Κώστας Μαυρίδης*
Η κατευναστική πολιτική της Αθήνας έναντι του τουρκικού επεκτατισμού, ιδιαίτερα τα τελευταία 2-3 χρόνια, έχει πολλές παραδοξότητες τόσο επί της ουσίας όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο.
Επί της ουσίας, η πλέον ευνοϊκή συγκυρία για τα εθνικά θέματα κορυφώθηκε το 2020, όταν μετά από δεκαετίες «δώρων» προς την Τουρκία με τη συναίνεση Αθήνας-Λευκωσίας (π.χ. καθεστώς ενταξιακών στην ΕΕ, Τελωνειακή Ένωση κ.ά.), οι τουρκικές παρανομίες, σε συνδυασμό με την αντιδυτική πολιτική του Ερντογάν και την αποφασιστική στάση της Αθήνας για προάσπιση της διεθνούς νομιμότητας, εντάχθηκαν στο πλαίσιο των Ευρωτουρκικών σχέσεων, με την Τουρκία να επιμένει δυσαρεστημένη σε «διμερείς διαφορές». Όμως, με την ανάληψη του Υπουργείου Εξωτερικών στην Αθήνα από τον Γ. Γεραπετρίτη, προέκυψε επαναφορά της κατευναστικής πολιτικής με «διμερή διάλογο» Ελλάδας-Τουρκίας. Μάλιστα, η πρόσφατη ανακοίνωση της Ελληνικής Κυβέρνησης (8/4/2024) για δημιουργία θαλάσσιου περιβαλλοντικού πάρκου στο Αιγαίο προκάλεσε την έντονη τουρκική αντίδραση, η οποία αναφέρεται σε «νησιά, νησίδες και βράχους των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί με συνθήκες». Εν ολίγοις, σήμερα η Τουρκία διατείνεται ότι έχει δικαιώματα που αφορούν ελληνικά νησιά του Αιγαίου και επαναφέρει τη θεωρία για «γκρίζες ζώνες» που αφορούν εθνική κυριαρχία και ακεραιότητα. Για χρόνια η Αθήνα επέμενε ορθά στα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη διάθεσή της να τα προασπιστεί παντοιοτρόπως, αλλά πλέον τα εθνικά δίκαια συρρικνώθηκαν στην κυριαρχία, ενώ για τα κυριαρχικά δικαιώματα επικρατεί εκκωφαντική … «σιωπή», παράλληλα με τη «σιωπή» της για τη συνεχιζόμενη παράνομη τουρκική κατοχή της Κύπρου και το παράνομο τουρκικό-λιβυκό μνημόνιο.
Πράγματι, η ρητορική της έντασης μειώθηκε,αλλά «το πιστόλι» στις διαπραγματεύσεις παραμένει, με όλες τις τουρκικές παράνομες διεκδικήσεις να επαναφέρονται μια-μια, όπως επιβεβαιώνει και η ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι προφανές ότι το τουρκικό καθεστώς χρειάζεται τώρα μια «ρητορική ηρεμία» στις σχέσεις του με ΗΠΑ και ΕΕ, για εξυπηρέτηση των στρατηγικών του στόχων. Δυστυχώς, υπάρχουν στην Αθήνα πολιτικοί που ζουν σε έναν δικό τους μικρόκοσμο με δικές τους θεωρίες, με τρόπο που διασπάται η διαπραγματευτική ισχύς Ελλάδας-Κύπρου. Χαρακτηριστικά, η ΕΕ αποφάσισε πρόσφατα να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μη εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Εδώ μας οδήγησε η φοβία δεκαετιών για τυχόν τουρκική αντίδραση.
Ευτυχώς που ο Υπουργός Άμυνας κ. Δένδιας το θέτει στη σωστή βάση: «Η Τουρκία διαδοχικά κάνει μαξιμαλισμό, για να σε υποχρεώσει σε “αυτοπεριορισμό”». Από την άλλη ο κ. Γεραπετρίτης, χωρίς να αντιλαμβάνεται τι σημαίνει «διμερής διάλογος», θεωρεί ξεκάθαρη τη θέση της Ελλάδας στα ελληνοτουρκικά και δηλώνει ότι δεν συζητά θέματα κυριαρχίας και γκρίζων ζωνών.
Πάντως, σε επικοινωνιακό επίπεδο, ακόμη και οι πλέον θερμοί υποστηριχτές του κατευνασμού στις Βρυξέλλες, Αθήνα και Λευκωσία αρνούνται ότι την ακολουθούν, αλλά εφευρίσκουν λεκτικό για να συγκαλύψουν την πολιτική τους.
*Ευρωβουλευτής (ΔΗΚΟ – S&D), Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
