Για τους Αμερικανούς το μέγεθος οπωσδήποτε μετράει. Από τα μπέργκερ στο μενού των ταχυφαγείων τους, έως τα υπερμεγέθη t- shirts και από τα σπίτια τους έως τα αυτοκίνητα. Περίπου 8,7 εκατομμύρια νέα τεράστια SUV και φορτηγά βγήκαν στους δρόμους των ΗΠΑ πέρυσι, καλύπτοντας πάνω από το ήμισυ των μισών πωλήσεων νέων οχημάτων σύμφωνα με στοιχεία της JATO Dynamics, που επικαλείται ο Economist.
Αν και τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα τείνουν επίσης τα τελευταία χρόνια να γίνονται μεγαλύτερα, τα αμερικανικά εξακολουθούν να έχουν σαφές προβάδισμα στο μέγεθος: το 2022 το μέσο αυτοκίνητο που πωλήθηκε στην Αμερική ζύγιζε 1.857 κιλά, σχεδόν 20% περισσότερο από το μέσο αυτοκίνητο στην Ευρώπη. Οι φαρδιοί δρόμοι και οι μεγάλοι χώροι στάθμευσης ευνοούν αυτή την προτίμηση. Το ίδιο και ο νόμος.
Μία ειδική διάταξη εδώ και σχεδόν 50 χρόνια στη νομοθεσία, δίνει ουσιαστικά κίνητρα στις πωλήσεις μεγάλων οχημάτων, αναφέρει ο Economist. Πρόκειται όμως σύντομα να καταργηθεί και ίσως τελικά οδηγήσει τους Αμερικανούς στο να προτιμήσουν μικρότερα οχήματα.
Το 1973 οι αραβικές χώρες παραγωγής πετρελαίου σταμάτησαν τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, προκειμένου να τις τιμωρήσουν επειδή υποστήριξαν το Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ: ακολούθησαν απότομες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, μεγάλες ουρές στα πρατήρια καυσίμων και βαθιά ύφεση.
Η ενεργειακή κρίση και ο νόμος που ήρθε ως απάντηση
Το 1975, ως απάντηση στην ενεργειακή κρίση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέβαλε πρότυπα οικονομίας καυσίμου στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Μέχρι το 1985 όλα τα νέα μοντέλα θα έπρεπε να καλύπτουν 27,5 μίλια ανά (αμερικανικό) γαλόνι (11,7 χλμ./λίτρο), από ένα μέσο όρο 13 μίλια ανά γαλόνι.Σήμερα ο νόμος επιβάλλει 40 μίλια ανά γαλόνι.
Για να αυξήσουν την απόδοση, οι κατασκευαστές έπρεπε να χρησιμοποιούν πιο σύνθετους κινητήρες, γεγονός που έκανε τα αυτοκίνητά τους πιο ακριβά. Για να ελαφρύνει το βάρος των επιχειρήσεων που βασίζονταν σε επαγγελματικά, μεγάλα οχήματα, η κυβέρνηση εξαιρούσε τα «ελαφρά φορτηγά». Τα SUV – συνήθως μεταξύ των μεγαλύτερων και λιγότερο αποδοτικών ΙΧ- μπήκαν στην κατηγορία των «ελαφρών φορτηγών» και απέφευγαν τα νέα πρότυπα καυσίμων.
Επειδή η κατασκευή ελαφρών φορτηγών με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα ήταν πιο επικερδής από την κατασκευή μικρών καθαρών αυτοκινήτων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες διέθεταν στην αγορά μεγάλα μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων των SUV, με ενθουσιασμό. Διαφήμιζαν στους Αμερικανούς ότι ενσαρκώνουν την ελευθερία, τη δύναμη και την περιπέτεια. Μέχρι το 2002 τα ελαφρά φορτηγά αποτελούσαν το μεγαλύτερο μερίδιο των πωλήσεων ελαφρών οχημάτων.
Μετά το σοκ τιμών της δεκαετίας του 1970, μέχρι τη δεκαετία του 1990 η βενζίνη είχε γίνει φθηνότερη στην Αμερική από ό,τι σε άλλες πλούσιες χώρες — έτσι το κόστος λειτουργίας ενός μεγάλου αυτοκινήτου δεν πτόησε τους αγοραστές. Τέτοια μοντέλα είναι βολικά για τη ζωή στα προάστια, ενώ και οι καταναλωτές τα βλέπουν ως πιο γερά και ασφαλή.
Δρομολογούνται αλλαγές
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ακόμη και όταν αγοράζουν αυτοκίνητα που δεν εξαιρούνται από τα πρότυπα απόδοσης, οι Αμερικανοί προτιμούν τα ογκώδη σεντάν έναντι των μικρών αυτοκινήτων πόλης, τα οποία αποτελούσαν μόλις το 8% των πωλήσεων οχημάτων το 2023, σε σύγκριση με το 36% στην Ευρώπη.
Και παρόλο που τα SUV έχουν παρόμοιο μερίδιο αγοράς -λίγο περισσότερο από τα μισά νέα οχήματα- τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, τα αμερικανικά μοντέλα είναι μεγαλύτερα και λιγότερο αποδοτικά.
Ο κανόνας που ευνοεί τα μεγάλα SUV πρόκειται να αλλάξει. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), η οποία θέτει όρια στις εκπομπές των αυτοκινήτων, ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2023 ότι σχεδίαζε να αυστηροποιήσει γενικά τα πρότυπα και να περιορίσει τον ορισμό του τι νοείται «ελαφρύ φορτηγό».
Η υπηρεσία πιστεύει ότι οι νέοι αυστηρότεροι κανόνες θα επιταχύνουν τη μετάβαση προς τα ηλεκτρικά οχήματα (evs), έτσι ώστε μέχρι το 2032 τα δύο τρίτα των νέων πωλήσεων να είναι ηλεκτρικά.
