Της κας Ελίζας Στασοπούλου*
Ο τομέας της Εταιρικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Ευθύνης κρίνεται ως πολύ ουσιαστικός για την ομαλή και προπάντων αποτελεσματική διαχείριση των εταιρειών. Σ’ όλη την Ευρωπαϊκή επικράτεια και σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τελευταία χρόνια, ο τομέας αυτός βρίσκεται υπό διαρκή μελέτη/ συζητήσεις στα διάφορα συνέδρια, ώστε να αναβαθμίζεται και να μετεξελίσσεται και συνεπώς να υιοθετούνται και εφαρμόζονται, βέλτιστες πρακτικές. Η εφαρμογή των κατάλληλων κανόνων Εταιρικής Διακυβέρνησης συμβάλλει τα μέγιστα και με πρακτικό τρόπο, στο να αποδίδει μία επιχείρηση περισσότερα στους μετόχους της, να βελτιώνει τις παρεχόμενες υπηρεσίες και προϊόντα της και γενικά να διαχέεται ενισχυμένο αίσθημα διαφάνειας και ορθολογικής – χρηστής διοίκησης, καθώς και να καθίσταται πιο ελκυστική για διεθνείς επενδυτές οι οποίοι προσμετρούν τους παράγοντες αυτούς, ως πολύ σημαντικούς.
Η ορθή εφαρμογή και διαρκής ενίσχυση των επιμέρους θεμάτων που συνθέτουν τις προαναφερόμενες ενότητες πρωτίστως διαφυλάσσουν και ταυτόχρονα εξελίσσουν τις εταιρείες που τις υιοθετούν και τις εφαρμόζουν.
Η υιοθέτηση των κανόνων της εταιρικής διακυβέρνησης συμβάλλει στην υλοποίηση των επιχειρησιακών στόχων και του οράματος μίας επιχείρησης, με στόχο τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα όλων των μετόχων. Παράλληλα οι επενδυτές αναμένουν όλο και περισσότερο από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς να ακολουθούν πολιτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και να συνεισφέρουν θετικά στην κοινωνία στην οποία δραστηριοποιούνται, ούτως ώστε να ενισχύονται οι αξίες κάθε κοινωνίας.
Εταιρική Διακυβέρνηση:
Η εταιρική διακυβέρνηση (Corporate Governance)-(ΕΔ) είναι ένα σύνολο κανόνων που εφαρμόζονται στις εταιρείες ως δυναμικές και όχι στατικές οντότητες, οι οποίες ρυθμίζουν διάφορα θέματα με στόχο την αύξηση της αξίας της και τη προστασία των συμφερόντων της.
Ο Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης έχει ως σκοπό:
- την προστασία των επενδυτών και ιδιαίτερα των μικροεπενδυτών, (μικρομετόχων),
- την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας που τον υιοθετεί και την εξασφάλιση της επαρκούς ανεξαρτησίας του,
- την υιοθέτηση διαφάνειας καθώς και έγκυρης και έγκαιρης πληροφόρησης,
- την προστασία των συμμετέχοντων στο περιβάλλον που δραστηριοποιείται η εταιρεία,
- την ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς την εταιρεία,
- την αναβάθμιση της αξιοπιστίας και της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών.
Θέματα τα οποία ρυθμίζει η Εταιρική Διακυβέρνηση είναι μεταξύ άλλων τα εξής:
- Διοικητικό Συμβούλιο/ Ισορροπία Διοικητικού Συμβουλίου
- Επιτροπή Διορισμών
- Αμοιβή Συμβούλων
- Ευθύνη και Λογιστικός Έλεγχος
- Οικονομικές εκθέσεις, Εσωτερικός έλεγχος, κ.λ.π.
- Επιτροπή Ελέγχου:
- Σχέσεις με τους μετόχους/ επενδυτές
Οι κανόνες Εταιρικής Διακυβέρνησης καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνονται οι εταιρικοί στόχοι, καθιερώνουν συστήματα παρακολούθησης και αποτίμησης των εταιρικών κινδύνων, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εξασφαλίζεται η διαφάνεια στην εκτέλεση των αποφάσεων εκ μέρους της Διεύθυνσης της εταιρείας έναντι των μετόχων.
Εμπειρικές μελέτες που έγιναν δεικνύουν ότι επιχειρήσεις που υιοθέτησαν και εφάρμοσαν ορθολογικά την εταιρική διακυβέρνηση, έχουν χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου και αυξημένη αξία η οποία αντανακλάται και στις τιμές των μετοχών τους.
