους από το τραπεζικό σύστημα στον ισολογισμό του κράτους. Ένας ισχυρότερος τραπεζικός τομέας, αναφέρεται, θα μπορούσε να στηρίξει καλύτερα την κυπριακή οικονομία ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης .
Δεν καταγράφονται περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι
Ο Οίκος αναφέρει επίσης ότι οι παράμετροι που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την διακυβέρνηση δεν επηρεάζουν ουσιαστικά την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου.
Σημειώνει ότι η Κύπρος αντιμετωπίζει χρόνια έλλειψη νερού και αυξανόμενες θερμοκρασίες. Η χώρα, προσθέτει, αντιμετωπίζει την έλλειψη νερού με έργα υποδομής, όπως φράγματα, μονάδες αφαλάτωσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού. Προσθέτει ότι παρόλο που η Κύπρος έχει μεγάλο δυναμικό για ηλιακή ενέργεια, το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η εξάρτηση της οικονομίας από εισαγόμενο πετρέλαιο μετριάζεται από τα ευρωπαϊκά κονδύλια που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση, με περιορισμένους κινδύνους λόγω της χαμηλής έντασης άνθρακα και της προσανατολισμένης στις υπηρεσίες φύσης της οικονομίας της, αναφέρει ο οίκος.
Επίσης θεωρεί ότι η Κύπρος έχει χαμηλή έκθεση σε κοινωνικούς κινδύνους, παρά τις μέτριες αρνητικές επιπτώσεις από δημογραφικές τάσεις και εργασιακά ζητήματα. Προσθέτει ότι η συνεχής μετανάστευση και η ενσωμάτωση εξειδικευμένων ξένων εργαζομένων είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού. Οι προβλέψεις δείχνουν αύξηση του πληθυσμού μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2060, με τον ενεργό πληθυσμό να παραμένει σταθερός μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2040. Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα στον ψηφιακό αλφαβητισμό και τη δια βίου μάθηση.
Παράλληλα σημειώνεται η υψηλή απόδοσή της Κύπρου στους Δείκτες Παγκόσμιας Διακυβέρνησης και η αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων. Όπως αναφέρεται, οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς της οικονομίας, των δημοσιονομικών και των τραπεζών μετά την κρίση χρέους της ευρωζώνης έχουν ενισχύσει την θεσμική της ικανότητα, ενώ η συμμετοχή στην ευρωζώνη παρέχει σταθερότητα για τις μακροοικονομικές και νομισματικές πολιτικές.