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη:
Οι οικονομίες και οι κοινωνίες έχουν αυξανόμενες πολύ επίπεδες προκλήσεις στις οποίες οι εταιρείες πρέπει να προσαρμόζονται με σκοπό να παραμένουν ανταγωνιστικές αλλά ταυτόχρονα ηθικές και νόμιμες. Σήμερα η υποχρέωση των εταιρειών για να ακολουθήσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές κοινωνικής ευθύνης αποτελούν αξιέπαινές συμπεριφορές, εφόσον οι δράσεις τους ενισχύουν τους στόχους και τις αξίες της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται.
Είναι γεγονός ότι η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι πρώτιστης σημασίας παράγοντας εφόσον ο ρόλος των εταιρειών στο να δραστηριοποιούνται παρέχοντας προϊόντα ή/και υπηρεσίες πλέον δεν είναι επαρκής. Οι εταιρείες καλούνται να (α) συνεισφέρουν περισσότερο στην ποιότητα της ζωής του κοινωνικού συνόλου και (β) να αναλάβουν ευθύνες απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, υιοθετώντας ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων αξιών.
Το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση ή αλλιώς ESG γίνεται όλο ένα και πιο επιτακτικό και αναμένεται πλέον από τις εταιρείες να ενεργούν υπεύθυνα με στόχο το καλό της κοινωνίας. Η δράση μέσα σε αυτά τα πλαίσια αποτελεί εχέγγυο για τους επενδυτές για την ορθή λειτουργία κάθε εταιρείας και φαίνεται ότι προσδίδει αξία στους τίτλους της.
Μερικά μόνο θέματα που ενδεχομένως να αφορά η πιο πάνω ενότητα περιλαμβάνουν:
- Εκπομπές ρύπων στο περιβάλλον από τη λειτουργία εργοστασίων.
- Διαχείριση αποβλήτων.
- Χρήση τοξικών χημικών ουσιών στη κατασκευή προϊόντων.
- Κλιματική Αλλαγή.
- Ανακύκλωση/ Αναδάσωση/ Χρήση Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά τη λειτουργία τους.
- Εργασιακά πρότυπα υγείας και ασφάλειας.
- Ηθικός τρόπος γενικής λειτουργίας.
- Ίσες ευκαιρίες στην απασχόληση/ υπεύθυνη αντιμετώπιση των εργαζομένων.
- Κοινωνική ένταξη ατόμων με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους.
- Συμμετοχή σε έργα της κοινότητας.
Πολλές φορές οι ενέργειες των επιχειρήσεων έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην κοινωνική δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Επίσης πολλές φορές έχει αποδειχθεί ότι οι εταιρείες μπορεί να βελτιώνουν μεν τις περιβαλλοντικές τους δράσεις και πρακτικές, συνεχίζοντας όμως δε να παρουσιάζουν ανεύθυνη αντιμετώπιση προς τους εργαζομένους τους, με αποτέλεσμα τα οφέλη από τις δράσεις της κοινωνικής ευθύνης να απαλείφονται.
Τέλος, για πολλούς επενδυτές φαίνεται ότι το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση είναι βαρύνουσας σημασίας εφόσον υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί μία εταιρεία και πως οι δράσεις της εξυπηρετούν το περιβάλλον, τους εργαζόμενους, την κοινότητα, τους πελάτες και τους μετόχους. Η εταιρεία αξιολογείται σε μόνιμη βάση από τους πολίτες για το κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό αντίκτυπο που έχουν οι ενέργειες της. Συνοψίζοντας, αξίζει να αναφερθεί ότι συνδέονται με την ανταγωνιστικότητά των εταιρειών στο περιβάλλον που λειτουργούν.
Για περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα υπάρχει και η Οδηγία της ΕΕ 2022/2464 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2022 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, της Οδηγίας 2004/109/ΕΚ, της οδηγίας 2006/43/ΕΚ και της οδηγίας 2013/34/ΕΕ, όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες.
Το Χρηματιστήριο μέσα από τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης που έχει ετοιμάσει, τον οποίο εφαρμόζουν εδώ και χρόνια οι πλείστες εισηγμένες εταιρείες σ’ αυτό, έχει προσθέσει ειδική πρόνοια με την οποία παροτρύνει τις εταιρείες για να ενσωματώσουν στις δράσεις τους θέματα που αφορούν στο περιβάλλον, στην κοινωνία και στην εταιρική διακυβέρνηση καταδεικνύοντας την στάση τους προς τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα της κοινωνίας, στην οποία δραστηριοποιούνται.
*Ανώτερης Λειτουργού
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου
